Къайсы сенаторлагъа болжалсыз ишлерге къоярыкъдыла?

 Россейни Президенти Федерация Советге (ФС) 30-гъа дери келечисин (аладан 7-чи ёлгюнчюге дери сенаторланы къуллукъларын толтураллыкъдыла) иерге боллукъду, алай ол бу онгу бла алыкъа хайырланмагъанды. Бусагъатда Советге 170 инсан киредиле: хар субъектден - экеулен. Владимир Путин президент къуллугъуну болжалы тауусулса, кеси да аллай сенатор болургъа эркинди, аллай онг Дмитрий Медведевге да берилгенди.

 Быллай башламчылыкълары бла законопроектлеге бусагъатда Къырал Думада къарай турадыла. ФС-ни башчысы Валентина Матвиенко ангылатханнга кёре, болжалсыз ишлерге эркин сенаторланы юслеринден айтханда, алагъа урунуу жерле шёндю окъуна хазырдыла. «Президент тюз да къуллукъларына салгъанлай, биз аланы ишге алаллыкъбыз. Ала Советни къайсы комитетлеринде эм къалай ишлериклерин а кеслери сайларыкъдыла», – дегенди ол.

Молдова энди ким бла шуёхлукъ жюрютюрюкдю?

 Айырыуланы экинчи кесегинде  Молдованы президенти Игорь Додон къыралны евроинтеграция жанлы алгъыннгы премьери Майя Сандугъа къытдыргъанды. Кремльде аны хорламы бла алгъышлагъандыла. «Сёзсюз, Молдованы жангы башчысы бла ишчи байламлыкъланы тохташдырыргъа керекди», - дегенди Россейни Президентини пресс-секретары Дмитрий Песков.

Алай Сандудан артыкъ кёп ахшылыкъ сакъларгъа керек тюйюлдю. Билим бериуню министри болгъанында,  ол мектепледе орус тилни борчлу халда юйретиуню кетергенди, Евросоюзгъа кириу ючюн кюрешгенди. 2019 жылда, премьер-министр болгъанында, Россейге бир кере да келмегенди, алай АБШ-гъа бла Украинагъа уа баргъанды. Хау, бу жолгъу айырыулада Санду орус школланы жапмазгъа, орус тилге юйретиуге чек салмазгъа сёз бергенди. Алай ол эталлыкъ да тюйюлдю, Молдовада президентге аллай уллу онгла берилмейдиле.

Минги тауда бла Домбайда не этерге тийишлиди?

 - Ашханаланы бла къонакъ юйлени кёбюсю энчи иели жерледе орналыпдыла. Россейни Экономиканы айнытыу министерствосу курортлада болгъан затланы бир архитектура халгъа келтирирге айтады, алай аны ючюн иги кесек заман, ахча да керекдиле, - дейди Домбайдан жолоучу эм суратчы Иннокентий Маскилейсон.

Инвесторланы ахчаларын курортха бек изленнген, алай артыкъ файдалы болмагъан спорт эм сабий майданланы, бассейнлени, велосипед жолчукъланы, мангаллагъа жерлени, информация араланы эм башха объектлени ишлеуге берирге кёллендирген бютюнда къыйынды.

Ашханаланы бла къонакъ юйлени жангыртыу азлыкъ этеди. Совет заманлада «Домбай» эм «Горные вершины» къонакъ юйледе болгъан тынгылы инфраструктураны – кинотеатрла, дискотекала, актовый залла, библиотекала - къайтарыргъа тийишлиди.

Бюгюнлюкде Домбайда концертни неда бир уллу мероприятияны бардырырча жер жокъду. Элбрусда да хал алайыракъды. Канат жолгъа окъуна транспорт бла келаллыкъ тюйюлсе, солуу сезонда уа машинаны къояргъа жер тапхан да ишди.

Резинаны къачан алышыргъа керекди?

- Таможня союзну техника регламентинде къыш айлада автомобильни чархларына къыш резинаны салыргъа кереклиси чертиледи, - деп эсгертеди УГИБДД-ны пресс-службасыны башчысы Евгений Синицын. – Россейни законодательствосуна тийишлиликде бу излемни толтурмагъанла жууапха тартылмайдыла. Алай резинаны алышмагъанлагъа энди тазир тёлетирге боллукъдула. Транспорт министерство аны юсюнден тюзетиулени Къырал Думагъа къараугъа ийгенди. Ала къабыл кёрюлгюнчюге дери автоинспекторла къышда машиналарында протекторларыны бийикликлери 4 миллиметрден аз болгъанлагъа 500 сом тазир саллыкъдыла.

Кеслерини, биргелерине болгъанланы да къоркъуусузлукъларын сакълар ючюн, автомобилистле тюз да сууукъла келгенлей къыш резинагъа кёчерге керекдиле. Ставрополь крайда жашагъанла бу жумушну бусагъатда тамамларгъа да боллукъдула.

Уручуланы бла гудучуланы аман ишлеринден не тыяды?

 2020 жылны 9 айында, былтыр бла тенглешдиргенде, уручулукъ азайгъанды, деп билдиредиле МВД-ны Ставрополь крайда управлениясыны пресс-службасындан.

Управленияны крайда башчысыны орунбасары полицияны полковниги Дмитрий Вельможкону докладына кёре, гудучулукъ, умут этип адам ёлтюрюу, жолда  жюрюуню жорукъларын бузуу бла байламлы эм башха ауур аманлыкъланы саны да азайгъанды. Орамлада, адамла аслам жыйылгъан жерледе бузукълукъла да алай кёп тюйюлдюле. Акъылбалыкъ болмагъан аманлыкъчыла да азыракъдыла. Белгиленнген заманны ичинде полициячыла 13 минг бузукълукъ ачыкълагъандыла.

75 жылдан абаданлагъа къошакъ ахча берилликмиди?

Депутатланы асламысы 75 жылдан абаданланы пенсияларын кёбейтиуню юсюнден законопроектни дурус кёрмегендиле, алай бла аны ёлчеми тюрленмегенди. Россейни Пенсия фондунда белгилегенлерича, адамгъа 80 жылы толгъандан сора аны страховой пенсиясыны тюрлендирилмеген кесеги эки кереге кёбейтиледи. Алай энчиликле да бардыла. Сёз ючюн, социальный пенсия алгъанланы, 1-чи къауумдагъы сакъатланы айлыкълары алгъадача къалады, нек дегенде алагъа алайсыз да кёбейтилген тёлеуле бериледиле. Шимал жерледе жашагъанланы пенсияларына уа районда тохташдырылгъан коэффициентге кёре къошулады.

Сомну учуз болгъаны кимге хайырлыды?

 - Ол уллу компанияла-экспортёрлагъа хайырлыды: ала къоранчларын сомда этедиле, файдалары уа валютада келеди, - дейди РАНХиГС-ни Прикладной экономика тинтиуле жаны бла институтуну лабораториясыны башчысы, экономика илмуланы кандидаты Александр Абрамов. – Аланы санына мирзеуню, аш-азыкъны, энергоресурсланы сатханла киредиле. Доллар бла тергегенде, дунияда нефтьге бла газгъа багъала тюшгендиле, алай девальвациядан сора сом бла санагъанда, ала уллуракъ окъуна болгъандыла.

 Алай бла сом учуз болгъаны сырье чыгъаргъан производстволаны къутхаргъанды. Федерал бюджетге да ол хайырлы келеди – энергоресурсланы валютада сатыу къошакъ файда береди. Курсланы араларында башхалыкъ уллу болгъаны ючюн Россейни миллет хазнасыны фонду, сомла бла тергегенде, эки кереге кёбейгенди.

Суусарланы терсликлери уа недеди?

Данияны правительствосу 17 миллион суусарны (норка) ёлтюрюрге буюргъанды. Аны сылтауу ариу терили жаныуарчыкъланы къанларында коронавирус мутацияны ётгени ачыкъланнганындады. Алай бла 9 ноябрьгъе 2,5 суусарны жокъ этгендиле. Болсада, къыралны парламенти правительство кесине асыры уллу эркинликле алгъанын терслеп, бу ишни толтурурдан алгъа аны юсюнден законну чыгъарыргъа кереклисин чертгенди. Энди парламент тынгылаула ётгюнчюге дери, жаныуарчыкъланы ёлтюрлюк тюйюлдюле.

- Табийгъатны сакълау бла кюрешген «жашил» организацияладан Данияны властьларына этген оноулары ючюн чамланыулары бла петицияла дайым келедиле, - деп билдиреди биолог, эколог Святослав Забелин. – Бусагъатдагъы дунияда жаныуарланы крематорийледе кюйдюрген зорлукъду. Сора, аладан коронавирус адамлагъа ётгенини юсюнден толу шагъатлыкъ этген керти алыкъа жокъдула. Битеу бу ишле властьланы «тутхан кезиулери» болгъаннга ушайдыла.

 Бу ишле бла  тенг, багъалы терилени сатхан дунияда эм уллу юйледен бири Kopenhagen компаниясын 2-3 жылны ичинде жабарыгъын ачыкъ этгенди