Таза жюрекден чыкъгъан поэзия

Белгили поэт Инна Кашежева 1944 жылда Москвада туугъанды. Атасы Инал Кашежев, лётчик-испытатель, полковник, Къарма-Къабакъдан эди (Каменномост). Анасы Ксения Фёдоровна Васильева, калугачы къыз, юрист эди. Уллу Ата журт урушда тюбешип, Москвада жашагъандыла ала. Къабарты-Малкъаргъа келе тургъандыла. Иннаны хар бери келгени байрам эди жууукълагъа, танышлагъа.

Акъ суучу Бабаланы Азнорну къызы Сурат Иналны келини эди - къарындашны юй бийчеси. Алагъа келип тургъанды къонакъгъа Инна Кашежева. Ол заманны юсюнден Суратны къысха жууугъу устаз Эфендиланы-Чеченланы Софья эсгериулеринде былай жазады: «Анамы эгечи Суратны юйюнде танышханма Инна бла. Хар кёрген затын назмугъа салып, бизни аны бла кюлдюрген онючжыллыкъ къызчыкъгъа мен кёчгюнчюлюкден хапар айтханымда, ол жиляп къалгъан эди…»

Поэт Къашхатауда Чеченлада къонакъда да болгъанды. Юй тамата, школ директор  Чеченланы Мамиль, къонакъ къызны да алып, бир къауум жууукъ-тенг бла таулагъа баргъанда, ол, аны кёзлерине къарап: «Миша, глаза твои не карие…» – дегенин ол адамла кёп кере эсгергендиле, бютюнда ол сёзлери болгъан белгили жыр айтылып башлагъанда.

Иннаны биринчи назмулары «Юность» журналда басмаланнганда, анга жаланда оналты жыл бола эди. Биринчи китабы уа, «Вольный аул» (1962), Нальчикде чыкъгъанды. Анда ал сёзню Къулийланы Къайсын жазгъанды. Ол анда: «Мен тауланы юслеринден жазгъанлы жыйырма бла беш жылдан атлагъанды, алай ма бу жаш поэтессача айтыргъа уа эсиме келмегенди. Инна алагъа аталгъан энчи сёз, энчи бояула да тапханды. Алайсыз чыгъармачылыкъ болмайды», - деп жазады. Ол сабий къызны уллу фахмусун алгъадан эслегенди эм аны ёсюуюне не жаны бла да себеплик этгенди. «Ол игиликни Инна эсде тутханды – аны хар китабында да барды Къайсыннга аталгъан назму.

1973 жылда Къайсын къурап, Къабарты-Малкъар къырал университетни устазлары, студентлери да белгили жерлешлери Инна Кашежева бла тюбешгендиле. Ол кюн поэтесса, ыразылыгъын айта: «Бек ыразыма Къайсын Шуваевичге. Ол манга биринчи болуп билеклик этгенди, къолумдан тутуп, уллу поэзиягъа кийиргенди. – дегенди. – Ол болушлукъ болмаса, мен, бюгюнча, ма быллай болаллыкъ тюйюл эдим».

«Мен насыплыма, – дегенди Инна Кашежева, Къулийланы Къайсын назмуларын къалай окъугъанына тынгылагъанма».

Ол поэтни атасынча сюйгенди. Ол ауушхан кюн къара тырмыла болуп къалгъанды жюрегинде. «О, мен ол кюнню бир заманда да билмей къалсам эди! – деп жиляйды ол. – Чегем, къаллай желле бла этгенсе аны жиляуун? Сени эсинги жаяу жолчукълары бла ким ётдю: гылыучукъгъа минип баргъан жашчыкъмы, аскер кёлек кийген жаш адаммы неда ташлагъа сюйген къарамы жан салгъан назмучуму? Ол тасхалай къалсын…»

Адабият жолуну аллында Къайсыннга тюбегени Инна Кашежеваны насыбы эди. Ол тюбешиу ючюн къадаргъа ыразылыгъын ол кёп кере айтханды.

Поэтессаны жыйырмагъа жууукъ китабы басмаланнганды. Аладан юч жюзге жууукъ назмусуна макъам салыннганды.

Инна Кашежеваны жырларында мудахлыкъ, жарыкълыкъ да, дунияны юсюнден терен оюмлау да барды. Баям, элли жылны ичинде унутулмай да ала андан турадыла – жюрекден келгенлери ючюн.

Уллу фахмуну элтген не заманда да тынч тюйюлдю. Иннаны юсюнде да алай – ийнакъ этмегенди аны къадар. Сюймекликни юсюнден кёп жазса да, бир адамны сюйгенди дейдиле билгенле – Новосибирскде алим жашны. Алай ала бирге болалмагъандыла, не ол – ары, не ол бери кёчалмагъандыла.

Ата-анадан айырылгъандан сора ол жангызлыкъ сынагъаны назмуларында кёрюнюп турады. Аны юсюне астмадан къыйналгъанды, авариягъа тюшюп, эки аягъын да сындырып, костыльлеге таяннганды. Ол къыйын заманында, юйюнден чыгъар онгу болмагъанлай, аны юсюне кесини къарыусузлугъун кёргюзтюрге да сюймей, газетлеге ала сапариш этген статьяланы жазып, анга чыкъгъан ахча бла кечиннгенди.

Къыйын болур жангызлыкъдан

Жалан ёлюм келсе, – деп жазгъанды ол заманда поэтесса.

Ол амалсыз кезиуюнде аны бла шуёху, врач тиширыу Наташа жашагъанды. Ол ауушхандан сора Иннагъа аны къызы Мария къарагъанды.

Кеси заманыны уллу поэти 2000 жылда 14 майда дуниясын алышханды. Ахыр ышыгъын атасыны бла анасыны жанларында тапханды.