Хунерлиги, жигерлиги, адеплилиги бла да бизге юлгю эди

Къалам къарындашыбызны эсгере

 Хазыр журналист болуп киши да туумайды, ол усталыкъны сайлап, энди ишлеп башлагъанла сынаулары болгъанладан юйренедиле. Ол жашау тёре болуп эрттеден келеди. Сора биринчи атламланы этген заманда  ачыкъ жюрекли, тюз ниетли, керти да билимли адамланы араларына тюшсенг, ишинг къураллыкъды. Ма мени да ол жаны бла  насыбым тутхан эди.

Школну бошагъанымдан сора мени редакциягъа къарындашым Текуланы Жамал келтирген эди. Письмола бёлюмге аладыла да, Къулбайланы Алий бла бир кабинетге тюшеме. Ол а 1970 жылда болгъанды. Ма андан башлап   ахшы тамата тенгибиз ауушхунчу, бизни байламлыгъыбыз юзюлмеген эди. Ахыр такъыйкъаларына дери Алий жазгъанын къоймагъанды, коллективден, газет окъуучуладан да ыспас табып тургъанды.

Халкъ аны таныгъанды, билгенди, миллетибизни, саулай республиканы, къыралны да жарсыуларыны юсюнден оюмлу статьяларын, очерклерин да сюйюп окъугъанды. Биргесине ишлегенлеге да ол бек сакъ болгъанды. Кеси билген затлагъа юйретирге кюрешгенди, айтхан сёзю эсде къалырча алай насийхат эте билгенди. «Материалны иги этиуню чеги жокъду, журналистге кесине ыразы болуп, тохтап къалыргъа жарамайды. Анга тюрлю-тюрлю темалагъа жазаргъа тюшеди, аланы барысындан да ангылауу болургъа тийишлиди, алайсыз иги статья жазар онг жокъду»,-деучю эди ол. 

Мени сартын, ненча жылны биргесине ишлеген эсем да, аны усталыгъындан, къылыгъындан, сёзюнден юлгю алыргъа кюрешгенме. Бюгюн-бюгече да  андан юйреннгенлей турама десем, ётюрюк айтмам: аны чыгъармаларын окъуп, насийхат сёзлерин эсиме тюшюрюп. «Краткость сестра таланта» деген айтыуну ол терк-терк къайтаргъанды. Ол жорукъдан кеси да таймагъанды. Къысха сёз бла  кёп затны ангылатханды.

Жазгъанда да - киши чурум тапмазча, бу сёз а былайгъа нек тюшгенди деп айталмазча. «Мен   материалым газетде чыкъгъынчы тынчлыкъ тапмайма. Юйде да: «Аны аты тапсызды неда ол айтымны башхаракъ этсем керек эди»,-деген сагъышла къоймайдыла»,-деген эди ол бир жол. Не сейир,  мен да алайма, юйде да жазгъан, окъугъан материалларымы  юсюнден сагъышла кетмейдиле, халат ычхындыргъанча болуп, элгенип окъуна уянама.

Эриннген, ишни арт болжалгъа салгъан къылыгъы болмагъанды. Эрттеди, кечди деп, сылтау этген адети да жокъ эди. Редакциягъа керек эсе, тилманчлыкъ да этер эди, республиканы узакъ элине барып, керекли адамла бла тюбешип, материалны сууутмай жазып келтирир эди. Не къыйын, не къаугъалы заманда да республикада, саулай къыралда да жамауат-политика болумну юсюнден кесини акъылын, буюкъмай,шарт юлгюле келтирип жазар эди. «Журналист тюз ниетли, ётюрюкню кёрюп болмагъан адам болургъа тийишлиди. Газетни хайырланып, кеси жаратмагъанны сёгерге, чимдирге жарамайды»,-деучю эди.

Уллу Ата журт урушну, анга къатышханланы юслеринден а Алийден иги жазаргъа кишини амалы жокъду деп, мен алай къарайма.Бизни адамларыбызны ол къанлы къазауатда этген жигитликлерини, жигерликлерини да юслеринден жазгъанларын алсакъ окъуна, аны бла Къулбайланы Алий кесине эсгертме ишлегенди дерге боллукъбуз. Ол басмалагъан материалла республикабызны, малкъар халкъны ахыр жарым ёмюрню ичинде жашауларыны бла урунууларыны энциклопедиясыды дерге да эркинбиз.

Адамлыгъыны юсюнден айтханда уа, аныча жарашыулу, сабыр, кимге да таза ниет тутхан, кимни да игиликге тюберин сюйген адам тапхан къыйын сунама. Ол ышанла аны жазгъан затларында да кёрюнюп турадыла. Башхаладан кёп билип, къаты да ишлеп тургъанлай да, кесине даража излемегенди, артыкъ хакъ да сурамагъанды. Къошакълыкъны, махтанчакълыкъны, зарлыкъны, жутлукъну кёрюп болмагъанды. Былайда кёп жылланы «Заман» газетде ишлеп кетген сынаулу, сыйлы да  журналистибиз Теммоланы Мухадинни сёзлери эсиме тюшедиле. «Алийча иш кёллю, таза жюрекли, ариу къылыкълы, билимли адамла бютюнда кёп болсала эдиле, дунияда огъурсузлукъгъа жер табылмаз эди…»,-деп, ол къалай тюз айтханды. 

Не жашырлыгъы барды, журналистлени ишлери къыйын, магъаналы да болгъанлыкъгъа, алагъа къырал саугъаланы санлап бирде узатадыла. Бек игилерин, бек фахмулуларын, бек белгилилерин да сайлайдыла.  Къулбайланы Алийчаланы кёредиле намысларын, сыйларын да. Ол сабийлигинде окъуна ишлеп башлагъан эди, фронтха къолундан келген болушлукъну этип. «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.» майдалны да аны ючюн бергендиле. Мамыр жыллада уа Ленинчи юбилей майдалгъа тийишли болгъанды. Къабарты-Малкъарны бек сыйлы саугъасын – Баш Советни Президиумуну Сыйлы грамотасын да алгъанды. Андан сора да, республиканы Правительствосуну, Парламентини, тюрлю-тюрлю министерстволаны да сыйлы грамоталары бла кёп кере саугъаланнганды. «КъМР-ни культурасыны сыйлы къуллукъчусу» деген атны да намысы бла жюрютгенди.