Ырысхыгъа иеликни эсепге салыуну юсюнден

Бир талай заман алгъа Россейде жеринден тепдирилмеген ырысхыгъа регистрация этиу жаны бла жангы закон кийирилгенди. Ары дери уа мюлкге иеликни кёргюзтген къагъыт свидетельствола хайырланыудан кетерилгендиле. Ол тюрлениулеге юйю, фатары, дачасы, жер юлюшю, бир тюрлю мекямы болгъанла неда аллай мюлкню иеси болургъа сюйгенле эс бурургъа борчлудула. Юрист Марьяна Юхаранова айтханыча, энди къагъыт свидетельствола берилмейдиле. Инсанны жеринден тепдирилмеген ырысхыгъа эркинлиги болгъанына шагъатлыкъ а электрон реестрден выписка алып алай этиледи. Аны сейири болгъан хар ким да алаллыкъды. Сёз ючюн, юйню сатып алама дегенде аны халин билирге сюйген адам.

Алгъын а фатарны къайсы регионда сюйсегиз да, анда сатып алыргъа боллукъ эди, алай аны регистрациясы уа жаланда ол тургъан регионда этиле эди. Энди уа бу жумушну къыралны къайсы жеринде да тамамларгъа эркинлик бериледи. Аны ючюн бир жары да барыргъа кереклиси жокъду.

Быллай мюлк сатып алырны аллында, алгъын аны кадастр эсепге салыргъа, ызы бла уа регистрациясын этерге керек эди. Энди тийишли базала бирге къошулгъанлары бла Жеринден тепдирилмеген ырысхыны бирикген къырал реестри къуралгъанды. Аны хайырындан ол жумушланы экиси да бир кезиуге тамамланырыкъдыла. Ол а, сёзсюз, адамланы заманларын иги да аярыкъды.

Жангы жорукъ мюлкню кадастр эсепге салыу эм регистрациясын этиу жумушланы болжалын да къысхартханды. Алгъын, сёз ючюн, быланы хар бирине да онушар кюн берилиучю эсе, энди биринчиси беш, экинчиси уа жети кюнню ичинде тамамланыргъа керекдиле.

Жеринден тепдирилмеген ырысхыны регистрациясын женгил эм терк этерге онг берген закон эксперт къауумну экиге бёлгенди. Бир-бир юристле бла риэлторла тюрлениулени дурус кёредиле, ол тюздю, заманнга кёре этилген мадарды, дейдиле. Башхалары уа энди хыйлачылагъа жол ачылгъанын белгилейдиле. Ала айтханнга кёре, къолунда мюлкю болгъан адамгъа къоркъуу келгенди.

Аллай къоркъуудан къоруулар умутда Россей Федерацияны ёкюллерини адамны эркинлиги ючюн ассоциациясы къагъыт документлени бериуню артха къайтарыгъыз деп Къырал Думагъа тилек жибергенди. Аны келечилери быллай юлгю да келтиргендиле: хыйлачыла, сёз ючюн, Дагъыстанда, сизни фатарыгъызны сатып, аны регистрациясын анда окъуна этедиле. Аны артха къайтарыр ючюн, адамгъа ол республикагъа барыргъа, право низамны сакълаучу органлагъа эмда сюдге чабып айланыргъа керекди. Иш ары-бери бола тургъунчу, аманлыкъчыла фатарны къолдан-къолгъа бир ненча кере сатаргъа боллукъдула.

«Кертисин айтханда, электрон системалагъа мени артыкъ уллу ышаныуум жокъду. Жашау сынауум ала толусунлай къорууланмагъанларын шарт кёргюзтеди, - дегенди РАНХиГС-ны ИГСУ профессору, СИНН-ни илму-излем институтуну баш илму къуллукъчусу, юридический илмуланы доктору Светлана Бошно. – Информацияны базагъа адамла саладыла, алай эсе, мында коррупция этилирге боллукъду деген къоркъуу да чыгъады. Дагъыда системалада чурумла болургъа, аланы хакерле да бузаргъа боллукъдула. Базада терс зат чыкъса, къолунда къагъыт документи болмагъан адам фатар аныкъы болгъанына къаллай шагъат кёргюзтюрюкдю? Мени оюмума кёре, электрон реестр бла бирге къагъыт свидетельствола да болургъа керекдиле!».

- Мюлкню юсюнден  жангы информация базада толуракъ  болгъанына ишеклик  жокъду. Къачан сюйсенг да,  жангы выписка алыргъа онг болгъаны да игиди. Мында жаланда къагъытха ышанып къалыргъа жарамайды. Ким биледи, фатар сатылып неда залогга салынып эсе уа. Къалай-алай болса да, иеликге эркинликни кёргюзтген свидетельство уа эм башында болургъа керекди. Ол фатарны паспортуду. Адам аны кеси кёзю бла кёрюрге, къолуна алыргъа, сюйген жерине букъдурургъа боллукъду. Адамланы паспортларын бир киши да кетермейди да, - деп, ёкюл Василий Урсул къагъыт документле жангыдан берилип башланырыкъларына ышаннганын билдиргенди.

Ары дери уа къолларында эски свидетельстволары болгъанлагъа аланы атып къоймазларын эсгертедиле экспертле. Дагъыда Росреестрге неда МФЦ-гъа барып, сизни мюлкюгюзню юсю бла не тюрлю келишимлени да сизсиз этерге жарамайды деп, заявление жазаргъа боллукъду. Аланы кеслерин да жаланда сиз жашагъан жерде тамамларгъа эркинлик болурча.