«Коронавирус бла кюрешни унуталлыкъ тюйюлме»

Элбрус районну ара больницасыны баш врачыны поликлиника иш жаны бла орунбасары Тилланы Айшат саулукъ сакълау бла къадарын байлап, жамауатха болушлугъун аямай келгенли энди отуз жылдан да атлагъанды. Сайлаууна кертичилей къала, саусузлагъа не жаны бла да онг тапдыргъаны ючюн а сагъынылгъан районну администрациясыны, КъМР-ни эмда РФ-ни Саулукъ сакълау министерстволарыны Сыйлы грамоталары, Ыразылыкъ къагъытлары бла да дайым белгиленнгенлей келеди. 2019 жылда уа анга «РФ-ни Саулукъ сакълаууну отличниги» деген даражалы ат берилгенди. Аны биргесине ишлегенле, бютюнда бег а аллына болушлугъун, себеплик этерин излеп келгенле, ол шартха жюрекден къууана, огъурлу, жумушун да тынгылы билген тиширыугъа алгъышларын айтхандыла.

Алгъадан чертсек, Айшат Илиясовна бюгюнлюкде къагъыт иш бла бегирек кюрешгенча кёрюннгенликге, ауругъанлагъа бакъгъан практикасын бир заманда да къоймагъанды. Ол бусагъатда да больницаны инфекция бёлюмюнде саусузлагъа къарагъанлай турады.

Айхай да, шёндюгю врачланы хар бирини да къадарына пандемияны кючлю кезиуюнде вирус бла къаты кюреш бардыргъан кезиулери энчилей къаллыгъы сёзсюздю. Аны алайлыгъын ол кеси арсарсыз черте, бу къужур ауруу энди къайтмасын деп тилек этеди.

Тилланы къызлары коронавирусдан кеси эки кере да ауругъанды. Аны себепли жаланда кёзю бла кёрюп, къулагъы бла эшитип угъай, вирусну адамны саулугъуна къаллай заран салгъанын толусунлай сынап, аны болушлугъу кереклилеге не мадар да этип, ол аланы алларында адамлыкъ, профессионал борчун да тынгылы тамамламай къоймагъанды.

Бу кезиуню юсюнден айта, Айшат кеси уа районну администрациясы улоу бла, Саулукъ сакълау министерство да дарманла, тестле, битеу да керекли затла бла жалчытып тургъанларын чертеди. Тырныаууз шахарны бла районну бойсунууунда болгъан эллени поликлиникаларыны врачлары, фельдшерлери, медсестралары, водительлери болсун, биригип, иш тийишли халда къуралгъанын, бардырылгъанын да белгилейди. «Кертиди, отуз жылны ичинде кёп затны сынаргъа тюшгенди иш бла байламлы. Алай эсе да, коронавирус бла кюрешни уа бир заманда да унуталлыкъ тюйюлме», - дейди.

Ол хар саусузну юйюне барыргъа керек болса, ары барып, кёрюп, ауруугъа къалай багъаргъа тийишлисин а анга къарагъан врачлагъа, фельдшерлеге ангылатады. Халлары къыйыннга кете башлагъанланы уа госпитальлагъа салыуну мычымай тамамлагъанды.

Аны инсанлыкъ, усталыкъ ышанларын коллегалары да чертедиле. Жамауат абызырап тургъанда биргесине ишлегенлеге, бирсилеге да кёл этдиргенин айтадыла.

- Ишекли болгъан затыбызны Айшат Илиясовнадан, кече-кюн демей, соруп тургъанбыз, бюгюнлюкде да алай. Ол ишине толусунлай кёлю, жюреги бла берилген адамды. Низамгъа неден да къатыды. Аны бойсунууунда болгъан эл поликлиникаланы, амбулаторияланы ишлерине дайым къайгъырады, тынгысыз затны тамамламай къоймайды, саусуз болса, аны жокъларгъа ашыгъады,  жетишмеген затыбыз бармыды деп, соргъанлай турады,- дейдиле Лашкута элни фельдшери Мечукъаланы Лариса бла Бедикден Чеченланы Фатима (фельдшер), Огъары Бахсандан Хаджиланы Рита (фельдшер).

Къабарты-Малкъарны Экономика министерствосуну башламчылыгъы бла 2010 жылда «Управление жаны бла кадрланы хазырлау» деген программа жашауда бардырылгъанды. Сагъынылгъан программа бла Москвада РФ-ни Правительствосуну бойсунууунда болгъан Эл мюлк институтда «саулукъ сакълауну менеджери» деген ызда билимин ёсдюрюрге бизни бюгюннгю жигитибиз тийишли кёрюлгенди. Анда бир жылны ичинде билимин ёсдюрюп, «Район больницаны болумларында хакъ тёленнген жумушланы хайырланыу» деген темагъа диплом ишин да «бешге» къоруулайды,  «къызыл» диплом да алады.

Айшат атасы Илиясны уллу юйюрюнде Лашкутада ёсгенди. Юйюрде тогъуз сабий болгъандыла. Аланы уа адеплиле, ариу къылыкълыла болургъа юйретгенлеринден сора да, ишде чыныгъыргъа, къолгъа алгъан жумушларын тынгылы тамамларгъа тюшюндюргендиле. Къатындагъылагъа болушлукъ эте билирге кереклисин ангылатхандыла.

Юйюр тамата «Эльбрусский» совхозда ветеринар болуп кёп жылланы бет жарыкълы уруннганды. Аны кёре, андан юлгю ала, юйюрде медицинаны Айшатдан сора да къарындашы Хабибуллах (бюгюнлюкде районну баш врачы) да сайлагъанды. Ала экиси да иш бла байламлы дайым да кенгешгенлей, бири бирини оюмун соргъанлай турадыла.

Туудукълада да бардыла бу жолну ызлагъанла. Сёз ючюн, Къудайланы Джамиля Республикалы больницада профпатологду, Байзуллаланы Мариям а медицина-социал экспертизаны бардыргъан жерде ишлейди. Дагъыда ючеулен а бу жаны бла студентледиле. Къайсы усталыкъда да тёлюлени байламлыгъы болса уа – ол ышан юйюрде юйретиуню, бири башхасындан юлгю алыуну да ачыкълайды.

Кимге да жангы ишлеп башлагъан кезиуюнде коллективге ийлешген, анда келишип къалгъан тынч болмайды. Университетибизни тауусуп, Республикалы больницаны терапия бёлюмюне келгенинде, анга хар неге да тюшюнюрге юйретген врач Лидия Мухабовна Эфендиевагъа ыразылыгъын да билдиреди. Адамны урунуу жолунда аны эм алгъа къаллай специалистге эмда инсаннга тюбегени да жашауну  бир жоругъуча болгъанына ийнанады.

Огъарыда сагъыннганбыз, Айшат Илиясовнаны инфекциялы аурууладан къыйналгъанлагъа бакъгъан практикасын бир заманда да къоймагъанын. Ол бу бёлюмню таматасы болуп да тургъанды. Районну ара больницасыны баш врачыны багъыу иш жаны бла орунбасары, ара поликлиникасына таматалыкъ этген кезиулеринде да. «Эрттенликде-эртте келеме, ингирликде уа кеч кетеме. Ишимден башха жашауда бир башха жумуш эте билеме деп айталлыкъ тюйюлме», - деп ышарады кеси уа.

Бош заманы артыкъ кёп болмаса да, аллай кезиуледе ол туугъан элин, ата-ана юйюн жокъларгъа ашыгъады. Медицина бла байламлы журналладан, китапладан сора уа тарых магъаналы изданияланы жаратады. Табийгъатны уа адамны «шуёхуна» санайды. Неден да бег а ол уллу юйюрню ёсюп келген тёлюсюнде жамауатны саулугъуна сагъайырыкъ, къайгъырлыкъ да адамла болгъанларына къууанады.