Къан къалын болмазча – сууну ичерге унутмазгъа

Специалистле тохташдыргъанларыча, адам кюннге бек азындан эки литр суу ичерге керекди. Былайда сёз таза сууну юсюнден барады. Медицина жорукълагъа тийишлиликде, сууну кюнню ичинде 18:00 сагъатха дери ичерге тийишлиди, андан кеч къалсагъыз, кече терк-терк къобаргъа тюшерикди, эрттенликге уа бетигиз кёбюп чыгъарыкъды. Эм игиси, биринчи стаканы тюз да уяннганлай, ауузланнгынчы ичсегизди, ол чегилени ишлетип башларыкъды. Ахыр стакан сууну уа - жата туруп. 200-500 миллилитр суу абадан адамны кече къобартырыкъ тюйюлдю, алай къанын жукъартыргъа уа себеплик этерикди. Алай эсе уа, ол тромбла къуралмазына иги профилактика боллукъду. Эсеплеге кёре, инсультланы бла инфарктланы асламысы танг эрттен болуучудула. Аны сылтауу уа адамны чархы жукълагъан кезиуде сууну кетергенинде, ол санда терлегени ючюн да, алай ол кёп сагъатланы ичинде артха толтурулмагъанындады. Аны хатасындан къан къалыннга айланады, тромбла къураладыла. 

Суу ичиуде жангылычла да кёп тюбейдиле. Алай бла жайылгъан оюмгъа кёре, кофе – эрттенликде эм жараулу суусапладанды. Кечеге аны ичерге жарамайды, жукълаяллыкъ тюйюлсюз. Эрттенликде терк уяныр ючюн а, андан иги зат жокъду, дейдиле. Алай аны хайырын кёрюр ючюн, танг эрттен угъай, уяннганыгъыздан сора азындан эки сагъат ётгенден сора, тюшге жууугъуракъ, ичерге керекди. Инсан уяннганлай, чархы кортизол гормонну чыгъарып башлайды: ол адамны санларын «уятып», кюндюзгю жашаугъа хазырлайды. Бу гормон акъырын-акъырын жыйыла кетип, эм кёп къопхандан сора эки сагъатдан болады.

 Инсан тюз да ундурукъдан тургъанлай кофе ичсе, аны алыкъа толусунлай уянып бошамагъан чархы кофеинни – нервала системаны къозгъагъан веществону - уллу ёлчемин алады. Алай болгъанлыкъгъа, санланы кюннге, ишге хазырлагъан кортизол а кереклисича бир чыгъарылмай къалады.        Башхача айтханда, адам кофе ичгенлей женгиллик, тирилик сезеди, чархы къыстау ишлейди. Алай, эки сагъатдан бютюн къарыулу болурну орунуна ол арыгъандан аягъы юсюнде сюелалмай къалады.

Дугъума чапыракъла (мята) къошулгъан чай адамгъа тынчайыргъа, жукъларгъа болушады, аны ючюн жатардан алгъа аны ичиу хайырлыды дейдиле. Алай тюзю уа былайды: мятада болгъан ментол аш орун бла ёнгеч (пищевод) арасында мышцала «жюзюкге» жабылыргъа къоймайды. Алай бла мята чайны ичип жукъласагъыз, аш орунда жыйылгъан затла, ёнгечге кетип, изжоганы къозгъайдыла. Ол а язвала окъуна болдурады. Аны ючюн изжогадан къыйналгъанла мятасы болгъан азыкъладан бла суусапладан кери турсала, игиди.

Кульчаланы Зульфия.
Поделиться: