Аллай назик, иничке иш тёзюмлюлюкню излейди

Огъары Жемталадан Ботайланы Мазирни жашы Расул агъачдан  тюрлю-тюрлю сауутла, сабийлеге илляула ишлейди. Бек сейири уа - ол бу усталыкъгъа бир жерде да юйренмегенди, быллай фахмуну, табийгъатха чыгъармачылыкъ кёзден къарауну анга Аллах бергенди. Керти да халкъны алтын къоллу усталарынданды ол.  

Суратда Расул  агъачдан ишлеген затланы сейирликлерин кёргюзтген къыйынды, алай «Заманны» инстаграмдагъы бетинде (@gazeta_zaman) ушагъыбыздан къысха видеола да басмалагъанбыз. Алагъа къарап, мени не зат сейирсиндиргенин   ангыларыкъсыз. Тюрлю-тюрлю кюбюрчекле, хайнух, чолпу, къалакъла, къашыкъла, туз неда бал туз орунла, аякъла. Аланы арасында бир бирине  ушагъан, къайтарылгъан эки зат жокъду.    

Неда сабий илляула! Аланы уа Расул элде къартланы айтханларына кёре ишлегенди  (видеону  инстаграмда кёрюрге боллукъсуз). «Башында тёгерекни ичин жонуп, топ ары бла бери ауарча этгенме. Сабында  тогъайланы артда кийирген  сунма, тюзюнлей юсюнде бичакъ бла жоннганма»,-дейди ол.

Алан халкъ тёгерекдеги къудурет бла байламлыкъны бир заманда да тас этмегенди: кийимледе накъышланы, адырланы да табийгъатха, жаныуарлагъа ушашдыргъанды. «Эрттегили юй сауутну суратын интернетде кёрюп, мен а аллай ишлеяллыкъ болурмамы, деп  кёлленеме.  Сабын а къозу башха ушатханма.  Шёндю адырла тёгерекдиле, алай эрттегилилени асламы уа зугул болгъандыла, жумуртхагъа ушаш созулуп. Кётюрюп бир кёр, сабы къолгъа къалай тап жарашады»,-дейди Расул, кезиулю чыгъармасын кёргюзте.

Неда къуйгъуч  (совок).  Аллай халкъда къайдан бар эди дерикле терсдиле. Абаданла айтханларыча, аллай адыр да жюрютюлгенди  халкъыбызда. 

Эки къыз ёсген юйде гюлсюз а къалай боллукъду? Терекден Расул гюл къысым ишлегенди. «Школда окъугъанда тамата къыз атам быллай гюл ишлегенди агъачдан, деп махтаннганды. Сабийлени таныйсыз, аланы ийнандыргъан тынч тюйюлдю. Алып баргъанда уа,  бири азды, деп ашыргъандыла. Ма сабийлени айтханлары бла юч гюл ишлегенме, аланы   салыргъа уа орун керекди, сора аны да жоннганма. Андан бери ненча жыл озгъан болур, билмейме. Алай, кёресе, бузулмагъандыла, жарылгъан жерлери да жокъду»,-дейди уста, гюл къысымны кёргюзте.

Ишинде Расул къозну, жеркни, алманы, чынарны, жёгерни, акътерекни хайырланады. Ол аланы боямайды, жаланда  жау сюртюп къояды. Ол а агъачны кесини ариулугъун сакълайды,  ийиси  кетмей кёп заманны турады.  Дагъыда тогъайны алып, анга зат къошмай, саулай жонуп, аберини алай ишлейди. «Эрттегилиле къайнагъан шорпагъа кёмгендиле  адырланы. Алай бла ала сынмагъандыла, жарылгъан да этмегендиле, шёндю аллай онг жокъду. Агъачдан сауут этген къол усталаны атлары халкъда жюрюгенди, кёп юйюрледе, музейде да сакъланнгандыла аланы ишлери.    Къоз терек  бла ишлеген, чий заманында, бютюнда тынчды. Аны къурамыны хайырындан къайсы жанына да бурургъа, кесерге, къырыргъа женгилди. Къуруса уа, ол къатып, ташча болады.  Ма былайда аякъны къозну «жюрегинден» - ортасындан -  этгенме, тюрсюню да аны ючюн къаралдым морду»,-дейди ол сауутну кёргюзте.

  Расул бир тюрлю станокну хайырланмайды, жаланда тёрт-беш инструменти барды.  «Ма бу къыргъычны манга Уяналаны Хасан  бергенди, къарындашым кюрешип тургъанды деп. Хасан кеси да урушну ветераны эди, ауушханды, жаннетли болсун. Аны бла тёгерек  адырны ичин къозгъайса.  Сора бичакъчыкъларым бардыла. Эм иничкеси бла  илляуну ичинде топланы жонама, ала теберча, ары-бери ауарча этеме. Уллуракъ бичакъ бла накъышла ишлейме. Шёндю бу къалакъны жонуп башлагъанма. Алай накъышларына бюсюремей, кетерип къойгъанма. Бир кесек сагъыш этип, жангыдан башларыкъма. Кюннге уа эки-юч сагъат кюрешеме, кёлюме келгенине, заманыма кёре. Аны ючюн бир затха ай, бирде андан да кёп заман къорайды. Агъач бла кюрешгенде  сабырлыкъ табаса, акъылынг анга кетип, къайгъыларынг чачыладыла, кёп затны юсюнден сагъыш этесе»,-дейди уста.

Кертиди, быллай назик, иничке иш тёзюмню излейди. Аны ючюн да болур Расулну хар чыгъармасына  алай аяулу къарагъаны. Эрттегили скульптор Огюст Роден: «Мен мермерни алама да, битеу керексиз затларын жонама»,- дегенлей, Ботай улу да сейир ёсген терекни кёрюп, андан къаллай чыгъарма этерге боллугъун ангылайды.  

Расулну ишлери бир ненча кёрмючде, фестивальда да кёргюзтюлгендиле, ол санда «Алтын къолда» да. Энтта чакъырылгъан жерлери бардыла. «Аппайланы Лариса алгъаракълада ишлеримден бирлерин Тюркде фестивальгъа да элтгенди. Билмейме, не айтхан болурла къарагъанла. Кюз артында боллукъча айтхандыла кезиулю кёрмюч, анга хазырлана турама»,-деп ышарады тамата.