Губула тирилген кезиу

Губула тири болгъан кезиу май эм июнь айлагъа келгени ючюн адамла бютюн сакъ болургъа керекдиле, деп эсге саладыла Роспотребнадзорну Къабарты-Малкъарда Управлениясында. Ведомствода айтханларыча, губула къабып бу кюнлеге, медицина учреждениялагъа баргъанланы саны 237 болгъанды. Аладан 105 - сабийледиле. Бир игиси – ауруулагъа биреу да жукъмагъанды.

Быллай заранлы къуртланы къурутур ючюн жер-жерледе тийишли жумушла бардырыладыла. Бюгюнлюкге 118 гектардан аслам тийреледе мадар этилгенди. Алай дагъыда кесигизни губуладан сакълар ючюн сакълыкъны юсюнден унутмазгъа керекди. Эм биринчиден, юсню иги жапхан кийимлени, кеслерин да акъсылдым болгъанланы киерге кюрешигиз. Тышына чыкъгъанда, агъачлада, парклада кырдыкга жатмагъыз, терен хансланы, юлкюлени ичи бла бармагъыз. Юйде ит неда киштик тута эсегиз, аланы юслерине къарай туругъуз. Юс кийимлеригизге губуланы къыргъан затла (репеллентле эм акарицидле) себигиз. Аны бла сиз кесигизни сакъларыкъсыз.

Губула асламысында хансла юсюнде туруучудула. Бир-бирде аланы юлкюледе кёрюрге да боллукъду. Ол адам юсюне кёчер ючюн аны къаты бла ётерге керекди. Кеслери да аны ачыкъ жерин угъай, кёбюсюнде кийим тюбюне ётюп алай къабадыла. Мында бир игиси –къабар жерин губу сагъат жарымы сайлап турургъа боллукъду. Ол а аны терк табаргъа онг береди.

Губу териге жабышып тургъанны кёргенигизлей мычымай медицина учреждениягъа барыгъыз. Ары не къадар терк жетсегиз аллай бир игиди - къаннга ауруула къозгъагъан микробла кёчерле деген къоркъуу азаяды. Бек игиси - травпунктха жетсегиз: ол кече -кюн да ишлейди. Аллай амал жокъ эсе уа,  къатыгъызда поликлиникада хирургия кабинетге киригиз.

Врачха жетерге бир тюрлю онг болмаса уа губуну кесигизге кетерирге тюшерикди. Аны этер ючюн энчи средствола бардыла: «Ручка-лассо» неда «Клещевёрт». Къолугъузда ол да болмаса, къуртну юсюне (териге жуугъуракъ жерде) жукъа халы къысып неда аны пинцет бла тутуп,  аз-аз буруп алай чыгъарыгъыз. Эсигизде болсун: аны терк тартыргъа жарамайды! Алай болса, териде бир кесеги къалып ауруу къозгъаргъа боллукъду.

Алайды да, аны чыгъаргъандан сора мияла оруннга мылы мамукъ бла бирге салып, Нальчикде, Байсолтан улу атлы орамда 33 номерли юйде Гигиена эм эпидемиология арагъа элтирге керекди. Анда губуну вирусу къалгъанын бла болмагъанын тохташдырлыкъдыла.

Аны анализге элтирге амал болмагъандан неда анда вирус жокъду дегенден сора эки ыйыкъны ичинде саулугъугъузда осал тюрлениуле болсала: температурагъыз 39-41 градусха дери кётюрюлюп, башыгъыз, шаугютлеригиз ауруп, кёлюгюз аман этип башласа – мычымай врачха барыгъыз!

Айтханыбызча, табийгъатха чыкъгъан кезиуледе акъсылдым кийимле киерге кюрешигиз. Аланы юсюнде губу женгил эсленеди. Юсюгюз не къадар жабылып болса ол къадар игиди. Башыгъызгъа да бёрк киерге кюрешигиз. Дагъыда кырдыкга олтурургъа неда жатаргъа жарамайды. Гюллени жыйыу да тюз оюм болмаз, баям: алада да губу табылыргъа боллукъду. Ол жерде аланы болгъанын бла къалгъанын а быллай амал билдирликди: акъсылдым быстырны алып, хансланы юсю бла ётдюрюгюз. Губула (бар эселе) олсагъат окъуна секирип анга кёчерге кюреширикдиле. Аладан къорууланыр ючюн энчи веществоланы - репеллентлени бла акарицидлени хайырланыргъа амал барды. Биринчилери губуланы юркютедиле, экинчилери уа ёлтюредиле.

Быллай шартла (губу къапхан) аз болур ючюн, адамла солугъан жерлени, паркланы, скверлени тийишли веществола бла кезиу-кезиу тазалап турургъа керекди. Жарсыугъа, районланы, шахар округланы жер-жерли администрациялары, Роспотребнадзор аны юсюнден не къадар кёп айтып тургъанлыкъгъа, артыкъ эс бурмайдыла неда толу мадар этмейдиле. Ол себепден кесигизни губуладан сакълар ючюн,  мында айтылгъан женгил жорукълагъа эс буругъуз, саулугъугъузгъа уллу кёллю болмагъыз.

Омарланы Мурат хазырлагъанды.
Поделиться: