Электрон тютюнлени хаталары уллуду

Арт жыллада жаш адамланы бир къаууму электрон тютюнлеге кёчгендиле. Аланы уа болурму хаталары? Аны юсюнден  КъМР–ни наркодиспансерини кюндюзгю стационарыны башчысы Шунгарланы Мадина бла ушакъ этгенбиз.

-Электрон тютюн къайдан чыкъгъандыла? 

Мындан  жети жыл алгъа Гонконгда чыгъарылгъанды. Тыш кёрюмдюсю тюз да керти сигаретге   ушайды. Аны ичинде махорканы орунуна картриджле орнатылыпдыла. Алагъа суусун никотин сингдириледи. Аланы, тёреленича,  тарта туруп, ичиндеги атомайзер деген зат, микропроцессорну болушлугъу бла къызып, никотинни тылпыугъа айландырады, ол а ёпкелеге жетеди.

Къысха айтханда, адамгъа тюз да тютюнню тартханча сезим келеди. Андан сора да, электрон сигаретни  ичине светодиод орнатылады, ол а керти сигаретаны тартханда къызаргъан отча жылтырайды. Ол  аккумуляторну болушлугъу бла ишлейди. Картриджле алышындырылгъан этедиле. Аладан бирлери керти тютюнлени  пачкасыны къыйматын тутады.

-Бюгюнлюкде уа керти тютюнню ичиуге къажау кюреш кюч ала барады.Ол электрон формалылагъа да жайыламыды?

- Тютюн ичиуню жаланда шахарны учрежденияларыны ичлеринде угъай, жашау журтлада фатарланы алларында майданчыкълада окъуна тыяр мурат этиледи. Вокзаллада окъуна тютюнчюлеге энчи жер бёлюннгенди. Больницалада да алай.

Бу мардала нек кийирилгендиле? Тютюн  ичиу саулукъгъа хата келтиреди, былхымсыз ишди деп, бизге хар заманда да айтханлай турадыла. Болсада  къыркъ юч  миллион россейли уа  аны тютюнню букъулатханларын къоймайдыла. Аны хатасыны юсюнден хапар айтыу бла никотиннге бойсунуудан терк окъуна къутулуу бир кибик тынч  тюйюлдю. Ол жаны бла шёндюгю болумлада электрон сигарета миллетни тютюнню палахындан къутултууну ахшы болушлукъчусу болуп турады. Болсада ол тюрлю «мадарны» къырал угъай, рынок чыгъаргъанды.

-Тёрели тютюн бла тенглешдиргенде  аны игилигиндеди?

-Жангы тюрлюлерини  хатасы эм хайыры да бардыла. Электрон  сигаретде адамны ичине тютюн бла тюшген хаталы канцероген эм  башха къурум затла  жокъдула. Ол бек игиди. Андан сора да, электрон тютюнню иче туруп  жукълап къалыу от тюшюуню къоркъууун да чазайтады, юйню, автомобильни ичлерин ийис этдирмейди, кюлню  хар жерге чачдырмайды, тишлени бла бармакъланы саргъалтмайды.

Самолёт бла кёп заманны учуп айланнган жолоучулагъа да бек тапдыла. Он сагъатны ичинде тютюн ичмей туруу тютюнчюлеге бек къыйынды. Лайнерни туалетинде тютюн иче тургъанлай тутулуп, къара тизмеге къаллай бир адам тюшеди!..

-Кемчиликлери уа?

- Ала  аздыла, алай хаталары уа сезиледиле.  Биринчиден, никотин кислотасы болгъан картриджле кёп тюрлюледиле, аланы тинте туруп, бек хаталылары да бардыла. Аллай картриджле бизде алыкъа тюбемегендиле, тыш къыраллада уа, сёз ючюн, Германияда табылгъандыла. Бизни рынокда къаллай ишле этилгенлери уа алыкъа белгили тюйюлдю. Тютюнлени качестволарын тинтиу алыкъа къуралмагъанды..

Экинчиден, электрон сигаретле  тёрелитютюн ичиуден къутулургъа болушадыла. Алай башха жаны да барды: тютюнню  ичмегенлени къоруулагъан  сылтау бла  хар жерде да тютюнчюлеге осал болумла къураладыла. Алай электрон сигаретасы болгъан адам битеу тыйгъычладан ётюп кетеди.

Аны бла бирге уа канцерогенледен тазаланнган никотин букъу да  никотинлей къалады. Проблема гитчерек болады ансы, ахыры бла кетерилмейди.