Малкъар халкъны тарых-маданият хазнасы сакъланырына къайгъыра

Малкъар  халкъны тарых-маданият  хазнасын сакълау жаны бла «Балкария» регионла аралы жамауат биригиу къуралгъанды. Анга аталып кёп болмай къууанчлы жыйылыу бардырылгъанды.  Байрамгъа  жазыучула, поэтле, бизнесменле да кёп  келгендиле. Къонакъланы араларында Къарачай-Черкес Республикадан делегация да болгъанды. Анга башчылыкъны Салпагъарланы  Алибек  этгенди.

Къууанчлы ингирни белгили жырчыбыз Гергъокъаланы Халимат бла телевиденияны журналисти  Малкъарланы Карина бардыргъандыла.

Къарачай- малкъар халкъланы адети, дини, тили, къууанчы алтын къанатлы жумарукъну тилеклеринде, алгъышларында  сыйлы бола келгенди. Жер башында хар адамгъа  тил, тарых, жашау ыз да берилгенди.  Къарачай-малкъар  миллетге  тюрк  дунияда эм ариу, эм таза, бай тил, тарых  жетгенди. Ма аны себепли халкъда атлары айтылгъан жашлары, къызлары да кёпдюле. Аладан  бир къауумуну атын сагъынайыкъ: Айдаболланы Азнор, Орусбийланы Мисост, Шаханланы Басият, Абайланы Солтан-Бек, дагъыда кёплени  атларын  келтирирге боллукъбуз. Алай белгили адамларыбызны арасында  Мечиланы Кязим хажини, Къулийланы Къайсынны, Отарланы Керимни, Зумакъулланы Танзиляны атларын да сагъынмай кетерге жарамаз.

Хау, бар эди миллетни къыйын жыллары да. Мал вагонлагъа «къуюп»,  узакъ Орта Азиягъа  элтгенлеринде. Анда аманны кебинден жашау этгенлеринде. Алай жашаргъа сюйген  халкъны ёлтюрюр, гунч  этер амал жокъду.  Азияны къарлы, къумлу аулакъларында ала динлерин, тиллерин, адет-тёрелерин да тас этмей къайтхандыла.

Бюгюнлюкде да жюзле бла саналгъан алимлерибиз, атлары айтылгъан врачларыбыз, къурулушчуларыбыз, устазларыбыз, спортсменлерибиз, жазыучуларыбыз, артистлерибиз, жырчыларыбыз бардыла.  Аланы араларында энчи белгилеп «Балкария» фольклор-этнография ансамбльни  айтыргъа боллукъду.

 Аны айта келгеним, бюгюнлюкде   малкъар халкъны тарыхында жангы бет ачылады. «Балкария»  жамауат биригиу къыралны ара шахары  Москвада регистрациядан ётгенди, ол юридический эркинлик алып,  тынгылы ишлерге боллугъуна шагъатлыкъ къагъыт берилгенди.  Организациягъа башчылыкъны уа  «Балкария» фольклор-этнография ансамбльни къурагъанладан бири Кайталаны  Мухаметни жашы Исмайыл этерикди.                

Ол кюн  чыгъып сёлешгенле жангы биригиу къуралгъаны бла бирге Къайта улуну 80-жыллыгъы бла да алгъышлагъандыла. Анга  саугъагъа акъ жамычы бла къама да бергендиле. Ол а, жюрек ыразылыгъын билдире, жангы къуралгъан  жамауат организация  къарачай, малкъар  халкъланы  тарых,  маданият  хазналарын  сакълаугъа эмда  бютюн тирилтиуге   уллу  эс бёллюгюн, эки миллетни  келечилери да  ол жаны бла  биригип  ишлерлерине ышаннганын билдиргенди. Дагъыда ол  къарачайлыланы бла малкъарлыланы  бир байрагъы болургъа кереклисин, аны  сыфаты жарашдырылгъанын да  чертгенди.  «Балкария»   къалай  къуралгъаныны юсюнден да жыйылгъанлагъа тынгылы  хапар айтханды.

Къарачай-Черкесден келген  къонакъла да сёлешгендиле. «Биз,  эки миллет да,  не ишибизни да  биригип тамамларгъа керекбиз. Бек башы уа -  малкъар эмда къарачай халкъланы Жангырыу кюнлерин бирге белгилей турурурча этсек  дурус болур деп, алай санайма»,-дегенди Салпагъарланы Алибек.

Элбрусдан Жаппуланы Магомет а къарачай, малкъар деп айырыуну дурус кёрмегенин  айтханды. «Биз  бир миллетбиз. Минги тауну бир жаны сизге, башхасы уа бизге  айланыпды. Ма ол себепден биз бир болургъа керекбиз. Бу жангы биригиуню къуралгъаны уа кимден да бек ёсюп келген жаш тёлюге керекди. Ала  халкъыбызны тарыхын,  маданият, адабият хазнасын да билирге, ёмюрлеге сакъларгъа  борчлудула. Биз а, абадан тёлю, аланы ол ишлеринде къолубуздан келгенича себеплик этербиз», -дегенди.

Къууанчлы ингирни «Балкария» фольклор-этнография ансамбльни артистлери тюз тепсеу бла ачхандыла. Ызы бла  абадан тёлю тепсегенди. Бийланы Аслан, Гергъокъаланы Халимат, Аппайланы   Ислам, Руслан, Байсолтанланы Инара, Таукенланы Алим, Батчаланы Омар,   Алтууланы  Халимат, Созайланы Нату, дагъыда башхала   келген къонакъланы ариу жырлары, ауазлары бла да  къууандыргъандыла, ингирге бютюн жарыкълыкъ, къууат да салгъандыла.