Дарманладан чыкъгъан ауруу

Ара шахарда орналгъан Н.И. Пирогов атлы медицина университетни профессору Евгений Никоновну айтханына кёре,  къачан эсе да бирде бауурну ауругъанын аракъыны кёп ичгени  бла байламлы сунадыла. Алай бу арт жыллада медикле тохташдыргъанларыча уа, бауурну жау басыууну башха сылтаулары да бардыла. Аракъыны арталлыда ичмеген адамланы да ауруйдула бауурлары. Аш-азыкъны тап хайырланмагъан эм дарманланы кёп ичген адамланы бауурлары да ауруйду.

Бу арт жыллада эсленнгенича, бауур дарманланы хаталарындан да ауруйду. Жашауубузну бир белгили кезиуюне биз кёп аурууларыбыз бла жетебиз. Ол аурууладан бизни тохташдырылгъан стандартлагъа кёре багъадыла, бир талай дарманны бередиле. Аланы бир къауумунда гепотоксический хатаны чыгъаргъан затла бардыла. Ол себепден а бауурну халын къаты контрольда тутаргъа керекди. Аны врачла биледиле.

Алай биз кеси аллыбызгъа багъылыргъа бек сюебиз: тюрлю-тюрлю дарман хансланы хайырланабыз. Биз хансланы врачла берген дарманлагъа къошсакъ, бауургъа хата этерге къоркъуу да чыгъады, жашау турмушубузну  бузсакъ да жетеди хата бауургъа – дарманланы мардаларындан кёп ичерге, дарман ичиуню жорукъларын бузаргъа, дарманла бла бир кезиуде аракъыны мардасыз ичиу, бир-бир продуктланы да хайырланыргъа жарамайды. Быллай ишни да магъанасы уллуду.

Бир-бир дарманланы барысын да бир кезиуде ичиуге да жолукъмазгъа кюрешигиз. Быллай ишни «жазылгъан дарманланы барысын да ичигиз» деген  затдан да чыгъады. Аллай багъыуну кезиуюнде чыкъгъан эффектни башха ауруугъа санап, жангы дарманла берилселе да бузулады бауур.

Юч жыллары толмагъан сабийлени эм къыркъ жыллыкъладан абадан адамланы бауурлары терк бузуладыла дарманладан. Быллай ауруу, эр кишиледен эсе, тиширыулада кёп жолугъады. Бюйрекледе фермент системаны ишлеуюню да магъанасы уллуду былайда. Бауурда нерваланы къыйырлары жокъдула, ол себепден а анда бузукълукъну процесси бара тургъан кезиуледе да бауур ауругъанын билдирмейди. Ол ауругъанын биринчи кезиуде бир тюрлю белги бла билдирмейди. Кертиди, адамны битеулю халында дайым да къарыусузлукъ, мёхеллик, жукъусурау, кёлню бокъланыуу уа сезиле-сезиле турадыла. Алай адам аланы бауурну ауругъаныны белгилерине хазна санамайды.

Баурну халына тюз багъа бичер ючюн, аны ишлеуюн  тинтиу жаны энчи сынауланы бардырыргъа керек болады. Аны ючюн а бек алгъа гастроэнтерологга барыргъа керекди. Андан сора да, УЗИ, къанны энчи анализин этдирирге тийишлиди, холестерин, глюкоза, вирус гепатитлени маркерлери къаллай бирле болгъанларын билирге тийишлиди. Ол затла барысы да бауурда тапсыз тюрлениулени кёрюрге эм багъыуну башларгъа болушурукъдула.

Бауур – тамашалыкъ, кеси кесин жангыртыргъа къолундан келген затды. Ол ишде гепотопротекторла – аны клеткаларын жангыртхан затла - болушадыла. Ала асламысында уа эссенциал фосфолидледен жарашдырылгъан  дарманладыла. Ала бауурну клеткаларында жыйылгъан жауну эм холестеринни кетередиле, клеткаланы жангыртадыла, аракъыны эм токсинлени хатасыз этерге болушадыла.

Эссенциал фосфолипидле организмни кесинде чыкъмайдыла, ала жаланда тышындан алынадыла. Бек алгъа керти сютден эм андан этилген  продуктладан: кефирден, жуууртдан, творогдан. Алай былагъа бал тузну къошаргъа жарамайды.

Тенгизде ёсген семиз чабакъ, олива неда зыгъыр, чёплеу жаула да хайырланыладыла. Алада фосфолипидлеге ушагъан жаула – эйкозаноидле  бардыла. Жарсыугъа, алада калорийле кёбюрекдиле, ол себепден а аланы кёп ёлчемлерин хайырланыргъа жарамайды. Бауургъа кофе жарамайды деген оюм барды, алай ол тюз тюйюлдю. Кофеде болгъан затла адамны чархында бир-бир жерлерин игилендиредиле, алай кофени бир кюнню ичинде би не да эки стаканчыгъындан кёбюн ичерге керек тюйюлдю.

Бауургъа чёплеуню, къозланы, сельдерейни, шпинатны, петрушканы да бек иги хайырлары барды. Аланы тапхан къыйын тюйюлдю, аш къангада дайым да тутаргъа боллукъду. Бауурну саулугъун сакълар ючюн, бал тузну, картофну, ундан этилген ашланы азыракъ ашасагъыз игиди. Ала артыкъ болсала, адамны чархында веществоланы алышыныулары бузулады, бауурда жау кёп жайылады, сахарный диабет ауруу чыгъады, бютюнда бег а артериялы гипертония ауруулары болгъан эм къартайгъан адамлада болады алай. Консерваланы, къакъ этилген ашарыкъ затланы да азыракъ ашаргъа керекди – алада бауургъа эм адамны чархына бек хаталы ич жаула бардыла. Тахта кёгетле бла бек татлы болмагъан жемишле уа хайырлыладыла саулукъгъа - алада бек керекли антиоксидантла эм ётню жюрюуюн игилендириучю затла асламдыла.