Насып, къууанч, жарсыу да буюргъан аз тюбеген жазыу

Сюймеклик

Къоспартыда, саулай Огъары Малкъарда да, Жеккеланы Кыденни жашы Ахмат биринчи жашлагъа саналгъанды. Ол узакъ заманлада  саулай округда фаэтону болгъан андан сора жокъ эди. Жел этдирип озгъан жигитге ёхтем къызла ызындан жашырын аз къарамагъандыла.  

Алай Ахмат а кишиге эс бурмагъанды, юйдегили бол дегенни да эшитирге сюймегенди. Жууукъ-ахлу да мынга аты бла иши болсун ансы, киши да керекмейди, деп болгъандыла.
Ма алай болуп келди бир ауукъ заманны, Ахмат субай Кужайгъа тюбегинчи. Андан сора жашны тынчлыгъы къуруду. Къыз не кече, не кюн акъылындан кетмегенди. Жюрегин ачаргъа уа базынмагъанды. Бир кесекден а  бош къоркъгъаны да белгили болду. Ариу Кужай да жашны сюйгенди. Алагъа уллу той этдиле. Кёп алгъышла да айтылдыла.

 Ахмат бла Кужай онтёрт жылны бирге ырахат жашап турдула, алай ата бла ана уа болалмадыла. Баш иесин кёлю бла сюйген Кужай сабийлери болмагъанына кимден да бек къыйналгъанды. Кюнлени биринде ол юйюнден чыгъып кетгенди. Аны  сунмай тургъанлай жокъ болуп къалгъаны Ахматны ауарагъа къалдыргъанды. Не этерге, кимге айтыргъа билмегенди. Бир жанындан, жууукъларындан уялгъанды, экинчи жанындан а, жюреги жарылып къала эди, къатында сюйген адамы болмагъанына.

Кюндешле

Юч кюнден Кужай къайтды. Кеси жангыз угъай, къоншу элден  бир къыз бла. Эрини бети саз болуп тургъанын кёргенде, андан кечгинлик тиледи. Сора, къызны кёргюзтюп: «Бу Аминатды. Мен аны юч кюн излегенме. Ол бизни бла турлукъду, кёп сабий да табарыкъды», - деди.

Кужайны ол ишин Ахмат жаратмады. Ол анга бир заманда да болмагъанча огъурсуз кёзлери бла къарап, эшикге хылыф чыгъып кетди. «Аллах, не гюняхым барды мени, бу халгъа  жетдирирча!» - деп, аягъы басханны кёзю кёрмей бара эди.

Тауладан келген сууукъ аяз аны ичине сингип баргъанын да сезмегенди асыры ачыу тийгенден. Ол, ташха олтуруп, кёп турады. Бир ауукъ замандан, жылы болгъанча кёрюнюп, жукъугъа батылып тебирегенди.

Ма ол кезиуде Кужай келип къалады. Исси къол аязлары бла Ахматны сууукъ бетине тийип: «Жаным, юшюп къаласа да. Мен телини кеч. Алай экибизни да сабийлерибиз болсала сюеме. Аминат а иги къызды, мен  анга болушурма. Экибиз бир заманда да айырыллыкъ тюйюлбюз…» - деди.

Кёп да бармай а Жеккелагъа улан тууду, ызы бла уа къызчыкъ. Биринчилери Махмут башха жашчыкъладан энчилиги болмай ёсгенди. Алай хар кимни бир анасы болгъанды, аны уа экиси бар эди – Кужай бла Аминат.

Эки ана

«Атам эсимде тюйюлдю, - деп эсгергенди Махмут.- Ол аскерден къайтмагъанды. Мени эки аламат тиширыу ёсдюргендиле. Экиси да манга асыры иги болгъандан анам къайсы болгъанын кечге дери билмегенме».

Махмут кёп болмай ауушханды, жаннетли болсун. Ол Башийланы Хасанны къызы Лежинка бла Бабугентде бир къош къурап, бир бири оноуларына тынгылап жашап тургъандыла. Махмут элде агъач мюлкде къыркъ жыл чакълы ишлегенди. Лежинка уа кёп жылланы туризм жаны бла ишде уруннганды.

Эки ана туудукъларын да бек сюйгендиле. Школда жыйылыулагъа да бирге жюрюгендиле. Аллахбердини, Рамазанны, Маржанны бла Алимни  школда иги окъугъанларында, артда уа билимли специалистле болгъанларында эки ыннаны да барды къыйынлары.

Аллахберди алгъа  КъЧР-ни Джегута районуну прокурору, артда Къабарты-Малкъарны прокуроруну экинчиси болуп ишлегенди, бюгюнлюкде Москвада Генеральный прокуратураны аппаратында къуллукъ этеди. Рамазан Ставрополь крайны прокуратурасында тамата следователь болуп тургъанды, бюгюнлюкде ёкюллюк этеди. Маржан Пятигорскда фармацевтика институтну бошагъанды, риэлтор болуп ишлейди. Гитчелери Алим Москвада экономика, Саратовда уа юридическийни бошап, Къарачай-Черкесде налоговый полицияда къуллукъ этгенди.

Жашаргъа ашыкъгъанды

Алимни юсюнден энчи айтырчады. Ол юйюрге уллу бушуу келтиргенди - авариягъа тюшюп ёлгенди. «Ёмюрю къысха боллугъун билгенча, жашаргъа ашыкъгъанча эди аны хар атламы», - дейди анасы Лежинка. Иги окъугъанды, спорт бла къадалып кюрешгенди. Классика, эркин тутушуудан, дзюдодан да кёп эришиулеге къатышып, алчы жерлеге чыкъгъанды. Аскерге барлыкъ жашланы араларында илишан атыудан эришиуледе барысын да хорлагъанды.

Аскерде да кесин терк окъуна танытып, атын иги бла айтдыргъанды. «Болжалы тауусулуп, энди юйюне жыйышады деп тургъаныбызлай, анга аскер бёлюмде жазгъан къагъыт бла барып, Москвада экономика эм право институтха киреди», - деп хапарлайды анасы.

Къырал рынок болумлагъа къыстау кёче тургъан заманда, Жекке улу да Черкесск шахарда предпринимательлик иш бла кюрешип башлайды-синтетика халыла чыгъаргъан «ЖЭТОС» фирма къурайды. Юч жылдан а аны «Защита» битеуроссей фондну филиалыны директоруну орунбасарына саладыла.

Жаш билимин ёсдюрюрге кереклисин да унутмайды. Саратовда юристле хазырлагъан университетге киреди. 1998 жылда уа аны Къарачай-Черкес Республиканы налог полициясында ишлерге чакъырадыла. Алимни халаллыгъыны, кимге да болушургъа, эс тапдырыргъа хазыр болгъаныны юсюнден да аны таныгъанла барысы да айтадыла.  

Бабугентде межгит ишленип башланнганда, анга юлюшюн къошханды, артистлерибиз Къарачайгъа барсала, алагъа тюбеп, къонакъбайлыкъ этмей къоймагъанды. Жууукъларына, тенглерине бек сакъ болгъанды. Барысыны да туугъан кюнлерин эсинде тутханды, алгъышларгъа бир заманда да унутмагъанды.

Кимге да игилик этерге, жашаргъа да бек сюйген жашны жашауу замансыз юзюлюр деп кимни эсинде бар эди. 2000 жылда Москвадан келген къонакълагъа Къарачайны аламат жерлерин кёргюзтюп, артха къайтып келе, авариягъа тюшедиле.

Алимни жарыкъ да, къысха да жашауу кечеги жулдуз учуп тюшгенлей юзюледи. Эки журтда да атын айтдыргъан жашны ахыр жолуна ашыргъан кюн Къарачайдан, Малкъардан да халкъ бир да болмагъанча кёп жыйылгъан эди.

Текуланы Хауа.
Поделиться: