Жарсыугъа эс бёле

Бюгюн саулай дунияда да Болжалдан алгъа туугъан сабийлени халкъла аралы кюню белгиленеди. Бу дата 2009 жылда Къагъанакълагъа болушлукъ тапдырыу европалы фондну башламчылыгъы бла тохташдырылгъанды. Шёндю аны 100-ден аслам къырал белгилейдиле.

Статистикагъа кёре, бюгюнлюкде хар тууарыкъ сабийледен онунчусу болжалдан алгъа тууулады. Россейде ол кёрюмдю бир кесек азыракъды – 5-6 процент. Аллай сабийлеге 22-37 ыйыкъда жаратылгъанла саналадыла. Бу къауумгъа киргенлени да 4 даражагъа кёре бёледиле. Врачла белгилеген кезиуден алгъа туугъанланы иммунитетлери осал, терилери жукъа болады. Дагъыда аланы чархлары да тийишлисича айнып болмайды. Аны себепли врачла неда этип, сабий анасыны къарынында не кёп турурча мадарланы излейдиле.

Практика кёргюзтгеннге кёре, бир юйюрде аллай эки-юч сабий да тууаргъа боллукъду. Сёз ючюн, Хочуланы-Дудуланы Натальяны эки къызчыгъы да болжалдан алгъа келгендиле дуниягъа. Аланы ауурлукълары 1600 эм 1800 эдиле. Жашагъан а Дудуланы юйюр Канадада этеди. Сабийле да анда туугъандыла.

- Заманлары жетмей жаратылгъанлагъа мында энчи эс бёледиле. Болсада хар неда тап, тохташдырылгъан жорукълагъа кёре бара эсе уа, артыкъ уллу эс бёлмейдиле Россейдеча. Биз тыш къыралгъа кетип жашагъанлы 10 жыл болады. Ол заманны ичинде кёп зат кёргенме. Россейлиле медицина болушлукъ аманды дерге бек сюебиз. Алай тышында жашап кёрмегенденди ол. Мында медицина бла осалды. Сёз ючюн, Нальчикдеча мында врачха алай терк-терк жюрюр амал жокъду. Ауурлугъу болгъан тиширыулагъа уа 12 ыйыгъы толгъунчу эс да бёлмейдиле.

Жаланда «скорый» бла барсанг. Аны чакъырыу да жылгъа бир ненча кереди хакъсыз. Андан сора аны ючюн да страховкангдан ахча ётдюрюледи. Тамата къызым Далия туугъанда бек къыйналгъан эдим. Нек дегенде сынамым да жокъ эди сабийге къараргъа артыкъ. Сора болжалдан алгъа туугъанла уа бютюнда тынчлыкъсызла боладыла. Аслам эс излейдиле. Ашларын да къыйын ашайдыла, - деп чертгенди ушагъыбызда Наталия Сагидовна.

Башда айтханымча, Дудуланы юйюрде туугъан экинчи къызчыкъ Амалия да, эгешчигича, докторла белгилеген замандан алгъа жаратылгъанды. Аланы аралары 4 жыл болады. Ол, Далия бла тенглешдиргенде, артыкъ эки ыйыкъгъа чыдагъан эди. Болсада ананы жангыдан тынчлыкъсыз кечелери башланнган эдиле.

- Уллу бла тенглешдиргенде, Амалияны хали бек къыйын эди. Бюгюнлюкде да тюз алайлай барады. Башха сабийле бла да артыкъ ойнаргъа сюймей эди. Кесине энчи эс излейди. Бютюнда менден. Аш-сууларыны юсюнден айтханда да, къыйынды. Бирсиленикилеча, тюкен ашны неда кафеге барсакъ, андагъын ашамайдыла. Жаланда юйде этилгенни. Ким биледи, ол да аланы бир энчиликлери болур. Ауурлукълары да тенглеринден азыракъ болгъанлай кёп заманны тургъандыла, - дейди ушакъ нёгерим.

Биз бу юлгюде ачыкъ кёребиз болжалдан алгъа туугъанлагъа къарагъан алай тынч болмагъанын. Врачладан бла педиатрладан тийишли болушлукъсуз а ол бютюнда къыйынды.

Башда айтылгъаныча, бу кюнню жюзден артыкъ къыралда белгилейдиле, ол санда Россейде да. Аны бла байламлы, жарсыугъа эс бёлдюрюр мурат бла регионлада тюрлю-тюрлю акцияла ётедиле. Алай бла Къабарты-Малкъар да бу ишден бир жанында къалмай, анга жоралап, Нальчикдеги телебашняны кимит тюрсюннге боярыкъдыла.

Таппасханланы Аминат. 
Поделиться: