ЖЫР ДА, ЖАРЫКЪЛЫКЪ ДА, БЕРЕКЕТ ДА

 Къабарты-Малкъарны, Къарачай-Черкесни да халкъ поэти, КъМР-ни бла Ингуш Республиканы культураларыны сыйлы къуллукъчусу, КъМР-ни Къырал саугъасыны, комсомол саугъасыны, Россейни халкъларыны артиадасыны да лауреаты Созайланы Ахмат туугъанлы быйыл 80 жыл болады. Ол шарт бла байламлы 20-чы декабрьде Нальчикде Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театрда уллу байрам баргъанды.

Ары келгенлеге, театргъа кире баргъанлай, фойеде музыка бла, белгили поэтни китап кёрмючю бла тюбегендиле. Ингирни Къабарты-Малкъарны сыйлы артисти, белгили радио  диктор Созайланы Илияс бла Музыка театрны эмда Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театрны актрисасы, жырчы Гергъокъаланы Халимат бардыргъандыла. 

Таулу кюйюзле бла жасалгъан сахнаны онг жанында юбиляр бла Къабарты-Малкъарны Жазыучула союзуну председатели Юрий Тхагазитов олтургъандыла. Байрамны барыуунда экранда Созайланы Ахмат бла, Ата журтубуз бла байламлы видеолагъа къараргъа онг къуралгъан эди.

Жыйылыу Созайланы Илиясны, кадрда кёрюнмей, назму окъууу бла башланнганды. Ызы бла сахнагъа Къабарты-Малкъарны Правительствосуну председателини орунбасары Марат Хубиев чыкъгъанды. Ол юбилярны республиканы Башчысыны атындан алгъышлап, анга Къабарты-Малкъарны Сыйлы грамотасын бергенди. 

КъМР-ни депутат корпусуну атындан республиканы Парламентини культура, инсан обществону айныу эм информация  политика жаны бла комитетини председатели Заурбек Кумалов сёлешгенди. Ол Парламентни Председатели ТатьянаЕгорованы Созайланы Ахматха аталгъан алгъыш сёзюн окъугъанды. 

Республиканы маданият министри Мухадин Кумахов поэтни жашау эм чыгъармачылыкъ жолундан тынгылы доклад этгенди. Ол Созай улу юч жылны аскер къуллугъун толтуруп, КъМКъУ-ну бошап, урунуу жолун Басмада къырал жашырынлыкъланы сакълагъан управленияда башлап, Къабарты-Малкъарны радио бла телевидение къырал комитетинде баш редактор, «Эльбрус» китап басманы директору, Къабарты-Малкъарны Жазыучула союзуну правленини председатели болуп да ишлегенин, бюгюн Тарых эм культура эсгертмелени сакълагъан битеуроссей обществону Къабарты-Малкъарда бёлюмюне таматалыкъ этгенин да айтханды. Мухадин Лялюшевич Созайланы Ахматны биринчи китабы «Кюнню кёреме» деген аты бла басмадан 1968 жылда чыкъгъанын, андан бери поэт иги кесек аламат поэзия жыйымдыкъла жазгъанын, «За трудовое отличие» деген майдалгъа, «Къабарты-Малкъарны маданиятыны сыйлы къуллукъчусу», «Ингуш Республиканы маданиятыны сыйлы къуллукъчусу» деген даражалы атлагъа тийишли болгъанын да айтханды. 

Юбилярны алгъышларгъа Россейни тюрлю-тюрлю регионларындан къалам къарындашлары келгендиле. Россейни Жазыучула союзуну Миллет адабият жаны бла советини председатели Валерий Латынин: «Беппайланы Муталип тилеп, таулу поэт Отарланы Керимни назмуларын кёчюргенме орус тилге. Алай башланнганды мени республика бла шагъырей болууум. Энди сизни уллу поэтигизни байрамына келгенли уа, шуёхларым кёп болгъандыла. Алай эсе уа, бизни жангы кёчюрмеле сакълайдыла. Ала Созайланы Ахматны назмулары бла башланырыкъдыла», – дегенди. 

Россейни Жазыучула союзуну Ставрополь крайдагъы бёлюмюню председатели Александр Куприн а: «Къырал система оюлгъан заманда ишлеген къыйынды. Биз а ишлейбиз. Ахмат - сизде, мен да кесибизде Жазыучула союзуна таматалыкъ бир заманда этип башлагъан эдик. Андан бери арада шуёхлукъ кючлене барады. Мен бек сюйюп келеме Къабарты-Малкъарда болгъан адабият байрамлагъа», - дегенди, сора ызы бла «Воспоминания народного поэта» деген аты бла Ахматха атагъан назмусун окъугъанды. 

Созай улуна дагъыда аталгъандыла ол кюн назмула. Аладан бирин Къарачай-Черкес республиканы халкъ поэти Лариса Шебзухова окъугъанды. Ол: «Бюгюн сейир аламат кюндю. Бу назму Чегем ауузуну сериуюнюнден туугъанды», – деп, алай башлагъанды акъ сёзюн. 

Шимал Осетия-Алания Республиканы Жазыучула союзуну правленини членлери Эльбрус Скотдаев бла Казбек Чегаев къонакъ болгъандыла бизге. Ала поэтни дигор халкъны атындан алгъышлагъандыла эм, бир тамырлы къарындашыбызгъа атайбыз деп, кеси тиллеринде назмула айтхандыла. 

Ызы бла Дагъыстан Республиканы Жазыучула союзуну секретары Батманов Владислав сёлешгенди. Ол Дагъыстанны халкъ поэти, жазыучула союзуну председатели Магомет Ахмедов Созайланы Ахматха ийген алгъыш сёзню, ызы бла кеси тилинде назму окъугъанды. Башкъортостанны Жазыучула союзуну председатели Заки Алибаев а Мустай Каримни бла Къулийланы Къайсынны кёплеге юлгю болгъан шуёхлукъларын эсгергенди эм ол сезим, ёсе келип, халкъла аралы татлы байламлыкъгъа ётгенин белгилегенди. 

Дагъыда юбилярны Татарстандан андагъы Жазыучула союзуну председатели Ркаиль Зайдуллин бла жазыучу Рафис Курбанов эм башхала алгъышлагъандыла. Аланы хар бири, саугъаларын да бере, юбилярны назмуларын кеси тиллерине кёчюрюп, алай айтхандыла. Алай бла ол кюн малкъар сахнадан Созайланы Ахматны назмулары малкъар, орус, къабарты, абаза, татар, дигор, башкир тилледе да эшитилгендиле. Ркаиль Зайдуллин а, бизни тиллерибиз бир тамырдан болгъанын белгилей, поэтни «Аллах айтса» деген назмусун таза малкъар тилде айтханды. 

Бизден поэтни алгъышларгъа республиканы министерстволарыны, Нальчик, Тырныаууз шахарланы, районланы администрацияларыны келечилери да келгендиле. 
Къабарты-Малкъарны бла Ингуш Республиканы сыйлы артисти Мусукаланы Руслан Созайланы Ахматны сёзлерине Чапайланы Борис музыка такъгъан, халкъ сюйген «Балкария моя» деген жырны айтханды. Ол жырлай туруп, «Балкария» къырал фольклор этнография тепсеу ансамбльни артистлери тепсегендиле. Ала дагъыда кёп кере чыкъгъандыла сахнагъа. Жанатайланы Ирэна уа аны бютюнда бек жарытханды. Дагъыда тепсеу усталыкълары бла ары келгенлени «Кабардинка» атлы къырал академия ансамбль къууандыргъанды. 

Къулийланы Къайсын атлы къырал драма театрны актёру Гогуланы Арафат юбилярны «Анама» деген назмусун айтханды. Ол кюн назму окъугъанла дагъыда кёп болгъандыла: Къабарты-Малкъарны сыйлы артистлери Жолабланы Тахир («Хар адамны жиляуу…») бла Мызыланы Таубий («Жер а халаллыгъын тас этмесин»), малкъар театрны актёрлары Жашууланы Мухаммат («Жолда»), Жаппуланы Марат («Тебе красавица»), Байдаланы Шахым («Аллах айтса»), тырныауузчу жашчыкъ, аламат назму окъуучу Жаппуланы Расул «Таулу тиширыу», «Мёчюланы Кязимге», «Къулийланы Къайсыннга»). Сатаней Османова уа Ахматны шуёху, къалам къарындашы, къабарты назмучу Зубер Тхагазитовха атагъан назмусун къабарты тилде окъугъанды. 

Юбилярны назмуларына этилген аламат жырланы халкъ бек сюеди. Аны кёчгюнчюлеге аталгъан жырына Зеленый театрны уллу залы ёрге къопханын кёпле эсде тутадыла. Ол жол  болмаса, аллай затха тюбегенме деп билмейме.  Ары келгенлени Атмырзаланы Жанна («Ана»), Занкишиланы Марат («Эгечлеге»), Къабарты-Малкъарны сыйлы артисти Тёппеланы Алим («Мени жырым»), Гергъокъаланы Халимат («Хасания»), «Эрирей» халкъ ансамбльни жырчылары Бечелланы Хабас бла Къайталаны Магомет («Таулу хычин»), Холамханланы Къайсын («Лицо кавказской национальности»), Гуртуланы Лейля («Сени излей») къууандыргъандыла. Алагъа Жеттеланы Мустафир, Байчеккуланы Абидин, Билал Каширгов, Этчеланы Музафар, Мамайланы Фатима, Асанланы Кулина, Чапайланы Борис, Дималаны Алий, башхала да такъгъандыла макъам.

«Эрирей» ансамбль Созайланы Ахматны назмуларына этилген «Тангым тепсей келеди» («Сен да, мен да жашайбыз…») деген жырны айтханда, анга залдагъыла да къошулгъандыла. 
Созайланы Ахматны юбилейине аталгъан байрам ариу, жарыкъ халда баргъанды. Аны ахырында поэтни тукъум къарындашы Созайланы Тахир, бу къыйын заманда саулукъларына къоркъмай, заманларын къызгъанмай, аланы къууанчларына келгенлеге ыразылыкъ сёзюн айтханды.