«Кёзлеге кюн сайын эс бурсагъыз, кёп жарсыулу ауруудан къутулаллыкъсыз»

Кёзле бла байламлы кёп  ауруу жарсыуланы   кетерирге  боллукъду, ала   ауруп    башлагъанлай  тийишлисича багъыу изленеди . Аны юсюнден медицина илмуланы кандидаты, офтальмолог (окулист) Марат Афаунов бла ушакъ этгенбиз.

 - Марат Анатольевич,  кюн узуну кёзле шарт кёрмей эселе, докторгъа мычымай жетергеми керекди?

- Эрттенликден бек иги кёрюп, ингирде  болгъан  затла  мутхуз  кёрюне башласала, ол алыкъа бек жарсырча тюйюлдю.  Кёзле иги кёрюр ючюн, аланы ууаргъа  неда кёзлени инжилерин бир кесек бармакъ бла басаргъа керекди, кёзлени жумуп. Ол  миопатин  болгъаныны  шартыды.  Ол  кезиуде  кёзлени  ууакъ къан тамырларына заран тюшеди.  Асламысында  миопатин  экинчи  даражалы  диабетден  ауругъанлада болуучуду.

- Эки-юч  секундха   къара  тамгъа  кёргенлей, сагъаяса.  Неда «сокъур зона» болса, ол терк окъуна кетип къалса окъуна, жюрекде къоркъуу а къалады.

- Ол  молекулярный  дегенерацияды  –  50-жыллыкъдан  сора абаданланы  кёзлери  иги  ишлемегенлерини  (иги  кёрмегенлерини)  шартыды.  Ол  аурууну  дагъыда бир белгиси – тюз ызла толкъунлу  болгъанларыча    кёрюннгенлериди.

-Коридорда  келе  тургъан  адамлагъа  абыныу, автомобильни  кюзгюсюнде   тёгерекде машиналаны  шарт  эслеялмау,  дайым  да  тёгерекде  болгъан  затлагъа  тюртюле  айланыу – ол неди?

-Эштада,ол  кенгирекни  иги  кёралмагъаныгъыз бла байламлы болур. Аллай  затланы  адамла  кёзлерини  иги  кёрмегенлери  бла  байламлы этмейдиле: кёзле аурумайдыла, ала узакъдагъы, жууукъдагъы затланы да бек иги кёредиле.  Жан-жанындагъыланы  уа - угъай. Жан-жаныдагъыланы иги  кёралмагъаны  кюйсюз  кёз  аурууну  –  глаукоманы -  биринчи  шартыды.          

-Дуниягъа  мор  кёзлюкле  бла  къарагъанча да болады бир – бирледе. Неда энчи фильтр бла алыннган фильмча, алгъын заманладача. Бир бёлек секунддан дуния алгъынча болуп къала эсе уа?

-Ол  катаракта  келе  тургъаныны  белгисиди.  Кёзлени  хрусталиклери  мутхузланадыла,  ол  бара-баргъанда  сокъургъа  айланыргъа боллукъду. Шёндю уа  катарактаны  операция  бла  къыйнамай  кетередиле,  хрусталикни  алышындыргъандан  сора  кёзле,  алгъынча,  кёрюп  башлайдыла.             

-Бир-бирде  кёз аллыбызда кёп  жарыкъ  жилтинчикле  кёргенибиз, «жулдузчукъла» угъай, жарыкъ  жилтинле – ол нени белгисиди?  Сёз  ючюн, ауур ишни этгенден сора неда, ийилип, терк ёрге тургъанда?

-Ол кёзлени  сетчаткалары  керекли  затла  бла тийишлисича жалчытылынмагъанларыны  хатасынданды,  ала  бузулургъа боллукъларыны шартыды.  Алай  эсе,  заманны  оздурмай, кёз врачха барыргъа керекди.

***     

Жай жетип келеди. Июльну  кюн  жарыгъында  кёзле  жиляучудула  эм  къыйналыучудула.  Ол  болумлада  кёзлени  суулары  къуруп  кетмез  ючюн,  аптекадан  «жалгъан кёз жаш» деген капляланы сатып  алыгъыз.  Ала  кёпдюле,  багъаларына кёре, флаконланы уллусун,  гитчесин  да  табарыкъсыз.  Кёз  къапланы  сууларын  къоруулар ючюн, сууландырыучу эм сууукъландырыучу роликлени хайырланыгъыз,  ала  эр  киши  косметиканы  сатхан  тюкенледе  бардыла. Шапталла ашагъыз.   Алада  кёзлеге керекли веществола –зеаксалтин  эм  мотлин  кёпдюле.  Ма  ала арытмай турадыла кёзлени, кёзлени  сетчаткаларына  тийиучю УФ-таякъланы фильтрден ала ётдюредиле. Кюн  сайын  бир  стакан  быхы  суу  ичсегиз,  сетчатканы  клеткаларын  «аш»  бла  толу  жалчытырыкъсыз.  Быхыда  кёзлеге  бек керек болгъан А витаминле кёпдюле. Ауругъан  кёзлеге  ромашканы,  дугъуманы,  жёгени  гюллерин  сууда  тутуп,  ол  суугъа  мамукъ  сугъуп  аны   кёзлеге  салыргъа  керекди.  Бек  женгил  амалы  -  сууукъ,  кючлю  къара  чайда  мамукъ  токалчыкъны  жибитип,  аркъагъыздан  жатып,  аланы  кёзлеригизге  салып,  он  минут  чакълы туругъуз.