Кир-кипчикни айырып жыяргъа нек керекди?

Тёгерекдеги къудуретни багушландырыудан къутулурча, тазалыкъгъа хар ким да эс бурургъа, жууаплы болургъа, тийишли ишлеге къатышыргъа керекди. Аны айтханда, анда эмда экологияны тазалауда кёп тюрлю жумуш барды, ол санда – кир-кипчикни айырып жыйыуну да белгилерге керекди.

Алай деп пластикни, мияла сыныкъланы, къагъытны, ашдан къалгъан-къулгъанланы, темирлени эмда башха затланы айырып, башха-башха орунлагъа жыйыугъа айтадыла. Аладан а энчи предприятиялада жангы затла этедиле. Сёз ючюн, пластик къадар затлагъа жарайды. Аны жангыдан жарашдырып, канцтоварла, шешала, къурулуш материалла, орунла, спорт бла кюрешгенде керек затла, юс эмда аякъ кийимле, мебель чыгъарадыла. Мияла сыныкъланы уа эритип, шешала, адырла, кюзгюле, терезеле, стеклобетон эмда жылыуну тутхан энчи мамукъ этедиле. Эски къагъыт а картоннга, башха тюрлю продукциягъа барады. Резинадан да юйде, ишде да хайырланыргъа жараулу тюрлю-тюрлю материалла этедиле. Темирни, агъачны, башха затланы да жери табыллыкъды.

Бизни къыралда 2019 жылда «кир-кипчик» реформа башланнганды. Ол «Экология» миллет проектге киреди. Анга кёре, 2024 жылда битеу Россейде кир-кипчикни 36 проценти тийишли жерлеге жиберилип, жангыдан абериге жарарча этилирге керекди, 60 процентин а – айырып жыяргъа тийишли боллукъду. Ол умутланы толтурур хыйсапда эки жюзден артыкъ энчи завод сюерге дейдиле. 2020 жылда къабыл этилген жангы умутла уа андан да уллу борчла саладыла. Алагъа кёре, 2023 жылда кир-кипчикни барын да айырып жарашдырыргъа керек боллукъду. Полигонлада жыйылгъан аллай затланы уа эки кереге азайтыргъа.

Алай бла кир-кипчикни айырып жыйыу адамланы кеслеринден къалады дерге боллукъду. Оруннга хар нени да къатыш-къутуш атып къойса, андан къайтарып хайырланыргъа жараулу затланы жаланда ондан бирин чыгъарыргъа онг барды. Айырып, башха-башха орунлагъа жыйылгъан кир-кипчикни уа 80 процентин жангыдан жарашдырыргъа боллукъду.