Таулу бишлакъны хайырланыргъа беш сылтау

Бишлакъ саулукъгъа бек иги болгъаны бла даулашханла жокъдула . Аны юсюнден  Къашхатауда амбулаторияны врачы  Жнгоразланы Аминат айтады.

 Иммунитетни кючлендиреди

-Бишлакъда болгъан баш магъаналы кесек – сют белокладыла, ала 25 процентни тутадыла. Аны магъанасы уа быллайды-бишлакъ сизни иммунитетигизни болушлукъчусуду. Иммунный клеткала белок молекулаладыла. Алай эсе уа, чархыгъызны вирусладан бла бактерияладан къоруулар ючюн, саннга  протеинле керекдиле. Ала этде, чабакъда, сютден  хазырланнган ашлада, битимледе окъуна, сёз ючюн, къудоруну къауумларында, бардыла.

Алай белокну да белок биледи.  Ала адамны чархына тюрлю-тюрлю сингедиле. Алада бир башха зат бла алышындырылмазлыкъ аминокислотала бардыла. Ала уа адамны чархыны эм иммунный системасын тап ишлеригин жалчытадыла, протеинни тюрлю-тюрлюлеринде кеслери да башха-башха ёлчемледе боладыла.

Сыйлылыкъны тизмеси быллайды: ючюнчю жерде битим белокла  орналыпдыла. Аланы жаланда 60 процентлери сингедиле адамны чархына, алада эм керекли аминокислоталаны бир-бирлери жокъдула. Экинчи жерде уа эт белокладыла, аланы 95 процентлери эрийдиле адамны чархында. Биринчи жерни уа сют белокла аладыла. Адамгъа бек хайырлы белоклагъа бишлакъдагъыла саналадыла. Ишни башы уа ферментледеди. Ала бишлакъны бишиу кезиуюнде къураладыла, адамны аш орунуну ишлеуюне болушадыла,  бишлакъны битеу кючюн адамгъа ётдюредиле.

Арыкъ болуу

-Диета  тутханлагъа бишлакъны аз ёлчемледе ашасала игиди. Ол адамны  ачлыгъын терк кетереди, ёз тутады, веществоланы алышыныуларын терклендиреди. Ол а арыкъ болургъа сюйгенлеге хата да  келтиреди. Австралиялы диетологла ол тюрлю ишни эслегендиле. Ала эр кишини эм тиширыуну рационларында бишлакъны ёлчемлерин тохташдыргъандыла. Алай этип къарагъанда ачыкъланнганыча, сынаугъа къатышдырылгъанланы араларында бишлакъны бир кюннге аз-аздан бир ненча кере ашагъанла  башха продуктланы ашагъанладан эсе, терк арыкъ бола эдиле.

Иги жукъларгъа болушады

-Кюн узуну стрессден тюшген хатадан терк къутулур эм  жукълар ючюн, адамны чархына триптофана деген аминокислота керекди. Ол вещество мелатонинни, стрессге къажау  реакцияланы чыгъыуларына себеплик этеди.

Триптофан кёп продуктлада барды, алай алчылагъа уа 45-50- процентли къаты бишлакъла саналадыла.

Великобританияда бардырылгъан сынауда 200 адамгъа быллай  оюм сюзюуге берилген эди: жукълардан алгъа хар жолдан  20 грамм бишлакъ ашаргъа. Сынау бир ыйыкъны ичинде бардырылгъанды, ол кезиуде былай ачыкъланнганды: ансанланы юч юлюшден экиси жаланда иги жукълагъанны къой, тюшлерин да  эслеринде  иги тута эдиле. Тинтиучюле айтханларыча, иги жукълар ючюн  хар кюнден бир-эки туурамчыкъ  бишлакъ ашап турургъа керекди.

Витаминлери кёпдюле

-Ала уа бишлакъда бек кёпдюле. Анда В къаууму витаминле   (нерва системаны иги ишлетедиле, терини эм чачны саулукъларын жалчытады), А витамин (кёзлеге керекди), Д витамин (кальцийни эритеди, сюеклени къатдырады), кальцийни,  фосфорну хайырларын чыгъарады.

Эр кишини аш-азыкъ четенинде тенгиз продуктла болургъа  керекдиле. Ала репродуктив  системаны ишин игилендиредиле. Ол продуктлада цинкни терк эритген белоклары кёп болгъаны себепли адамны сюймеклик сезими  кючленеди. Шимал  Кавказда бишлакъ къачан да кючлю ашарыкъгъа саналып турмагъанды, байрам аш къангагъа хар заманда да салынады. Чёрчек тири таулула бишлакъны афродизиакга эрттеден бери да санайдыла.

Тиширыула да бу продуктдан артха бир заманда да турмасынла. Анда болгъан тууар белокла эм темир  тиширыуда репродуктив ышанланы бютюнда кючлендирликдиле.