Къырал оноучула багъаланы къалай тыяргъа боллугъун сюзедиле

Эм биринчиден, тахта кёгетлеге къарайдыла. Багъала ёсюп баргъанына къажау иш, ачыкъ айтханда, хазна хайыр келтирмейди. Аш-азыкъ инфляция айный барады, ол тюшерге боллугъу энтта да кёрюнмейди. Проблеманы тамамларгъа битеу власть органла чабышхандыла, деп айтылады «МК» газетни бу темагъа аталгъан материалында. Оюмларын къыралны правительствосуну келечилери, сенаторла, депутатла да туура этедиле.

Къырал оноучула инфляция ёсе баргъаны ючюн тыш къыралланы терслейдиле. Ол деген да барды, ашха багъала кётюрюле баргъаны битеу дунияда эсленеди. Аны юсюне семиртгичлеге, мал ашлагъа, иш хакълагъа, логистикагъа къошула баргъаны да. Ачыкъ айтханда, властьла багъаланы тыяргъа деп алгъын не зат этиучю эселе да (экспортха пошлинала, сатыучула бла келишимле) – аладан шёндю хайыр жокъду. Аш-азыкъла багъадан-багъа бола барадыла, 2021 жылгъа инфляцияны прогнозу уа, алгъыннгы 5,8 процентден 7,4 процент болургъа ушайды.

Бу ишге жууаплы оноучула къазауатда бир амал табаргъа кюрешедиле. Совфедде бардырылгъан парламент жыйылыуда агропродовольствие рынокда багъаланы тыйыуну юсюнден сёлешгендиле.

Экономиканы айнытыу министр Максим Решетников айтханыча, жууукъ кезиуде аш продукцияны, эм биринчиден а, тахта кёгетлени бла жемишлени эмда этни асламыракъ сатып башлар план туура этилликди. Транспорт министерство уа жюклени ташыуда багъаланы тыярча къыралдан болушлукъ берирге чакъыргъанды. Ведомствода оюм этгенлерине кёре ол тахта кёгетлеге багъаланы азайтыргъа себеплик этерикди.

Сагъынылгъан затладан хайыр боллукъмуду? TeleTrade структураны аналитиги Пётр Пушкарёв билдиргенича, къыралда инфляциягъа келтирген юч сылтау барды. «Биринчиси баямды – битеу дунияда багъала кётюрюледиле, тышындан инфляция бизге да келеди. Экинчиси – бизде продукция чыгъарыучула, бегирекда саудюгерчиле оптовый эмда розница багъаланы тыш къыралладача этерге сюйгенлериди. Ючюнчю сылтау а буду: аграр мюлклени, жарашдырыучу заводланы къоранчлары кёбейе барадыла. Анга уа, башында сагъынылгъан шартла да себеплик этедиле», - дейди эксперт.

Аналитик оюм этгеннге кёре, багъаланы тыярча, ол сылтауладан къутулууну барын да бирча къолгъа алыргъа керекди. Къырал а жаланда эл мюлкге бла жарашдырыучу сферагъа субсидияла бериу (аны да, сёзсюз, этерге керекди) бла чекленип къалмай, производстволаны эмда саудюгерчилик бла кюрешгенлени «жутлугъун» тыярча закон бла амал табаргъа борчлуду.

«Бизде багъаланы къырал тийишдирген система хазна ишлемейди. Ол, къысхандан сора да, сатыугъа чыгъарылгъан продукцияны азайтады. Аны хатасындан а къалгъаны андан да кёп туруп башлайды», - дегенди «Альпари» араны тамата аналитиги Анна Бодрова. — Багъаланы тыяр ючюн аурууну угъай, аны ышанларын багъаргъа керекди. Башхача айтханда, эл мюлк товарла чыгъарыучулагъа асламыракъ субсидия берирге. Кесин да уллу, гитче деп къарамай – агрохолдингледен башлап, гитче мюлклеге дери».

Алайды да, аш-азыкъ инфляцияны тыяргъа барды амал. Аны этерча кёп жаны бла къармашыргъа, продукция чыгъарыучула, жарашдырыучула, сатыучула бла да бир оюмгъа келирге керекди.