Сабийни къуру да къубултуп тургъан тюзмюдю?

Ата-анала, кёп къалмай кеслерини сабийлерин бек ариулагъа санайдыла. Ала хар неде да жетишимли эм насыплы боладыла: тенглери бла байламлыкълада да, ёз жашауларында да, ишде ёсюуде да дейдиле… Психолог Азаматланы Малляшха аны юсюнден соруула бергенбиз.

- «Сен барысындан да игисе!», - дейдиле бир-бирде анала балаларына. Ол тюзмюдю?

- Сабийле кеслерини тыш кёрюмдюлерине багъа бичалмайдыла. Ала билмейдиле ариула неда эршиле болгъанларын. Аталары, аналары не айтсала, алай сунадыла. Сизни айтханыгъыз алагъа аламатлыкъды, тыш  кёрюмдю уа - бек  аламатлыкъ тюйюл эсе да, сабийге хар затны мурдоруча кёрюнеди. Сабий кесине  багъаны анасы эм атасы айтхан сёзлеге  кёре береди, тыш кёрюмюне да. Къызчыкълагъа уа артыкъда бек керекди атасыны багъалау сёзю. Ол  себеплик этерикди сабийни хар не жаны бла да айныууна. Тюзюнлей «кимден да сен омакъса» демегиз, алай махтагъан а этигиз, сиз кесигизни сабийигизге ариу сёз айтмасагъыз, ким айтырыкъды? Башы акъ болгъанда да, адам анасыны ариу сёзлерин эсгергенлей турады.

- Балачыкъны хар ышаргъаны ючюн  конфет берген аны сер этмеймиди?

- Сабий кесини ариулугъун билип, алай махтанчакъ болмаса - ол бек уллу  сынаудан къутулууду. Хар бирчиги кесини  фахмулулугъун хайырланып (ол а хар сабийде да барды),  мудахланса, не къаты жюрекни да эритирикди эм не сюйсе, аны этдиртирикди.  Алай бла жууаплылыкъдан да къутуллукъду, кесини сабий ариулугъун хайырланып, татлы затла къоллу да боллукъду. Ма алай бла сабийни тыш кёрюмдюсю окъуна сатыу-алыу ахча болуп къалады.

- Не этейик да?

- Сизни сабийчигигиз не ариучукъ кёрюне эсе да, аны башхала бла тенглешдирирге кюрешмегиз. Жууукъларыгъызны сабийлери бла окъуна да. («Сен къалай ушайса ыннанга, аппанга, ата къарындашынг Ахматха»). Андан сора да, ол башха сабийле сенича ариула тюйюлдюле деген сёзлени эшитип турса, сизни сабийигиз да алай айтып башларыкъды. Ариу айта билирге керекди. Тенглешдирмей. Бютюнда тенгчиклери бла. Бир башха сабийни юсюнден аман айтмагъыз, аны сындырмагъыз. Гитчелигинден окъуна сабийигиз башхалагъа хурмет этерге юйренсин.

Кёп анала  «сен мени акъыллычыгъымса,  ариучугъумса», «ой, къалай ариудула жаякъчыкъларынг, бурунчугъунг, чачынг!», «Дунияда  сенсе бек ариучукъ», деп турадыла. Ючжыллыкъ жашыгъыз орамда тенгине къалачын берди эсе, «чомартса, тюз этдинг» дегиз. Башланнган классха жюрюген а къоншуда ыннагъа болушса: «Сау бол! Ыннаны къууандыргъанса, ма алай таматалагъа болуша, эс бура тур», - дерге керекди. Сабийни ариу сыфатындан сора къылыгъын да сюзюгюз. Ол алыкъа гитчечик эсе да, адамды. Ич эм тыш ариулукъла бир бири бла къаты байламлыдыла. Тыш кёрюмдюсю ариу болгъан къызчыкъ, сёзге сёз къайтара, ачыулана, къылыкъсызлыкъ эте башласа, аны чырайлыгъы, сюйдюмлюгю да думп болуп кетедиле. Таза жюрекли, тыш кёрюмдюсю уа кесине тартмагъан адам а, бек терк сюйдюрлюкдю кесин эм, къайда болса да, кеси жанлыланы табарыкъды.

- Сабий чекден озса…

- Чекден озгъанын а унамагъыз. Жорукъ барыбызгъа да бирди - ариу сабийчиклеге да. Ала сиз айтханнга сыйынмай, хыли этип башласала, аллай осал, былхымсызлыкъны кёрмегенча этмегиз. Алай этмесегиз, кезиулю хыпыярлыгъында сёз айтсагъыз: «Мен ариума, мен не сюйсем аны этерге эркинме!» - деген жууапны алыргъа боллукъсуз. Биз сабийле хар затны да ангылагъанларын унутмазгъа борчлубуз.

 

Байсыланы Марзият.
Поделиться: