Даражасы бийикде болгъан къурулушчу

Эм магъаналы усталыкъладан бирине къурулушчу саналады. Кеси къоллары бла юй сюей, ариу хуна къалай билген адамны халкъда сый-намысы жюрюмей къалмайды. Алай хар усталыкъдача, мында да хар ким да бирча тюйюлдю: биреу уллу кёллюлюк этип, ишин жарты-къурту тындырыргъа да болур, башхасы уа бирсилени жумушларын тюз кесинеча алай этер. Мени бюгюннгю ушакъ нёгерим да тутхан ишинде хар не да къолундан келген Улбашланы Къыралбийди.

- Мен къурулушчу болурум къадарны буйругъу болур эди, баям, - дейди Къыралбий. – Бизни юйюр Тёбен Чегемде жашагъанды. Гитчелигимден окъуна абери ишлерге, къолуму бир затда хайырын кёрюрге ёч болгъанма. Бир кере анам, мен а ол кезиуде сегизинчи классда окъуй болур эдим, манга: «Навес тюбюнде бир подвал ишлерге керекди», дейди. Не хапар, олсагъат кюрекни къолгъа алама, жарагъан уру къазама. Ызы бла тёгерегин къангала бла бегитип, бетон да къуяма. Ол халли башын да алай этеме.

- Ишлей тургъанымда, юйдегиле кезиу-кезиу къатыма келе: «Ай сен иги жаш, аперим», - дегенлери бек хычыуун кёрюне эди, - деп кюлюп айтады ушакъ нёгерим эм къошады: «Школну тауусхунчу юйде къолум дагъыда кёп затха жетгенди. Таматала этиучюню бирде кесим, болушлукъ излесем а - тенглерими да чакъырып къармашычу эдик».

Школдан сора Къыралбийни Чегемде жоллагъа ремонт этген къырал организациягъа аладыла. Анда ол эки жылны арымай-талмай ишлейди, бир кезиуню грейдер тракторну да жюрютеди.

Жашауда урунуу жолун къурулуш бла байламлы этерге сюйгенине тюшюнюп, ол Нальчикде къурулуш техникумгъа инженер-къурулуш бёлюмге киреди. Айтханча, ол озгъан ёмюрню 80-чы жылларыны ал кезиулери болгъанды. «Техникумда битеу Совет Союздан келип кёп жашла бла къызла окъуй эдиле. Аны тауусуп, шахарда ремонт-къурулуш управленияда жол мастер болуп орналама. Кёп турмайма анда да. Бир жылдан сора мени «Стройдеталь» заводда темирбетон цехде мастер этип аладыла», - деп белгилейди.

Ол жылла шахарда къурулуш ишлени къазауат кезиулеринден бири эдиле дерчады. Завод да ишин анга кёре бардыргъанды, бир угъай, эки сменде. «Бир-бирде мен экисинде да ишлеучю эдим», - дейди Улбаш улу.

Жаш адамны къарыуу кёпдю. Аны юсюне иш кёллюлюкню, итиниулюкню къошсанг а - бютюнда. Андан болур эди къармашыулу жашны заводну таматалары да бир ненча кере грамотала, башха саугъала бла да белгилегенлери.

Анда бетондан сора агъач бла кюрешген цех да болгъанды. Аны башчысы - Бёзюланы Малик, тири ишчини кесине чакъыра кетгенден сора, 1986 жылда кюнлени бир кюнюнде Къыралбий ары кёчеди. Анда уа жыйырмадан артыкъ жылны ишни бардырады.

Кеси айтханыча, къыралны, аны бла бирге ол заводну да аты айтылгъан, къайнагъан, тозурап тебиреген, ызы бла уа чачылгъан заманларын кёреди. Ол цех ал жыллада къуру республиканы угъай, кёп регионланы агъачдан этилген затла бла жалчытып тургъанды. «Терезеле, эшикле, плинтусла – не зат жокъ эди де анда. Цехде орналгъан уллу пресс-станок агъачдан фанер этиучю эди. Аныча аллай оборудование саулай Шимал Кавказда окъуна табылмагъанды», - дейди Къыралбий.

Жарсыугъа аланы барыны да къадары сукъланырча болмагъанды. Цех, завод кеси да къыралдан иели къолланы биринден бирине кёче, аз-аздан тозурай, тюп болгъандыла, оборудование да ары-бери чачылгъанды. Аны бла он жыл мындан алгъа ол производство арталлыда жабылады.

Бош турургъа юйренмеген Къыралбий а къолларындан келген жашладан къауум жыйып, объектледе, мекямлада къурулуш ишлеге къатышып тебирейди. «Мында кесибизде угъай, кёп тыш регионлада да болургъа тюшгенди ол кезиуледе. Сёз ючюн, жашла бла Рязаньда нефтьден отлукъ этген заводда эки жылны ремонт ишлеге къатышханбыз. Артда дагъыда иели предприятияда агъач цехде мастер болуп талай заман да уруннганма», - дегенди ол.

Башында айтханымча, Къыралбий техникумда инженер-къурулушчугъа окъугъанды. Алай агъачдан абериле жарашдырыучу производстволада да бир ненча кере ишлегенди. Алайын чертип соргъанымда, ол: «Манга къурулушда жаланда бир ызы сейир тюйюлдю, бары да алай кёрюнеди. Башхача айтханда, адам кеси къолу бла не зат эте билсе да, анга сейирим къозгъалмай къалмайды. Хуна къалагъан неда аны сюртген угъай, адамны жашагъан, тургъан жерин айбатландырыу, аны жашау болумун да женгил этиу…», деп белгилегенди.

Улбашланы Къыралбийни бай сынамы Чегемни жанындан Нальчикге кирген жерде ишлене тургъан уллу автовокзалны къурулушунда да керек болгъанды. Бир талай жыл алгъа аны бу магъаналы объектде ишлеге кёз-къулакъ болургъа чакъырадыла. Алай бла бюгюнлюкде ол анда прораб болуп урунады: ишчилеге жумушла береди, этгенлерине къарайды, хар не да проектге кёре болурча къаты контроль этеди. Тышына барып къурулуш материалланы сайлау, сатып алыу, ташыу да аны боюнундады.

Шёндю автовокзалда бир ненча бригада ишлейди. Асламысы бизни жерлешлерибиздиле, алай тыш республикаладан келгенле да болуучула. Хар бирлерини энчи къол ызлары, билгенлери, излегенлери, жашаугъа да кёз къарамлары. Иш тап, тохтаусуз барырча аланы барын да эсге алыргъа, адамла бла сёлеше, алагъа оноу эте билирге керекди. Ол бары да Къырылбийни къолундан келеди.

«Къыралда жашау къысха заманны ичинде бек тюрленнгенди, аны бла бирге къурулушда да кёп жангы амал чыкъгъанды. Технологияладан сора инструментле, материалла да аслам болгъандыла. Кеслери уа бири биринден иги, тынгылы, хайырлы. Ишни женгил этген, ишлеген затынгы тынгылы этген. Ол кёплюкню кёрсенг, кёзлеринг ары-бери чабадыла. Аны барын да мен ишлеп башлагъан жылла бла тенглешдирирге кереклиси окъуна жокъду. Ол кезиуледе къолубузда аладан ондан бири окъуна болса эди…», - дейди ол.

Жашауда, къурулушда да сынамы болгъан, ол шёндюгю ишчилени юсюнден да оюмун айтханды: «Жарсыугъа бюгюнлюкде специалистледен бек уллу къытлыкъ сезиледи. Къурулушчула бардыла, алай ишлерин тынгылы билгенле уа азды. Совет Союзну заманында къырал бек улу эс бургъанды анга. Жер-жерледе къадар училищеле, техникумла къайсы специалистни да мингле бла хазырлаучу эдиле. Шёндю уа къайда ол… Бирде ишге келген адамны къолу анга чыртда келишмегенин олсагъат кёрюрсе. Келишмегенни къой, ол аны аз-маз окъуна биле болурму деп ишекли боласа. Аны ючюн бир-бир специалистлени къоншу регионладан чакъырыргъа тюшеди. Мен а кесибизникиле тирирек болсала сюе эдим, мадарымлыракъ. Айтханымча, бардыла бизде да уста жашла, алай аланы саны азды».

Къыралгъа оноучуладан сора ишчиле да керекдиле: къабыргъала къалаучула, сюртюучюле, бояучула, плитка салыучула, агъач бла ишлей билгенле, сантехника орната билгенле. Ким не зат айтса да, бюгюннгю кюнде къурулушчуну даражасы уллудан-уллу бола барады. Ишин тынгылы билген адамны уа къолу бир заманда да къуру боллукъ тюйюлдю.

Ушакъны Улбашланы Мурат бардыргъанды.
Поделиться: