Кючбюсюреу киши

(Норвегиялы жомакъ)

Эртте заманлада бир кюйсюз, кючбюсюреу киши жашап болгъанды. Ол къатыныны юйде этген ишлерине бир заманда да бюсюремегенди. Аны къой, къатын юйде абери этмеген сунуп тургъанды. Бир жол киши чалгъыдан юйге келеди да, къатыннга къызады аяусуз, айтмагъан аманы къалмайды.

-Бош урушаса манга, киши. Кел, андан эсе, мен чалгъыгъа барайым, сен а юй жумушланы тындыр,-дегенди къатыны.

Бек ыразы болгъанды киши къатыныны ол айтханына. Танг атханлай, къатын чалгъыны имбашына атып, бичен чалыргъа кетгенди, эри уа юй жумушланы этерге къалгъанды. Эм алгъа киши жау урургъа киришгенди. Ургъучну бир-эки кере чайкъагъанлай, суусап болгъанды да, сыра ичерге гумугъа тюшгенди. Ол чёмючге сыра къуя тургъанда, коштларыны аш отоуда хыли этген тауушун эшитгенди. Сыра чыккырны тешигин бегитген буштукъ къолунда тургъанлай, атлауучла бла ёрге чыгъып къараса, кошт бала жау ургъучну аудуруп, жерге жайылгъан сют башны жалай тура эди. Асыры ачыуланнгандан, сыра чыккырны буштугъу къолунда болгъанын унутуп, киши кошт баланы ызындан къуугъанды да, босагъада жетип, табаны бла ургъанлай, ёлтюрюп къойгъанды.

Алайда сыра чыккырны буштугъу къолунда болгъанын кёреди да, гумму таба атылады.  Куухотун этип жетсе уа, сырасы тёгюлюп, чыккыры бошайып тура эди.

Киши къайтып, сют башны къалгъанын жау ургъучха къуяды да, жау уруп тебирейди.

Энди кюн ортасы болады дегенде, ийнегине не аш, не суу бермегени эсине тюшеди да, жау ургъаннын жартылай къоюп, ийнегине къараргъа чыгъады. Кютерге элтирге кечди, юй башына чыгъарайым да, анда кырдык къалынды, бийикди, деп ойлайды киши. Жербаш юйю тёшлеу жерде эди да, жассы къанга салып, ийнегин юй башына аны бла ёрлетирге умут этеди. Алай жау ургъучну юйде къоймай, сыртына кётюрюп чыкъгъанды, нек десегиз, юй тюбюнде сюркелип айланнган жашчыгъы бар эди да, ол жау ургъучну аудурмай къоярыкъ тюйюл эди. Айтханымча, жау ургъучну да кётюрюп, киши ийнекни юй башына чыгъарыргъа тебирейди. Алай алгъа ийнекге суу ичирирге умут этеди, сора къуюдан челек бла суу алыргъа энишге ийилгенлей, жау ургъучда болгъан сют баш кишини боюнуна тёкюледи.

Тюшлюк жете турады. Жау да урулмады. Ол болмады эсе, как биширейим, деп ойлады киши. Чоюннга суу къуйду да, отха салды. Ол кезиучюкде ийнеги юй башында болгъаны эсине тюшдю да, андан кетип, аякъларын неда боюнун сындырмагъы эди деп, ахы кетди. Сора байларгъа керекди, дегенни айтып, юй башына чыкъды да, ийнекни боюнуна такъгъандан сора, жипни бир къыйырын ожакъ бла энишге жиберип, кесини аягъына такъды.

Ол алай эте тургъунчу, чоюнда суу къайнады. Киши алыкъа къол тирмен бла ун тартыргъа да киришмегенди. Чоюнда уа суу боркъ-боркъ этип къайнайды. Киши ашыгъып, ун тартып тебирегенлей, ийнеги юй башындан кетеди да, кишини ёрге алып кетип, омакъгъа буштукъ этеди. Ийнег а, жерге жетмей, тагъылгъанлай къалады.

Эрим азыкъ келтирликди деп, кёп сакълайды къатыны. Ол а келмейди. Ахырында, тёзюмю тауусулуп, къатыны юйюне келеди. Къараса, ийнеги жипге тагъылып. Сора аны узалып, ийнекни бойнундагъы жипни ашыгъышлы кесгени, кишини да энишге доп деп тюшгени бир болдула. Къатын аш юйге киргенинде уа, кишисини аякълары чоюндан ёрге къарап тура эдиле.