Бар огъурлулугъун, ачыкъ ниетин да – сабийлеге

Хар адамгъа да бу дунияны насыбы, биз къалай-алай десек да, атасы-анасы бла бирге не къадар кёп жылланы жашай, аланы жюрек жылыуларын сезгениди. Аланы акъыл сёзлерине, оюмларына тынгылай, къудуретге шукур эте жашагъаныды. Ата-ана жанынгда тургъан къадарда жер башында хар не да жарыкъча, дунияда бир палахгъа да жер жокъча кёрюне, жолунгда тюбеген тыйгъычладан да женгил ётесе. Аланы сени ючюн этген тилеклери жанынга кюч-къарыу, ырахатлыкъ да бере, насып учунуулукъда кёлюнг кётюрюлгенлей, сен да ала ючюн тилек эте, не къадар узакъ ёмюрню, саулукъну да излейсе.

Къайсы бирибизни да туугъан, ёсген элинде сабийлигинден да энчи кёрген, бютюн хурметлерге сюйген юйюрю да болмай амалы жокъду. 2021 жылда Россейде Ананы кюнюн 28 ноябрьде белгилейдиле. Мен да аны бла байламлы Бабугентде Башийланы Дугуну бла Зухураны юйюрлерин сагъыныргъа излейме. Ала бирге жашап келгенли уа энди, аз къалып, алтмыш жылгъа жууукълашханды, къудуретге шукур. Бу огъурлу адамла беш къыз бла бир жаш ёсдюргендиле. Онтогъуз туудукъну эмда онеки аладан туугъанланы аммасы-аппасыдыла.

Сабийлени ёсдюрюуде ананы къыйыны энчи эсе да, аны къатында ышаннгылы жашау нёгери болса, аллай юйюрде ёсгенле кеслерине айып алдырмай, тюз жол бла да барадыла. Зухура да ана къадарында тиширыуну борчу балаларын ариу къылыкълы, таматалагъа хурмет бере билгенле, миллетлерини адет-тёрелерин сакълагъанла, жамауатха жарагъанла этип юйретиуде кёргенди. Бу юйюрде ёсген сабийле энчи халлы болгъанларына, бир бирлерине къайгъыргъанларына уа кесибиз да шагъатбыз. Мектепде окъугъан кезиуюмде переменада эгечле бирге тюбеген кезиулеринде бир бирни къучакълап ийнакълагъанларын, таматарагъы кичисини юсюне-башына да къарап, сакъ болгъанын эслегеним аз кере хычыуун кёрюнмегенди. Юйюрде ариу юйренмеген алай этмезлиги да баямды.

Дагъыда бир жол болгъан иш бюгюн да эсимден кетмейди. Школдан жумушха жиберген жерлеринде быстырларым кир боладыла. Юйюрде абаданыракъ эгешчикле мени юйлерине къайтарып, юсюмю-башымы да тазалап, кийимлерими жуууп, къургъакъсытып ашыргъандыла. Аналары уа юйде жокъ эди. Ол да юйретиуню бир ышаны болгъанын, ала къаллай сюймекликде, сакълыкъда, хурметде ёсгенлерин ачыкълагъан ышанды.

Белгилегенибизча, юйюрде беш къыз болгъандыла. Аланы ариулукълары, тизгинлиликлери, кеслерин жюрютген халлары эрттегили чанкалагъа ушай, узун ариу эшмелери, чачларын ариу жыйгъанлары кёзге хычыуун кёрюннгендиле. Халлары бла айырмалы болгъанларыча, билим алыуда, ишде да биреуден кем болмагъандыла. Сёз ючюн, мектепде иги окъугъаны ючюн Жансуратны школ Москвагъа ол кезиуде комсомолну съездине жибергенди. Бюгюнлюкде уа ол КъМКъУ-ну педагогика, психология эмда физкультура-спорт билим бериу институтуну доцентиди, илмуланы кандидатыды.

Бирси сабийлени юслеринден айтсакъ, жашлары Ибрагим лесхозда ишлейди. Фатима дин жаны бла билим алып, КъМР-ни Муслийманланы дин управлениясында Къуран окъургъа юйретеди. Танзиля Бабугентде «Чинарчыкъ» садикни башчысыды.
Таматалары Лариса уа биз барыбыз да билген, той-оюн бардырыулары бла белгили Таукенланы Алимни бла Салимни аналарыды. Бюгюнлюкде келинчигине окъууун бардырыргъа себеплик эте, туудукъларына къараргъа болушады.

Зухураны сабийлери барысы да юйюрлю-юйдегили болуп, белгилегенибизча, бирер жерде бет жарыкълы ишлей, юлгюлю да боладыла. Туудукъла да таматала баргъан жолну ызлай, окъуу-билим да алып, сайлагъан жумушларында сынамларын ёсдюредиле. Жамауатдан ыразылыкъгъа, ыспасха да тийишли боладыла. Былайда Абшаланы Алимни энчилесек, ол Нальчикде онкологияда ишлей, пациентледен, аланы жууукъ-ахлуларындан да кёп ариу сёзню эшитеди. Туудукъладан бирсиси Асанланы Азамат да, медицинаны сайлап, стоматолог болуп турады.
Юйюрню кичи тёлюсюнде дагъыда билим бериуню, аскер къуллукъну, таза диннге тюшюндюрюуню айыргъанла да бардыла. Жангоразланы Жаннета филология илмуланы кандидатыды, КъМКъУ-да дерсле береди. Асанланы Асхат, Къашхатауда халкъны иш бла жалчытыу арада уруннганындан сора да, Бабугентде спорт школда боксдан тренерди. Сарбашланы Алий а Росгвардияда къуллукъ этеди, каратеден спортну устасыды. Туудукъланы барысын ла санап чыгъар онгубуз жокъ эсе да, уллу къазанда бишген эт чий къалмаз дегенлей, хар бири ёз жолу бла барады.

Айхай да, биригиулюкде, бир бирни акъылына тюшюнюулюкде жашай, къууанчлы чакъланы ётдюрген къыйын да болмаз. Алай а, сунмай тургъанлай юйюрге бушуу сынаргъа тюшсе уа, бир бирге таянчакълыкъ, жапсарыу, жашаугъа сюймекликни ёчюлтмей, тыпырда – юйде жылыулукъну сууутмай, аны кётюре билир ючюн а кюч-къарыу, сабырлыкъ да керекдиле. Зухураны ортанчы къызы Сакинат дуниядан ажымлы кетгенли алай кёп заман озмагъан эсе да, ол жашаугъа огъурсузланмады. (Айтмасакъ да белгилиди аллай жюкню кётюрюрге анагъа къалай къыйын болгъаны). Аны ызындан къалгъан юч сабийге кёл этдире, кеси да юйюрюню ачыкъ ниетлилигинден себеплик тапханлай келеди.

- Ёз анасыды да андан айтады деп, кёлюгюзге келмесин. Алай а ол бизни ёсдюрген, юйретген амалланы кесим бюгюнлюкде педагогика эмда психология жаны бла ишлей, аллай китаплада окъусам, сейирге къалама. Кертиди, ол аладан юйренмегени. Алай эсе да, ала бизни миллетибизни эрттеледен келген тёрелеридиле, халкъыбыз не заманда да сабийлени ёз къылыкъларыны юлгюсюнде, таматалагъа намысха сакълыкъда ёсдюргенлей келгенди.

Атабыз бла анабызны араларында бир бирге хурмет да бизге хар заманда да энчи кёрюнеди. Атабыз кеси кичилей, эртте ёксюз къалгъан эсе да, юйюрню къалай юйретирге  тийишлисин а билалгъанды, анабызгъа да чынтты, ышаннгылы жашау нёгер болгъанлай,анга не жаны бла да себеплик этгенлей турады, - дейди къызлары Жансурат.

Кертиди, намыс болгъан жерде насып кесине жер тапханын буруннгулуларыбыз да черте, жашау кеси да ачыкълай келгенин кёребиз. Алты сабийни айыпсыз ёсдюрюп, аланы ызларындан керти да байлыкъ – туудукъла эмда аладан туугъанла да къоллу болуп, аллай ёмюр сюрген, айхай да, насыпды. Зухураны ол насыбын мындан арысында къудурет къызгъанмасын.
Жылла оза баргъанлыкъгъа, ариулугъуну, сюйдюмлюлюгюню ышанлары сакъланнганлай тургъан ана эмда ынна, жаланда юйюрюню эмда тукъумуну угъай, саулай элибизни, жамауатыбызны, халкъыбызны да байлыгъыды. Аллай огъурлу анала байлыкъландыра, айныта келедиле миллетибизни. Аланы берекетлери, жюрек кючлери бир заманда да таркъаймай, бизни, аланы ызларындан баргъанланы эрттеледен келген адетлерибизге тюшюндюре, жылыулары бла ырахакълыкъгъа, хошлукъгъа бёлегенлей турсунла.

Къадар берген жашау кезиулерине тийишлиликде кёп аналарыбыз окъууланы тауусмагъанлыкъгъа, ала бир инсандан кем къалмай, тёлюлени ёсдюре, юйрете да билгендиле эмда биледиле. Ма аллай ышанладыла къайсы халкъны да миллет этген. Бар огъурлулукъларын, халаллыкъларын, ачыкъ ниетлерин да сабийлеге жоралагъан Ахкубекланы къызлары, Башийланы уа келинлери Зухурача аналарыбызгъа Аллах мындан арысында да къууанч, саулукъ да бергенлей турсун!