Низамгъа юйретген, жашауда бола тургъан осал къылыкълагъа хорлатмазгъа кюч-къарыу берген заман

23 мартда сыйлы Рамазан ай башланады

 

Рамазан айда хар муслийманнга да сыйлы  Къуран  берилип башлагъанды. Бу ай жылны ичинде бек ахшы, ырахматлы, огъурлу заманды. Ол Аллахха табыныуну, анга баш урууну, сюймекликни, анга бойсунууну, тёзюмлюлюкню, халаллыкъны, ахшы ишлени  кезиуюдю.

 Мухаммад файгъамбарны, Аллахны саламы анга болсун, хадислеринден биринде айтылгъаныча, Ораза айда Жаннетни эшиклери ачыладыла, Жаханимни къабакълары уа жабыладыла. Бу айда Иблис, муслийманланы ийманны жолундан тайдырмаз ючюн, сынжыргъа тагъылады.

Къуранда былай айтылады:    «Сиз, ийнаннганла! … Сиз  да, сизни аллыгъызда халкълача,  тийишли кюнлени ичинде ораза тутаргъа керексиз. Алай арагъызда ауругъанла бар эселе неда   жолоучу эсегиз, аны кюню-кюню бла башха заманда тёлерсиз. Ораза тутханда къыйналсагъыз а, аны орунуна къолайсыз адамны тойдуругъуз. Бу айда ахшылыкъ этигиз, ол кесигизге игиди. Ораза   борчду, сиз аны магъанасын билсегиз эди!»

Рамазан ай адамлагъа ахыры болмагъан байлыкъ, берекет, игилик берилген кезиудю. Кюз артында жаугъан жауун жерни къумдан къалай тазалай эсе да, бу ай да дин ахлу адамланы гюняхларын алай кечдиреди. Мухаммат файгъамбарны, Аллахны саламы анга болсун, аны юсюнден быллай хадиси барды: «Жума намазда адамны ыйыкъны ичинде этген   (гитче) гюняхлары кечиледиле.  Рамазан айда уа адамны жылны ичинде этген гюняхлары кетериледиле».

Шариатха кёре, муслийман адам Аллахны буюрууун толтурургъа сюйгенини юсюнден жюреги бла ниет этип,  танг атхандан башлап, ингир алагъа дери кесин аш-суудан, оразаны бузарыкъ башха затладан тыяргъа  керекди.   

Сыйлы Къуранда айтылгъаныча, ораза акъылбалыкъ  болгъан хар инсаннга борчду. Андан  къарыусуз къарт адамла, саусузла, жолоучула,  сабийден ауурлукълары болгъан тиширыула, балаларына ёшюн сют ичирген  анала  эркин этиледиле.  Ала аны башха заманда тёлерге боллукъдула. Саусузла, къартла  уа оразаны хар кюнюню орунуна бир ач адамны тойдурургъа тийишлидиле.

Бизге  игилик келтирмеген бир зат да буюрулмагъанды. Рамазан  ай да кёп жаны бла хайырлыды. Бу кезиуде  адам Алахха жууугъуракъ болады, ол кесин гюняхладан сакълайды. Дагъыда   адамны  низамгъа юйретеди, жашауда бола тургъан осал къылыкълагъа хорлатмазгъа кюч-къарыу  береди.  

Ораза  тутхан а бизни Жаратханны сагъыннганлай, эсгергенлей турады. Сёз ючюн,  суу ичериги неда ашарыгъы келсе, ол Аллахны ыразылыгъы ючюн ораза тутханын эсине келтиреди. Бу кезиуде адамны санлары женгил боладыла, акъылы, ниетлери тазаланадыла. Хадиследен биринде былай айтылады: «Ораза – табыныуну, ийманны эшиклеридиле».

Къарны токъну жюреги да къатады. Аллай адам зулмучулукъ этерге, жангылыргъа, башы терс акъылгъа кетериги да къоркъуулуду. Ораза уа муслийманлагъа кеслерин аллай терс ишледен тыяргъа онг береди. 

Ачлыкъны сынамагъан, къолайсызны, кюнню узуну ауузунда чёбю болмагъанны ангылаяллыкъ тюйюлдю.  Алай кёп сагъатланы ичинде кесин аш-суудан тыйгъан   къолайсыз къоншусу  сынагъанны билип,  анга къолундан келгенича  болушургъа итинеди.  Алай бла муслийманла бир бирлерине билеклик этерге, сюерге юйренедиле.

Шериатха кёре,  кюнню узунуна ашамай, алай  халын, осал  къылыкъларын къоймагъаннга  оразаны хайыры боллукъ тюйюлдю. Бу кезиуде уа муслийманны кёзлери, къулакълары, битеу санлары да гюняхлы затлагъа алданмазгъа юйренедиле, ётюрюк айтыудан, биреуню сёзюн этиуден, аманлыкъда да кери болургъа къарыу бериледи.  

Аны бла бирге ораза халкъны бирикдиреди. Битеу дунияда да муслийманла бир заманда эрттенликде кюн чыкъгъынчы  туруп, сараш ашайдыла, сау кюнню кеслерин ашдан бла суудан  тыйып, ингирде уа   аууз ачадыла.  Алай бла биз  дин къарындашла болгъаныбызны ангылайбыз.  

Дагъыда айтырыгъым, Рамазан айда муслийманлагъа таравих намазны къылыу суннетди. Ол жассы намаздан сора танг атхынчыгъа дери кезиуде  этиледи. Бек игиси уа – аны кечени тёртден бири озгъандан сора, адам бир кесек солуп, жукълагъандан сора, къылсады. Кёпле аны 8 ракатын тамамлайдыла. Алай ислам китапланы асламында уа аны 20 ракатха дери этилирге кереклиси айтылады.

Жылгъа бир кере сыйлы къонакъча келеди бизге Рамазан  ай. Анга туура болгъанла   ораза тутаргъа, намаз этерге, аман ишледен кери болургъа керекбиз. Алай бу айны къалай башланнганын бла бошалгъанын ангыламай, диннге келишмеген ишле этип тургъанла да бардыла. Аланы эслерине салыргъа сюеме – бу айда адамны ахшылыкълары бла бирге гюняхлары да кереленип саналлыкъдыла.

Алайды да, келигиз бу сыйлы айыбызны тюз ниетлиликде, тёзюмлюлюкде ётдюрюп, Аллах буюргъанча, гитче, уллу гюняхларыбыздан да тазаланайыкъ! Бир бирибизни сыйлап, огъурлулукъда жашаргъа юйренейик!

Аккайланы Хасим хажи. Аль-Азхар халкъла аралы ислам университетни выпускниги, «Ислам в Евразии» регионла аралы газетни баш редактору.
Поделиться: