Юйюрню тутуругъу – адепли эмда иш кёллю сабийле

Холаланы Жюнюс юй бийчеси Тёппеланы Суйбат бла онбир сабий ёсдюргендиле. Алты жаш бла беш къыз. Ала барысы да  жашауда жерлерин табып, бир бирни  ангылап, бир бирге билеклик эте жашай келедиле. Алай жылла бла жашау  бирде ортагъа кесини осал ишлерин да  къошадыла. Жарсыугъа, жашланы экиси, къызланы да бири дунияларын алышхандыла.  Бек гитче къызларындан къалгъанлары юйдегили, юйюрлю болуп, кеслерини сабийлерин, энди уа туудукъларын да ёсдюредиле.

 Ёмюрю колхозда баш бухгалтер эм экономист болуп ишлеген Жюнюсню ауазын кётюрюп, уллу сёлешип, эллиле угъай да, сабийлери да эшитмегендиле. Аны бир къарамы тамам болуп къала эди алагъа. Огъурлулугъу, адамлыкъ шарты, ахшы  ишлегени ючюн юйюр тамата онтёрт жыллыгъында «Республиканы сыйлы  инсаны» деген атха тийишли болгъанды. Андан сора да,  Жюнюс  кесини 97 жыл болгъанына да  къарамай, жашаууну ахыр кюнюне дери да юйде ишлегенди. Ёсюп келген туудукъларын малладан тёлю, кёп сют алыр, бахчадан да  тийишлисича хайыр кёрюр ючюн  къалай къараргъа кереклисини  юсюнден айтып да, кёргюзтюп да, ангылатып да тургъанды.

Жыйырма беш жылны ичинде эл Советни депутаты, он жылны уа халкъ заседатель болуп тургъанды. Жигерлиги ючюн Ленинни юбилей майдалы бла да саугъаланнганды.

 -Сабийле кёп болгъанлыкъгъа, мен къыйналмагъанма,- дейди Суйбат, - Ёсюп  келгени кичилеге кёз-къулакъ болгъанды. Бюгюн-бюгече да тамата жаш Борис айтхандан бири да чыкъмайдыла. Бир затны юсюнден оноу этерге керек болса да, аталары бла Борис  айтханча болуп тургъанды. Бюгюн а жашла, къызла да  кеси юйюрлерин, туудукъларын ёсдюре келгенликге, арына да   Борис аталыкъ, тамата къарындашлыкъ да этеди. Жашла эр киши ишни, къызла да тиширыу  жумушну аякълана келгенлери бла бизге жетдирмегендиле. Школда да, бу жашынг, къызынг кесин тап жюрютмейди, осал окъуйду деп, устазла тырман этмегендиле. Элибиз гитчеди, бир бирни «ынх» деген тауушун эшитмеген, билмеген жокъду. Ала манга: «Сен сабийлеринге урушуп, неда тюйюп бир да кёрмегенбиз, къалай ёсдюресе»,-деп аз айтмагъандыла.

Суйбат элде уллу, гитче да таныгъан, хурмет этген тиширыуду. Аны айтханына кёпле эс да  бургъандыла, бюгюн да оноугъа тутадыла. Аллай бир сабийни ёсдюрген, сёзсюз, къыйын эди. Бютюнда алтмышынчы жыллада уа. Колхоз иш  хакъны трудодень  бла бергенди. Холаланы Жюнюсню юйюрюнде бюгюн а не ашап жатайыкъ деген къайгъы болмагъанды. Жашчыкъла мал тутаргъа эринмегендиле. Жайда уа уллусу, гитчеси да бир кибик  чалгъыгъа, дырыннга чыкъгъандыла. Башда уа аталары Жюнюс баргъанды. Ол, жыл саны 80-ден атлагъанына да къарамай,  чалгъыгъа чыгъып, жашларына оздурмагъанды.

 Къыйын  болгъан эсе да, шуёх юйюр  ёсдюргендиле Жюнюс бла Суйбат. Аланы араларында бийик, энчи билим алгъанла, къырал саугъалагъа тийишли болгъанла да бардылда. Бек тамата жашлары Борис Къабарты-Малкъар къырал университетни бошагъанды. Пивекде  алтын къазгъан артельни генеральный директоруну орунбасары болуп да тургъанды. Спортну бек сюйгени себепли, элли жашчыкъланы да анга кёллерин жууукълашдыргъанды. Ол университетни бошап келгенде, алагъа деп гимнастика снарядла  келтирип орнатхан эди, аланы бир къауумлары бюгюн да саудула.  Талай жыл мындан алгъа уа мектепде дзюдодан секцияны ачханды. Пивекге кетгинчи  жашчыкъланы да кеси  хакъсыз юйретип тургъанды.  Алтын къазыу заман бошалгъанлай, Бызынгыгъа  къайтып, сюйген ишине  кириширикди, жашчыкъланы дзюдону жашырынлыкъларына юйретирикди. 2015 жылда уа Борис Нальчикге кёчюп, шахарны «Искож»  тийресиндеги солуу пакга башчылыкъ этерге салынады. Ол аны къысха заманны ичинде тизгинин жыйып, тюрлю-тюрлю терекле, юлкюле орнатып, гюлле да салып омакъ этгенди. Борис  паркга директорлукъ этген кезиуню ичинде, аны  жаяу жолчукъларыны жанларында омакъ шинтикле орнатылгъандыла,  кече жарыкъ болурча, адамла къоркъмай айланырча  жол жанларында  чыракъла да жандырылгъандыла.  Паркны тап халгъа  келтиргенден сора уа  солуугъа  чыкъгъанды.

Азрет Хасанияда «Декоративные культуры» совхозда тракторчу болуп ишлегенди.  «КъМР-ни сыйлы механизатору» деген атха да тийишли болгъан эди. Ол къыйын ауруп, дуниясын алышханлы быйыл тёрт жыл болады. Хасым Къабарты-Малкъар эл мюлк академияны жетишимли бошагъанды, ол предпринимательди. Саулукъ сакълау эмда  социал къоруулау учреждениялагъа аш-азыкъ  продуктла тапдырыу жаны бла конкурсда хорлап, тендор къоллу болгъанды. Мажит да эл мюлк академияны бошагъанды, элде, ызы бла уа шахаргъа кёчюп ишлеп турады. Жанхот Нальчикде къурулуш техникумда окъуп чыкъгъанды, Бадина  сабийлерин  ёсдюрюп, туудукъларына кёз-къулакъ болады, Афуажан Къашхатауда реабилитация  арада  иги кесек жыл ишлегенди. Сабийлерин ёсдюрюп, аягъы юсюне этгенде уа ол да къарындашы Азретча къыйын ауруудан сора ауушханды. Назифа уа  предпринимательди, Нальчикде аны «У Петровича» деген  ашханасы барды. Фаризат  район больница участкада сабийлеге  къарагъан кабинетде ишлейди.  Лариса элде  амбулаториягъа башчылыкъ этеди. Бу уллу  юйюрню арасындан  замансыз дагъыда Юсюп ажымлы  кетгенди. Элде, юйлеринде  неда арбазларында суу чыкгъан хар ким да аны атын уллу хурмет бла эсгереди, элге сууну  ол ётдюрген эди.

   Халкъда «Башланнганына кёре болады ахыры да» деп сёз жюрюйдю. Жюнюс, Суйбат да ахшы адамладыла, аладан туугъан жашла, къызла да айып келтирмейдиле. Туудукъла уа бюгюнлюкде  къыркъдан атлагъандыла,  аладан туугъанла да бардыла. Сёз ючюн, Азретни жашы Кязим, школну бек ахшы  белгилеге бошап, Къабарты-Малкъар къырал университетни география бёлюмюне да тынч кирип, аны да къызыл дипломгъа бошагъанды. Хасымны абадан къызы Аминат  алты жылында   «Мисс Ставрополя» деген атха  тийишли болгъанды. Экинчи жылда да ол анда бардырылгъан конкурсха чакъырылып, анда да алгъа чыгъып, атын  айтдыргъан эди. Энди уа  ол уллу къыз болуп, Къабарты-Малкъар къырал университетни стоматология институтн бошап, тишлеге бакъгъан врач болуп ишлейди. Мажитни жашы Дамир, мектепни эм иги белгилеге бошап, Санкт-Петербургда  Росгвардияны  бийик окъуу юйюнде  билим ала  турады, Сакинат Железноводскеде  диализ араны таматасыды, Саният  Нальчикде жарым проводник заводда генеральный директорду, жашы Музафар Красноярск крайда предпринимательлик иш бла кюрешеди.