Насыпны башы – ырахатлыкъ, келишиулюк, ышаннгылылыкъ

Бюгюн хапарын айтырыкъ юйюр башхалагъа да ушайды, алай айырмалылыгъы да кёпдю. Анда бир бирге сый-намыс бериу баш магъананы тутады.  Ата-ананы даражасы, бир бирге берилген хурмет, бир-бирлерин бек сюйгенлери дайым къууандырады. Сёзюм   Бечелланы Борисни жашы Илиясны юйюрюню юсюнденди.
Илиясны  республикабызда, андан тышында да кёпле таныйдыла.  Ол кёп къуллукълада бет жарыкълы ишлегенди. Башхаларын къойсакъ да, Къабарты-Малкъарны Парламентини таматасы болуп кёп жылланы тургъанын, республикада ырахатлыкъ, келишиулюк сакъланырларына себеплик этгенин айтсакъ да, тамам сунама. Ол кёп  къырал даражалы  саугъала бла да белгиленнгенди.
Аны айта келгеним, сыфаты, къылыгъы да ариуну жашаугъа къарамы да башха тюрлю болмайды. Бечелланы Илияс  Биттиланы Расулну къызы Аминат  бла бир юйюр къурагъанлы къыркъ жылдан атлагъанды. Жашлары Радик,  къызлары Олеся бла Алёна юйдегили, сабийли болгъандыла, республикада бирер къырал жумушну, ата-аналарындан юлгю алып,  бет жарыкълы тамамлайдыла. 
Бу юйюрге барыргъа бек сюеме. Анда къонакъ тюйюлме, ала къаршы жууукъларым болгъаны ючюн, эсиме тюшсе, барып къалама. Тансыгъымы алып, сыйланып, хапар айтып кетерге излейме. Барсам, аланы араларында ырахатлыкъ, келишиулюк, ышаннгылылыкъ халла тёгерекге жайылгъанча кёрюнеди.  Аланы келинчиклери Атмырзаланы Рамазанны къызы Танзиля  ол юйюрде ёмюрюнде жашагъанча жарашып къалгъанды. Къайын къызлары да къарындашларындан  кем сюймейдиле аны. Радик да эгечлерин гитче заманларындача, къубулта, ариу айта, къатларында ышаннгылы къарындашлары болгъанын сездиргенлей турады.
Школда окъуна сабийле жаланда  окъуулары бла алчы болуп къалмай, низамлыкъ жаны бла да биринчи болгъандыла. Илияс ишини юсю бла   сабийлени  къатларында кёп турурча  болмагъанды,  окъууларына, ашларына-сууларына да сакъ болгъан  Аминат   эди. Ол тынгылы юй бийче болгъаны бла къалмай, Къабарты-Малкъар къырал университетни  прикладная математика эм информатика кафедраны таматасыды, Жалгъан интеллектни бла цифралы амалланы институтунда ишлегенли иги кесек  болады.  
Юйюрде окъуугъа, билимге бек уллу магъана бериледи. Мени атам, Илиясны анасы Габоланы Мусосну къызы Алиманы экиге айланнган къарындашы, былай айтып эшитгенме: «Илиясны къарт аппасы ким бла эсе да бара болгъандыла, ол кезиуде уа элия эшиги ачылгъанды. Аллайгъа тюбесенг, тилек тилерге керекди, дегенни эсге тюшюрюп, Илиясны аппасы, кёкге къарап: «Аллах, туугъанымы, туудугъуму насыплы, жашаулу, окъуулу да эт», - деп тилегенди». Аны себепли болур деригим келеди: бу атауулда бийик билими болмагъан жаш да, къарт да жокъду.  Илиясны сабийлери да  билимлиледиле, аны башларына жаратадыла. 
Энди юйюрде жюрюген жорукъланы  Илияс бла Аминат туудукъларына юйретедиле. Ала уа жети боладыла, аппаларын бла аммаларын бек къууандырадыла.   
Юйюрде дагъыда жууукъгъа-тенгнге  бек сакъдыла.  Илияс иши бла узакъ жолгъа барып къайтса, ата-ана юйюне  барыргъа бек ашыгъады. Атасы Борис (жаннетли болсун) сау заманында ариу юйюрюн тёгерегине жыйып, туугъан- туудугъуна насийхат сёзле айта турур эди. Бусагъатда уа Илиясны анасы, сабийлерине, аладан туугъанлагъа къууана жашайды. Бу юйюрде не гитче затчыкъгъа да къууана билиу ариу тёреди. Гитче къууанчны уллу байрам этип къоядыла.
Бечелланы Илияс ачыкъ жашаргъа сюйген адамды, не этерге керек болгъанын,не излегенин да биледи. Жангылгъаны болса да, аны уллу хатагъа санамайды. Излемегенни, кюрешмегенни бир тюрлю жетишими  болмайды, дейди. Адам ажашмай,  тюз жашаргъа юйретген китап чыкъмагъанды.  Хар адам кеси жазады аны, жашауу бла, этген ишлери бла. Илиясны аллай китапны томлары бла жазаргъа, жашау  бетлери бла  толтурургъа амалы барды: сынамы уллуду, кёпню кёргенди. Жууукъ-ахлуну арасында да уллу жумушлада Илиясны оноууна  табынадыла. 
«Жолунгу кесин ишлерге керексе. Ата-ана борчу сабийге билим бериудю, халал къыйыны бла жашаргъа, тёгерегиндегилеге тюз кёз бла, таза  ниет бла къараргъа юйретиудю», – дейди Бечел улу.  Аны да алай юйретгендиле. Не къуллукъда ишлеген эсе да, адамлыгъы, адеби,ариу къылыгъы, жарашыулугъу бла халкъгъа жууукъ болгъанды,  ишчи нёгерлерине кесин сюйдюргенди. Жашауунда ненча адам бла къазанлашхан эсе да,  кимле бла тенглик жюрютген эсе да, аны  аты дайым уллу жюрек  ыразылыкъда айтылгъанды эм айтылгъанлай турады.
 
Шауаланы Разият.
Поделиться: