Бал чибинлеге заран салмазча

Бал батманла тутханлагъа заран салмаз ючюн, пестицидлени эмда агрохимикатланы сабанлада къалай хайырланыргъа кереклисин юсюнден Россельхозараны Къабарты-Малкъарда бёлюмюню специалистлери билдиргендиле. Ведомствода айтханларыча, эл мюлк производствода битимлени заранлы къурт-къумурсхаладан бла хансладан къоруулагъан химия препаратланы, агрохимикатланы хайырланмай болмайды. Алай аланы себиуню мардасын да унутмазгъа керекди. Нек дегенде пестицидле заранлы хансла эмда къурт-къумурсхала бла бирге бал чибинлени да къырыргъа боллукъдула.

«Бал чибинчиликни юсюнден» 490 номерли федерал законнга тийишлиликде, сабанлада пестицидле себерни аллында, бал чибинчилик мюлклеге аны юсюнден эм азындан юч кюн алгъа билдирирге, аны бардырыллыкъ кюнюн, заманын, химия препаратны тюрлюсюн да айтыргъа тийишлиди. Бу ишни юсюнден газетлеге жазып, жер-жерли администрациялагъа, районланы ветеринар станцияларына неда эл мюлк управлениялагъа сёлешип билдирирге да боллукъду.

Иш башланырны аллында бал батманланы ол жерден 5-7 километр бир жанына кетерирге керекди. Артха уа ыйыкъ чакълы заман озгъандан сора къайтарыргъа жарайды. Бу излемледен сора да, пестицидлени хар тюрлюлеринде инструкциялагъа эс бурургъа, алада жазылгъанны жик-жиги бла этерге керекди.

Химия препаратланы бал чибинле учмагъан заманда, кесин да танг аласында неда ингирде себерге жарайды. Булутлу, салкъын кюнледе да болады ол жумушну тамамларгъа, жел болгъанда уа угъай. Чибинлеге бек къоркъуулу затха инсектицидле саналадыла. Аланы хайырланнганда бютюнда сакъ болургъа тийишлиди.

Агъач тийреледе ёсген, кеси да чибинле букъуларын иги жыйыучу битимлеге бла гюллеге, ала чакъгъан кезиуде агрохимикатланы себерге арталлыда жарамайды. Пестицидле хайырланылгъан участкаланы тёгерегинде уа иги кёрюнюрча белгиле орнатадыла. Аланы карантин кезиу ётгенден сора кетередиле.

Специалистле айтханларыча, сагъынылгъан ишлени кезиуюнде бал чибинлени батманладан тышына иймезге тийишлиди. Дагъыда аланы эм азындан жети километр ташагъа кёчюрюрге керекди. Артха уа эки ыйыкъдан сора къайтарыргъа боллукъду.

Энтта да бир амал барды: пестицидлени хайырланып башлардан бир кюн алгъа батманланы бегитедиле, ичлеринде орунчукълагъа да суу къуюп. Быллай халда бал чибинлени бир ыйыкъ чакълы кечиндирирге боллукъду. Салкъыныракъ заманда уа энтта да бир-эки кюн чыдаргъа онг барды. Аны болжалы ол тийреде себилген пестицидни тюрлюсюне кёре тергеледи.

Бизни республикада бал чибинчилик бла кёпле кюрешгенлерин эсге алып айтсакъ, мында жазылгъан затлагъа бек сакъ болургъа кереклиси баямды.