ДУНИЯДА КЪАЛЛЫКЪ – СЁЗню огъурлу кючю

Мамайланы Цофанны жашы Мухтарны аты малкъар тилде газет, журнал окъугъанлагъа белгилиди. Аны назмулары къыркъ жылны ичинде «Колхозная жизнь», «Трудовая слава», «Коммунизмге жол» («Заман») газетледе басмаланып тургъандыла. Сабийлеге аталгъан «Нюр» журналгъа да Мухтар назмуларын терк-терк келтире тургъанды. Алай болмай амалы да жокъ эди – нек дегенде, ол сабийлени энчи дунияларын кимден да иги билгенди, аланы сагъышларын, муратларын ангылагъанды. Школда устаз болуп кёп жылланы ишлегени ол затха бютюнда себеплик этгенди. Аны окъуучулары Огъары Жемталада, Герпегежде, Хасанияда да бардыла.

Мухтарны тёлюсюне къадар берген къыйынлыкъла Мамай улун да аямагъандыла. Аягъан да къайдан этсинле, ата, къарындаш таянчагъы болмагъан сабий, киши жерине тюшюп, аны тузлу гыржынын татаргъа буюрса къадар. Ол анда ёксюз сабийле тургъан юйде таш макъаланы биширип ашагъанларын айтханында, кёзлери толгъанлары эсимдеди. Ол анда бир къауум жыл тургъанды. Анда агъач уста болуп, сабийле тургъан юйде кечиннгенди.

Халкъыбыз сюргюнден къайтхандан сора, Мухтарны юйюрю Огъары Жемталада орналгъанды. Ол, Тёбен Жемталада орта школну бошап, Нальчикде токарь болуп ишлегенди. КъМКъУ-ну филология факультетинде заочно билим алгъанды. Урунуу жолун а Герпегежде школдан башлагъан эди. Хасаниягъа уа ол кечирек кёчгенди. Школда ишлеп тургъанды.

Мамайланы Мухтарны назму жазаргъа кёллендирген шартланы ичинде ёз тилине сюймеклигин, баям, бек алгъа салыргъа керек болур.

Ана тилим – ариу тилим,

Ана тилим – сюйген тилим!

Ана тилим – ариу тюнюм,

Ана тилим – жарыкъ кюнюм!.. – деп да андан жазгъанды Мамайланы Мухтар назмуларыны биринде. 

Чыгъармачылыгъында сабийлеге сюймеклигин, ала бла ёхтемленнгенин кёргюзтген назмула энчи жерни аладыла. Сабийлеге сюймеклик кесингикиледен башланнганын шарт айтады назмучу устаз.  Алагъа аталгъан назмула анга шагъатдыла. Ма сёз ючюн:

Къыз туугъанды Муслимге!

Маликачыкъды аты.

Аны келип кёргенни

Хар бири алгъыш айтды…

Мамай улу ийманы уллу, бийик да болгъан жумушакъ адам эди. Ол Аллахны беш фарызын этген бла бирге кимге да эс тапдырыргъа итине, кюнюн алай башлагъанды. Жюреги таза болгъан адамны уллу, гитче терслик да кёлюне терк тийгени баямды. Нек десенг, аллай адам башхаладан да, кесинденча, тюзлюкню, ниет тазалыкъны сакълайды. Ол себепден болур, Мухтар насийхат назмула да жазады. Ол затха аны эркинлиги да бар эди – бу жашауну минг бети бар эсе, аланы барын да кёргенди ол.

Мухтар бизни республикалы радиода «Ууаз» деген дин бериуге къатыша-къатыша тургъанды. Ийманы болгъан аман иш этмезлигин барыбыз да билебиз. Ёсе келген жаш адамланы ол затладан хапарлары болургъа керекди. Аллай жумушну уа аныча таматала этмеселе, ким этерик эди ол къатыш заманда? Жарсыугъа, алда диннге кёз къарам бюгюнча болмагъанды. Ол болум кёбюбюзню ниетибизни жарлы этгенди. Энди уа, Аллахха шукур, ол жаны бла тыйгъыч жокъду. Дунияны не тюрлю къыйынлыкъдан да ниет тазалыкъ къутхарлыгъы хакъды. Мухтарны ол затха жораланнган назмулары асламдыла. Бютюнда – зикирле. Ала игиликге юйретедиле.

Мамайланы Мухтарны поэзиясында айтылгъан алгъышла хар бир таулу арбазны, от жагъаны да жокълап, анда жашагъанланы барына да жарасынла, аланы жюреклерин жылытсынла, иги ишлеге кёллендирсинле деген акъыл бла айтханды таулу киши дунияда къаллыкъ сёзюн.