Аурууладан сакъланыуну бир амалы профилактикады

Жюрек-тамыр системаны ауруулары ёлюмге келтириу жаны бла эм жайылгъанланы санындадыла. Алай аладан сакъланыргъа уа онг барды. Бютюнда сакъ инсан къоркъуулу къауумгъа кире эсе, болургъа керекди.

Алай бла аслам кюч-къарыу излеген жерде уруна эсегиз,  чархыгъыз нормадан 3-5 килограммдан кёпге ауур эсе, сууукъ кезиу башланнганы бла инфекциялы аурууладан сакъланыргъа тийишлиди. Жарсыуланы азайтыргъа, къайгъылы, ачыулу затланы кёлюгюзге алмазгъа кюрешигиз. Аякъ юсюнде ишлей эсегиз (врачла, устазла, сатыучула, парикмахерле эм башхала), гипертониядан къыйнала эсегиз, тютюн иче эсегиз, быллай жорукъла жарарыкъдыла:

- жыл сайын анализле беригиз, къанда холестеринни ёлчемин ёнчелегиз. Ол кётюрюлюп эсе, атеросклероз болмазча, мадар этигиз;

- 35-40 жылдан сора тамырланы халларын ультразвук бла тинтдиригиз. Бу процедурагъа хирург ийиучюдю. Анга он минут кетеди, кеси да УЗИ-ге ушайды. Врач гельни жагъады, аны юсю бла энчи оборудованияны элтеди, сиз а кезиу-кезиу солууугъузну тыяргъа керек боллукъсуз. Анда териге жууукъдагъы тамырла, теренирек тургъанла да ачыкъ кёрюнедиле;

- врачыгъыз айтхан витаминдени ичигиз, бютюнда алада аскорбиновый кислота, рутин бла конский каштанны экстрактлары бар эселе. Бир кюн къалып экинчисинде чайны орунуна жабышмакъ хансны (боярышник) бла ит бурунну (шиповник) къайнатып уртлагъыз. Бир литр суугъа аладан ууучугъуз бла бирин атып, алай хазырлагъыз. Ыйыкъгъа бир кере уа матэден бла каркадеден суусап этигиз;

- къан тамырланы жашлай тутаргъа жюзюу да себеплик этеди. Ыйыкъгъа бир-эки кере бассейннге барып, 40 минут неда сагъат бла жарымны жюзюгюз. Эрттенликде неда ингирде (биягъы эки кюннге бир кере) жуууннганда сууну кезиу-кезиу сууукъ, жылы да этип юсюгюзге къуюгъуз. Аны температурасы терк алышыннганы тамырлагъа жарау этдиргенчады.

- ауур ишни толтургъанда къолугъуз, инбашларыгъыз жукълагъанын неда бармакъларыгъыз агъаргъанын эслесегиз, дарман битимлени сууларын бузлатып, санларыгъызны аны бла ышый-ышый туругъуз. Аны ючюн мурсаны, шалфейни бла дугъумну бир кесегине стакан бла бир исси сууну къуюгъуз, сууутугъуз, бузла салыучу орунчукъгъа бёлюп, морозилкагъа салыгъыз. Эки сагъатдан ол хазыр боллукъду. Хар эрттенликден аны бла тамырла кёрюннген жерлени сыларгъа эринмегиз. Ол аланы сау этгенден сора да, кесигизге да хычыуун кёрюнюрюкдю;

 - кюн сайын он минутну гимнастика бла кюрешигиз. Упражненияланы къайсын сюйсегиз да сайларгъа боллукъсуз, жангыз да аякъларыгъызны онушар кере артха, алгъа эмда жан-жанларына «силдерге» унутмагъыз. Витаминле бла физкультура тамырланы кючлейдиле, аланы аурууладан сакълайдыла;

- хар кюнден тамырланы солутуугъа онбеш минутну къоюгъуз. Алгъа 15 минутну бийик жастыкъда, артда уа аякъларыгъызны башыгъыздан ёргерек кётюрюп жатыгъыз;

- тамырланы къабыргъалары кёп жыллагъа игилей къалыр ючюн, жаулу, калориялы ашла бла азыракъ ауузланыргъа, мардадан кёп семирмезге, сора С бла Р (аскорбиновый кислотаны бузулуудан сакълайды) витаминлени да асламыракъ ичерге керекди. Алагъа, дагъыда, воспалениялагъа хорлатмазгъа болушханлары ючюн, А бла Е витаминле да хайырлыдыла.