Адамны аш оруну не ючюн ауруйду

 Аш орунлары ауругъанла бек кёпдюле. Гастрит, язва, башха къыйынлыкъла…Неден чыгъады палах? Аны юсюнден Нальчик шахарда Ара поликлиниканы гастроэнтерологу  Жашууланы Алим бла ушакъ этгенбиз.

-Аш оруннга жара къалай бла тюшеди?

- Аш орун инсанны ашы эм кесин къалай сезгени бла байламлыды.Сёз ючюн, адам дунияны кёрюп болмай эсе, аш орунуна жара тюшерге боллукъду. Ачыуланыу, къыжырланыу, кир ниет кертиси бла да саулукъну бузгъан затладыла. Дагъыда кёпле билмейдиле, аш орун ауруула жукъгъан этедиле.  Нобельни сауъасын алгъан австралиячы алимле  медицина эм физиология сферада  HeIicoabcteр РуIорi бактерияны табып,  аш орунну жарасы ючюн жууаплылыкъны ол микробну боюнуна салгъан эдиле. Ауруу тёлюден-тёлюге ёте келген  эсе да, аны да юйюрню ичинде биринден бирине жугъуп келеди, деп ангылатыргъа кюрешгендиле.  Биринден бирине жугъуу асламысында сабийни къагъанакъ заманында болады, гастритден неда аш оруну язвадан ауругъан ана, жерге тюшген эмизикни ауузуна сугъуп, тазалап, аны сабийни ауузуна сала эсе. Озгъан ёмюрде, хеликобактерияны ачыкълагъынчы дери да, гастроэнтерологла, болумну иги ангылаялмай эселе да: «Аш оруну язвадан ауругъан адам бла уппа этишмегиз», - деп бошдан айтмагъандыла. Бактерияла адамны аш  орунундан кетмей турадыла ахыргъа дери – адамны чархы уа аланы хорлаялмайды.

 Хеликобактер деген бактерияла хар адамны чархында бардыла, язвадан эм гастритден а адамла барысы да аурумайдыла. Ол адамны чархына къалай бла тюшгенин да ахырына дери ачыкълаялмагъандыла. Энди кёпле айта башлагъандыла хеликобактерияла дуния жарыгъына бизни бла бирге жаратыладыла, деп. Язва хар не жаны бла да таза болмагъан адам уппа этсе жугъарыкъды. Бактерияла адамны аш орунуна  къутулсала, адам антибиотик дарманланы ичмесе, аны битеу жашауунда окъуна биргесине боллукъдула.

- Аш оруну къыйнагъанла кеслерин ашдан тыйып, эрттен, ингир да какда турадыла. Ол тюзмюдю?

- Алгъын аш орунларында жаралары болгъанлагъа кёп тюрлю ашланы ашатмагъыз, диета бла ашасынла дей эдиле. Энди уа аш орунну къыйнарыкъ затладан, сау-саламат адамлагъа жарашмагъан турмаладан, маринадладан, кючлю  соусладан къалгъан  ашланы хайырланыргъа боллукъду, дейдиле.

Багъыуну энчи алып айтханда уа – аны тийишли даражада бардырыргъа бирча кёз къарам жокъду, алгъын да болмагъанды. Официальный эм халкъ медицина бир бирден башха-башха амалланы хайырланнгандыла, бири бирин сёгюп тургъандыла. Алай бусагъатда уа врачла да аз – аз халкъ амалла бла хайырлана башлагъандыла.

Айтылгъан бактерияланы хорларыкъ дарманла кёп тюйюлдюле. Официальный халда багъыу – жараны башын плёнка бла жабарыкъ дарманланы ичиудю. Ол плёнканы тюбюнде жараланы 75 проценти тырмыланып, сау боладыла. Ауруу къыйыннга кетсе, дарманланы тюрлю-тюрлюлерин бирге ичерге керекди, ол да язваны сау этмейди. Фитотерапияны болушлугъу бла уа 20-шар кюнле бла эки курсну ичинде язваны да сау этерге, хеликобактерияланы да къурутургъа боллукъду.

 - Къысхасы, экисин да кёрюрге керекди багъыуда?

- Аш орунну жарасын дарманла бла болмаса, башха амалла бла бир киши да сау эталлыкъ тюйюлдю, халкъ медицинаны амаллары да жараны ачыгъанын бир кесекге шошайтады ансы, андан ары уа болушалмайды. Ол ауруудан сау болур ючюн, адамгъа жаланда стационарда багъаргъа керекди.

Дарманланы ичиу аш орунну ачыкъ жарасын къотурландырады эм толу сау этеди. Болсада бу аурууну жаратхан сылтаула бар къадарда, ауруу кесин эсгерте-эсгерте турлукъду.

-Психологланы оюмлары уа къаллайладыла аш  орунну ачыкъ жарасына багъыуну юсюнден?

- Ала айтханнга кёре,  аш орунлары ачыкъ жаралы болгъанла – къаугъалыладыла, тёзюмсюзледиле, сора асыры бек жууаплыладыла. Алай эсе, адамны психикалы проблемасын кетермей багъыу – хайыр берлик тюйюлдю. Саулукълу болургъа сюйген насыбына ийнаныргъа, ичген сууу, ашагъан ашы ючюн ыразылыкъ сезерге керекди. Бизни кечиндирген жерде къууанып жашайыкъ.

 

Байсыланы Марзият.
Поделиться: