Халкъыбызны жомакълы дуниясыны шарты

Туризмни айнытыу жаны бла хар регионда да сейир амалла къурайдыла. Аны баш сылтауу уа ол тышындан келген адамланы эслеринде къалып, ала бери энтта да къайтырча этиудю. Нек дегенде туризмни ол баш тутуругъуду. Къарачай-Черкесде да ол жорукъланы унутмай, «Эмегенни юйю» деген сейир комплекс къурагъандыла.

«Эмегенни юйюнде» болмагъан эсегиз,  шагъырейленигиз. Ол Баллы чучхурлагъа жете - жетмез Къызыл Курган деген элде орналады. Туристлеге къонакъбайлыгъ а 2016 жылдан бери этеди. Анга элтген жаяу жолчукъну узунлугъуна сейир таурухладан юзюкле жазылгъан чигинжиле орналыпдыла. Сора жетип, деменгили къабакъларындан ары атлагъанынглай а, жомакълы дуниягъа тюшесе. Ынналарыбыз нартланы юслеринден хапарларында  эмегенлени жашагъан жерлерин, жашау турмушларын къалай суратлагъан эселе да сабий заманыбызда, тюз ма аллай аламат халда  жарашдырылгъанды бу да. 

Юйге киргинчи жатманы сейир интерьери бла шагъырей боласа. Уллу аш къанга, уллу шинтикле, чоюн, чолпу, жау чыракъла – барысы да эмегенлени ёсюмлери бла тийишлиликде тамамланыпдыла. Чырдылары уа жатма кийизле бла жасалыпды. Бу жерде кесинги таурухха тюшгенча сезесе. Арбазда уа, андан сора да, эки юй орналады. Аланы архитектуралары эски къарачай юйлеге ушаш тамамланыпды. Базыкъ агъачладан ишленнген жер баш юйледен жылыу урады.

Миллетибизни жомакълы тарыхына ачылгъан уллу эшиклени босагъасындан атлагъанынглай а эмегенлени отоуларына тюшесе. Анда уа… Башынгы ёрге кётюрсенг, чадакъдан энишге салыннган сейирлик чыракъланы  кёресе.  Ала бутакъланы юслеринде орнатылыпдыла. Отоуну бийиклиги да 5 метрге жетеди. Нек дегенде эмегенлени юйлери андан алаша болур амалы жокъду. Кеси да болмагъанча сейир жасалыпды. Биринчиден, жатхан жерин белгилерчады. Уллу орундукъну юсюне тюрлю-тюрлю жаныуар териле атылып эдиле. От жагъаны тёгерегинде уа эски оту къысхачла, нартланы кезиуюнде хайырланылгъан  аскер эм уруш керекле: кюфле, сюнгючле, акинак, къамала, балтала эм дагъыда башха сейир затла. Дагъыда уллу тохана. Аны жанларында уа жаныуарланы бодуркъулары. Айыуну ауузунда ашыкъладан къуралгъан минчакъла, тохана да тери бла жасалып.

Бир кесек арлакъда уа эмегенлени сабийлерини бешиги. Ол биз юйреннген бешиклеге ушамай,  жипле  бла тагъылыпды. Къысхасын айтханда, сабийлеге угъай да, абаданлагъа да сейир болгъан комплексди. Анда халкъыбызны сейир таурухларыны дуниясына тюшесе. Музейде хар неге да тийип, къолунга алып къарар онг болгъаны уа бютюнда хычыуунду.  Энтта да ол тийреде лабиринтлени къурулушун бардырыргъа дейдиле.