Балны хайыры игиди

Биз барыбыз да билген бал кёп хайырлы затладан бай болгъаны жашырын тюйюлдю. Андан бир къашыкъда (21 грамм) 64 калориясы барды. Бал тузладан а, ол санда фруктозадан, глюкозадан, мальтозадан эмда сахарозадан – онжети грамм. Аны бла бирге балда антиоксидантла, витаминле, минералла, пыльца, белок, биология жаны бла башха магъаналы затла да кёпдюле. Аны къаралдым тюрлюлеринде ала бары да бютюн аслам халлыдыла. Антиоксидантланы юсюнден айтханда, ала флавоноидледиле, органика кислоталадыла. Бу затла жюрек аурууладан эмда инсультдан сакълайдыла. Кёзлеге да бек хайырлыдыла. Къанны басымын бир кесек тюшюрюрге себеплик этедиле.

Бал къанда холестеринни мардасында тутаргъа болушады. Аш орунларындан къыйналгъанлагъа, къарынлары, тамакълары ауругъанлагъа да онг береди, иммунитетни кючлендиреди. Балны бактерияланы эмда грибокланы къыргъан кючю да барды. Дагъыда бу татлыда лактобациллаланы – алты, бифидобактерияланы уа тёрт тюрлюлери барды. Ала адамгъа бек хайырлыдыла.

Алимлени тинтиулерине кёре, бал тузну орунуна балны хайырланыу къанда биринчисини мардасын азайтыргъа, адамны ауурлугъун селейтирге себеплик этеди. Айтханларыча, жангы бал ач болмазгъа, аны бла ашланы артыгъы бла ашамазгъа да болушады.

Аны мытыл сууда (стакан суугъа бир къашыкъ бал) эритип хайырланса игиди, дейдиле специалистле. Алай саулукъларында кемчиликлери болмагъанла уа аны алайлай да ашаргъа боллукъдула. Аны багъылыр умутда хайырланырны аллында врачха сорургъа тийишлиди.

Алай бла аны айтып-айтмазча аллай бир игилиги барды дерчады. Хатасы уа болурму? Биринчиси – аны асламысы бал туз болгъаны бла байламлыды. Аны ючюн калориясы бек кёпдю. Ол а семиз адамлагъа, диабетден къыйналгъанлагъа да тапсызды.

Эсигизде болсун: балны 45 градусдан исси этсе, аны битеу хайырлы затлары кетедиле. Аны кёп ашагъан ууланыргъа неда аны къарыны бек аурургъа боллукъду. Пыльцагъа аллергиясы болгъанладан да сакълыкъ изленеди. Ол дагъыда къан басымлары тюшюучюлеге да къоркъуулуду.

Неллай бир заманны тутаргъа боллукъду балны? Тийишли ГОСТ-да айтылгъаннга кёре башы иги жабылгъан орунда балны эки жылны тутаргъа боллукъду. Кесин да 20 градусдан артыкъ жылыгъа салмай алай. Игиси – кюн жетмеген отоуда. Алай аны къатында уулу, букъулу эмда ийисли затла тутаргъа жарамайды.

Балны тюкенде сатып алгъанда, аны орунунда не зат жазылгъанына иги къарагъыз. Быллай продукцияны ветеринария свидетельствосу болургъа керекди. Анда ол къалай жарашдырылгъаныны эмда производствону излемлерине келишгенини юсюнден жазылады. Орунну юсюнде неда башында этикетка жабышдырадыла неда информацияны литография амал бла жазадыла.

Бал кесине мылыны бек тартады. Аны башы ачылгъан орунда къойса, хауадан мылыны алып, бираздан бузулуп, къайнап тебирерикди. Аны ючюн орунну башын къаты жабаргъа керекди.

Бирде аны кёп заманны тутхандан сора башы хыра эмда акъсылдым болуп, бал туз юзмезге ушап тебирейди. Ол некди алай? Балны аллай акъсылдым жери глюкоза кристалладан къуралады. Ол а глюкозасы кёп, сууу уа аз болгъан балда чыгъады. Аны саулай къатышдырып, андан сора жылыракъ жерде тутса, ол тап халгъа къайтады.