Тарых тюзлюк

 

«Бахсан районну он юйюрю аппабыз Сталинградны къоруулагъанды деп хурмет бла айталлыкъдыла  энди. Жууукъ кюнледе алагъа жигит аппаларына берилмей къалгъан «Сталинградны къоруулагъаны  ючюн» майдалла къайтарыллыкъдыла»,-деп башланады статья.

 

Дагъыда Нахушевлени хайырындан «Кишилиги ючюн», «Кавказны къоруулагъаны ючюн», «Уллу Ата журт урушда Германияны хорлагъаны ючюн» майдалла да берилликдиле бизни мамыр жашауубузну къоруулагъан батыр аскерчилени жууукъларына.  

Кертиди, Нахушевлени ишлерини хайырындан кёпле жигит аппаларыны юслеринден хапар билгендиле. Тарых кертиликни тохташдырыу иш а тынч тюйюлдю. Излеу жумушланы кезиуюнде ачыкъланнган шартла РФ-ни Президентини Администрациясыны къырал саугъала жаны бла управлениясына бериледиле. Анда сюзюлгенден сора документле къабыл кёрюлселе, алагъа къол РФ-ни Президенти салады. Андан ары майдалгъа удостоверение Юг аскер округну штабына, андан а жигитни юйюрю жашагъан жерде военкоматха ашырыладыла. Ызы саугъагъа удостоверение жигитни юйюрюне берилирге керекди. 

 

«Саугъа берилирге кереклилени араларында Мечукаланы Илиясны юй бийчеси барды. Анга 94 жыл толгъанды»,-деп билдиргенди федерал газетде статьяда Ахмед Нахушев.   

 

 

Ахмед Нахушев бла аны къызы Диана  2015 жылдан бери «Сталинградны къоруулагъаны ючюн» майдал берилмей къалгъан 107 аскерчини ачыкълагъандыла. Битеу да бирге уа ала 335 къырал саугъаны фронтчуланы сабийлерине, туудукъларына берилирин жалчытхандыла. 

 

Ол санда аланы излеу жумушларыны хайырындан гвардий къызыл аскерчи Отарланы Сарамурзаны жашы Адрахман тийишли кёрюлген  «Сталинградны къоруулагъаны ючюн» майдал аны саугъалауну юсюнден Указ къабыл кёрюлген кюнден 77 жыл озгъандан сора къызына берилген эди. 

 

Энтта Бызынгыдан бир жигит аскерчи Чочайланы Махмутха Къызыл Жулдузну ордени бла «Ленинградны къоруулагъаны ючюн» майдал берилмей къалгъанларын ачыкълап, аланы  жууукъларына къайтарыр мурат бла уллу тинтиу иш бардыргъандыла. 

Саугъалауну юсюнден Указ чыгъарылгъан кюнден  74 жыл озгъандан сора 2018 жылда 13 сентябрьде Бахсан районну администрациясында  къууанчлы халда Шауаланы Аминатха бла Чочайланы Магометге аталары Махмут Къаспотович саугъаланнган Къызыл Жулдузну Орденини удостоверениясы берилген эди. 2019 жылда 8 майда Правительствону юйюнде къуралгъан къууанчлы жыйылыуда  уа Чочайланы Магометге атасы алмай къалгъан «Ленинградны къоруулагъаны ючюн» майдалны удостоверениясы да къайтарылгъанды. 

 

Геляланы Рамазанны жууукълары, ахлулары батыр жашларыны къадарыны юсюнден Уллу Ата журт уруш башланнгандан 76 жыл озгъандан сора 2017 жылда билгендиле.  «Хорламны жулдузлары»  порталда бла «Российская газетаны» сайтында Геляланы Бисолтанны жашы Рамазаннга Славы орденни 3-чю даражасы берилмей къалгъаныны юсюнден белгили этиледи. 2018 жылда  орденнге удостоверение Рамазанны къызы Халиматха къууанчлы халда берилген эди.  Бу иш саугъалауну юсюнден буйрукъ чыкъгъандан 73 жыл озгъандан сора этилгенди.  

 

18-чи аскерни 11-чи мараучу корпусуну 316-чы Темрюк дивизиясыны 1077-чи полкуну командири 1943 жылда 1 ноябрьде къол салгъан буйрукъда 2-чи мараучу батальонну 5-чи ротасыны аскерчиси 

 Геккиланы Исхакъ  (буйрукъда аны тукъуму халат жиберилип Рекиев деп жазылыпды) «Кишилиги ючюн» майдал бла саугъаланнганды. «1943 жылда 23 сентябрьде Северные Сады (Адыгея Республиканы Майкоп району) эл ючюн къазауатда душман мина салгъан ёзеннге биринчи жетгенди. Кеси 5 сауутну жокъ этгенди, алай бла бёлюмге алгъа барыргъа жол ачханды».

 

Алай саугъа иесине жетмей къалгъанды. Ара архивинде болгъан документле тинтилгенден сора Геккиланы Исхакъ 1943 жылда 1 ноябрьде «Кишилиги ючюн» майдал, 1944 жылда 5 январьда Славы орденни 3-чю даражасы эмда 1944 жылда 1 майда СССР-ни Баш Советини Президиумуну Указы бла «Кавказны къоруулагъаны ючюн» майдалгъа тийишли кёрюлгени ачыкъланнган эди. Алай саугъала иесине берилгенлерини юсюнден шартла табылмагъандыла. 

 

2019 жылда 8 майда КъМР-ни Правительствосуну юйюнде Колонна залда бардырылгъан къууанчлы жыйылыуну кезиуюнде юч къырал саугъагъа удостоверениялары Исхакъны жашындан туугъан Ханифагъа берилгендиле.  

 

Сёзсюз, Уллу Ата журт урушну тарыхын, Хорламны келтирген батыр аскерчилени атларын барысын да ачыкъ этиу шёндюгю  болумда магъаналы ишледен бириди. Быллай жумушла жаш тёлюню мамырлыкъны багъасын ангыларгъа, аппаларыбызны жигитликлерине хурмет этерге юйретедиле.