«Хар инсан да жюреги тартхан иш бла кюрешсе керекди»

Бюгюннгю жигитим Хозаланы Муслим  саусузлагъа багъаргъа сюйгенин тамата класслада окъуна ангылагъан эди тиш доктор боллугъуна  ишексиз эди. 2008 жылда Огъары Жемталаны орта школун бошагъандан сора, медицина колледжни сайлайды. Мураты КъМКъУ-ну медицина факультетине кирирге болгъаны себепли, колледжни ол къызыл дипломгъа бошайды. Андан сора профессор Мустафаланы Магометде бир жыл рентгенологияны ётюп, окъууун андан ары бардырады. Жаш специалистни хунерлигин кёрген Магомет Шабазович аны сакълап турлугъун билдирген эди.

Алай Муслим «Багъыу иш» ызны сайлайды. Бюгюнлюкде ол урология жаны бла специалистди. Нальчикни 1-чи  номерли шахар больницада ишлейди. Бу арт эки жылда, башхалача, ол да коронавирусдан бакъгъан госпитальда ишлеп келеди. Фахмулу жашыбызны юсюнден республикалы, район газетле да жаза турадыла. Ол а, сёзсюз, Муслим не жаны бла да юлгюлю болгъаныны юсюнден айтады. Мен да жемталачы врач бла ушакъ бардырып, аны бла сизни танышдырыргъа сюеме.

- Ишинг бла байламлы бек къыйын кезиуню эсинге тюшюраллыкъмыса?

- Ординаторлагъа терапевт болуп ишлерге эркин этиледи. Сора мен окъуууму бошагъан кезиуге коронавирус  башланып, врачла жетишмей тебиреген эдиле. Кимлери ауруп, кимлери ишден кетип, ючюнчюле - ишлерге сюймей. Ол кезиуде ай чакълы заманны поликлиникада волонтерча ишлеп тургъанма. Андан сора 2-чи номерли шахар больницаны урология бёлюмюнде ишими бардырама. Анда да врачла ауруп, бёлюмню таматасы бла экибизи къалгъан эдик. Саулай республикада бу тюрлю ауруула бла байламлы жангыз ачыкъ эдик. Аны себепли 4 кюнню андан чыкъмай ишлеген эдик. Сора ковид госпитальлада врачла жетишмей тебирегенлеринде, 2020 жылны июнь айында, ары кёчеме. Анда болумну уа кесигиз да билесиз. Жууукъ-ахлуларыбызны 3-4 айгъа бир кере кёре эдик. Санаторийде жашап, тенглерибиз келселе ала бла узакъдан ушакъ этерге тюшгенди.

- Къызыл зонаны юсюнден айтханда, психология жаны бла халны къалай суратлаяллыкъса? Сёз ючюн, мени таныш къызым, башха ишинде отпускунда ары барып ишлеген эди да, анда кёргени эсине тюшсе, бюгюн да аркъасы къалтырайды…

- Кертисин айтханда, алгъадан бек къыйын эди. Нек? Бу вирусха багъыуну амалын биреу да билмей эди. Нек десенг аны кесин да не зат болгъанын толу ангылаялгъан специалист жокъ эди. Бек биринчиден, симптомлары бла тийишлиликде дарман этиле эди. Саулай дунияда болум эди ол.

- Сегиз сагъатлыкъ сменада костюмгъа, маскалагъа да юйреннген тынч болгъан болмаз…

- Хау, ал кезиуде къыйнала эдик. Аланы да кийип, палаталаны араларында жюрюу, сора саусузла да айтханынгы этмеселе, ол да къыйнай эди. Кёплеге бир такъыйкъагъа да кислороддан таяргъа жарамай эди. Алай тынгыламай къопханла да бар эдиле. Сора бу ауруу бла адамгъа сыртында жатаргъа аз да жарамагъанын билесиз. Жаланда жанындан бла къарнындан. Битеу айтылгъан затланы тамамлап, жорукъланы толтургъанланы, аурууну хорларгъа онглары башхаладан иги да аслам эди…

- Юйюрюгюзде санга дери медицинаны сайлагъан болгъанмыды?

- Угъай, болмагъанды. Боллукъ да болмаз (кюледи).

- Нек дейсе?

- Да мени битеу жашауум окъуу болгъанын кёрген жаш тёлю хазна къыйнасын кесин алай (кюледи). Алай медицина колледжни бошагъанла бардыла.

- Медицинадан бир жанына кетип, жашауну юсюнден айтханда, сен  адамны къаллай ышанына энчи магъана бересе?

- Адамны хали, къылыгъы ариу болургъа керекди. Биреуге аманлыкъ излемесе, хата этмесе. Игилик этерге кюреширге керекди не заманда да.

- Къызланы юслеринде уа? Юйюр жашау къурагъанда сен къаллай шартлагъа аслам эс бёлюрге боллукъса?

- Ол мен белгилеген ышанла хар инсанда да болургъа керекдиле дейме. Эр кишими, тиширыуму болады. Башхалыгъы жокъду. Юйюр къурауну юсюнден айтханда уа, бир затны толу билеме - юйдегиге врач тиширыуну алмазлыгъымы (кюледи)…

- Нек? Бизни миллетде врач къызлагъа сурам не заманда да уллуду…

- Болур. Алай бир юйюрде бир врач тамамды. Сабийлени юйретиу бла не заманда да ана  кюрешгенди. Бизни ишде уа тиширыугъа бек къыйынды. Атаны борчун эниш этмейме. Барыбыз да билгенден, юйюр жашауну аслам ауурлугъу тиширыуну боюнунда болады.

- Ишден бош заманынг болса уа къалай ётдюрюучюсе?

- Тенглерим бла тюбешип, футбол, волейбол ойнаргъа бек сюебиз. Неда таугъа кетип солууну жаратама.

- Тышына кетип, юйренип къайтыр акъылынг а жокъмуду?

- Ординатурагъа кирген заманымда окъуна балларым бла башха жерде ётер онгум да бар эди. Алай деканыбызны экинчиси Ачабайланы Айшатны айтханына тынгылап, мында ётгенме ординатураны. Сокъуранмайма сайламыма. Москвагъа уа бир ненча айгъа юйренирге барыргъа боллукъду. Алай кёпге кетип жашаргъа уа сюймейме.

- Сен тюбеген врачладан кимлени белгилерге боллукъса усталыкъ жаны бла?

- Хар сферада да кесини билимли врачлары бардыла. Урологияны юсюнден айтханда, Заур Кильчуковну белгилерчады. Мызыланы Исмайыл аламат хирург эм медицина факультетни деканы. Ол келгенли анда бек кёп ахшы тюрлениуле болгъандыла деп айталлыкъма. Гинекологияны алып айтханда Фатима Тхакахова. Аныча саусузларына сакъ болгъанны тапхан къыйынды. Айтханымча, атларын сагъынырча специалистлерибиз аз тюйюлдюле.

- Шёндю санга шахардан район больницаланы бирине кёчерге керекди деселе, барлыкъмыса огъесе…

- Менден болушлукъ боллукъ эсе, аз да сагъыш да этмей кёчерикме… Алай узакъ регионлагъа кетерге уа хазыр тюйюлме. Ковид башланнган кезиуде Москвада специалистле жетишмегенлери себепли, ары барып ишлер онг да чыкъгъан эди. Алай мен юйюрюме къаты байлашыпма. Узакъда болсам а,  аладан бирине да болушаллыкъ тюйюл эдим. Сора туугъан республикангда да хайыр келтираллыкъ эсенг, тышына нек кетерге керексе?

- Заман келсе, сабийлеринге ол, бу усталыкъны сайла деп, къаты боллукъмуса?

- Угъай, хар ким да жюреги тартхан ызны сайларгъан керекди. Ата-аналарыны сёзю бла медицина факультетге кирип, окъургъа сюймей къыйналгъанланы да кёргенме. Аны себепли хар адам да жюреги тартхан зат бла кюреширге керекди. Ансыз магъана чыгъарыкъ тюйюлдю. Ол жорукъ жашауну битеу сфераларына да келишеди деп, оюмум алайды.

Таппасханланы Аминат.
Поделиться: