Кючбюсюреу киеулюк

Хажомар бла Жабраил бир жыллыкълыла,  бир элде туугъандыла. Сабийликден  бир бирлеринден айырылмай ахшы тенгле болуп ёсгендиле. Хажомар ата-ана къолунда жангыз жаш. Жабрайылни уа эгечи, къарындашы да бар. Ала да ата-ана оноуу бла жашайдыла. Тауусулдула школ жылла. Мектепни бошагъан къызла, жашла билимлерин андан ары ёсдюрюрге, усталыкъ алыргъа шахаргъа кетдиле. Хажомар  а элде  къалып, къара ишге  тохтады.

Жабрайыл а окъууну бардырады. Анда-санда юйюне  келип, шуёхуна да къайтады. Хапар сорады,  жангылыкъла айтады. Алай эте бир ненча жыл озду. Жаш, окъууну бошап, шахарда ишге тохтады.  Элге хапары жете турады  иги къуллукъгъа  тохташханыны  юсюнден. Хажомар а юйдегили да болгъанды, къыздан, жашдан да юч сабий барды.  Шуёхуну анасы  алагъа  бек  сукъланады,  кеси сабийлери бири да  алыкъа  юйдегили болмагъанына жюреги къыйналады.

Бир кюн ол келип: «Кесинг юйдегили, сабийли-балийли  да болдунг.  Тенгинге  уа мен ёлгенден сорамы къатын аллыкъса. Андан сора уа алтын кекеллини да келтирме.  Не жумушунгу да къой, ишлеген жерине барып, бери алып кел, аны   жумушун  этгинчи, тынчлыгъынг боллукъ тюйюлдю»,-деди.

Экинчи кюн  эрттен бла эртте Хажомар шахаргъа тебиреди. Нёгерини  ишлеген жерине  барады.  Аны  отоууну эшигинде  уллу харфла бла Жабрайылны орунуна Георгий деп жазылып. Шуёху  анга  жарыкъ тюбеп, олтуртуп, юйден, элден хапар сорду. Нек келгенин билгенден сора сагъышлы болады.  Ызы бла  телефон бла биреуге сёлешип, бир ыйыкъгъа юйге кетеме деп, билдирди.

Сора  кесини  машинасы бла элге тебирейдиле, жолда  келинликле  сайлай. Ахырында къоншу элден  бир къызда тохташадыла. Экинчи кюн анга тебирейдиле.  Аны юйюню аллына жетгенде,  къызны анасы  Маржан  чыгъып юйге чакъырады.  Жашланы отоугъа ашырып, кеси уа аш юйге  киреди. Бираздан къонакъланы да  ары  элтеди. Аш къанганы юсюнде  уа нартюх къалачла, айрандан толу эки чёмюч,  эки табакъда уа  ортасында сап-сары къайнагъан зыбыр жауу бла  тылпыуу бара тургъан  акъ нартюх ундан биширилген как. Таулуланы эм татыулу ёз тутхан, сыйлы ашарыкъларындан бири.

Олсагъатда къой ашагъан киши окъуна  татыуун кёрмей къоймаз. Столда дагъыда  къара жеркден  агъач къашыкъла. Аланы кёргенлей   Жабрайыл,  мен бусагъатда  юйде ашап чыкъгъанма деп,  ауузланыргъа унамады.

Хажомар а табакъны аллына жууугъуракъ тартады: «Кёпден бери да как ашамагъан  эдим. Агъач къашыкъла  уа ашарыкъны татыуун сакълайдыла   дейдиле. Бу ариу адырланы ким ишлегенди. Тюз да хан къонакъланыча кёрдюнг, Аллах ыразы болсун санга»,-деп ашыкъмай  алгъыш  этди.

Жабрайыл а тынгылауну басып турду. Сора биягъы отоугъа кирип, андан-мындан хапар айтып башладыла. Ол кезиуге къыз да келди. Не айтдыраса, субайланы субайы, ариуланы ариуу. Къонакъла бла саламлашып, башха отоугъа кетди.  Маржан, ызындан чыгъып, анга бир зат айтып къайтды. Сора хапар жангыдан башланды.

Ала да ушакъ эте, биягъы аш юйден а -аламат ариу ийис. Хажомар анга да эс бурады, сёзюн да бардырады. Бираздан къыз келип, анасына баш булгъап кетеди. Сора быланы жангыдан аш юйге чакъырадыла. Барсанг аллайгъа бар -столну ортасында уллу табакъ ёрге къаланып хумужу хычинле. Эмен терекни чапырагъындан жукъала,  сап-сары жау да башындан энишге саркъа. Зауаллы таулу хычинле. 

Къыз битеу усталыгъын аямай биширгенди ашарыкъны. Алагъа къарай, Хажомар: «Какдан алай тойгъанма, мындан ары бир ыйыкъны ашамасам да, ач болмазма. Алай быланы уа татыуларын кёрмей къоймам»,-деп,  бир-эки туурам ашады. Жабрайыл а бу жол артха турмады, бир тюрлю сылтау этмеди.  Къызны анасы уа  къарап  турду. Ол аны ненча хычин ашады деп  тергегенлиги тюйюл эди, ашарыкъланы айыргъанына эс бурду.

Сыйланыу бошалгъандан сора  биягъы хапар башланды. «Да,-деди Хажомар. –Энди келген жумушубузну   айтайыкъ. Жанымдагъы жашны кёресе. Санында,  сыфатында кереклиси жокъ. Акъылы да алай. Ишлеген, жашагъан жеринде да намысы, сыйы уллу. Анга  юйдегиге адам излей, сора-ора кетип, мынга тийишли уа бу болур деп, сени къызынгда тохтагъанбыз. Келгенибизни сылтауу олду. Ыразы болсагъыз,  бу хычинлени биширген бийчени анга тилейбиз».

Маржан бираз тынгылады. Сора былай жууап этди: «Жаш хурметли, сыйлы да болур.   Сен тилесенг эди,  берлик эдим. Ол угъай да, олсагъатлай къолундан тутдуруп жиберлик эдим. Анга уа угъай,   айып этмегиз. Не  болгъанын  соргъунчу, айтып къояйым.

Сен аллынга салыннган ашарыкъланы айырмадынг. Ашы болгъанны иши да бар. Нёгеринг а нартюх какдан хумужу хычинлени сайлады.  Къызым  анга хар кюнден  ол сюйгенни  биширип туралмаз. Сора тырман эшитир. Аллай  юйюр а тутхучсуз болады»,- дегенни айтып, къонакъланы арбаздан ашырды.