Элли жылдан сора къартлыкъмы, огъесе оюмлу жашлыкъмы?

Бюгюнлюкде адамны жашауу узун болгъаны къартла ауушмай аслам заманны тургъанлары бла байламлыды деген оюм кенг жайылгъанды. Алай ол тюздю дерге жарамаз. Бу болумну сылтауу къартлыкъ энди кёп баргъанында угъай, ол иги да кечирек башланнганындады. Бюгюнлюкде жыл санлары 40, 50, 55-ге жетгенле тамата кезиулерине 75-80 жылларында кирликдиле. Бизни ата-аналарыбыз бла тенлешдиргенде, ала къадардан 25 жылны къытхандыла.

Адамны жашауу ючге бёлюннгенли – жашлыкъ, абаданлыкъ, къартлыкъ – алай кёп озмагъанды. Шёндю элли жылда абаданлыкъ инсанны жангы, эндиге дери тюбемеген дуниясын ачады. Биз аны юсюнден не билебиз?

1. Аны узунлугъу отуз жылды: эллиден жетмиш жылгъа дери.
2. Саулукъ, кюч-къарыу, акъыл - аланы сакълай билсек, ала осалгъа айланмай, бютюн жютю боладыла.
3. Бу кезиу адамгъа эм игиди, нек дегенде башында сагъынылгъан шартлагъа дагъыда жашау сынам къошулады. «Жашлыкъ билсе эди, къартлыкъны къолундан келсе эди»,-деген нарт сёз магъанасын тас этеди. Эсеплеге кёре, ахыр жыллада инсан насып не болгъанын толусунлай 65 жылында ангылайды.
4. Бусагъатда 55-65 жыллыкъла ол кезиуню тарыхда биринчиле болуп сынайдыла. Алагъа дери келгенле бу жыл санларында эртте да къартла эдиле.
5. Жууукъ онжыллыкълада жер башында эм кёп 50-75 жыллыкъла боллукъдула.

Алай бла не башхалыкъ барды элли жылдан сора жашауугъузну ары дери кёргенигизден? Бек алгъа, энди сиз кесигизни къалай жюрютюрге кереклигигизни бир адам да юйреталлыкъ тюйюлдю. Гитче заманыбызда бизни сабийликге хазырлайдыла, артда жашыракъ кезиуге, анда уа биз абаданлыкъны сагъышын эте кёп сагъатны ётдюребиз. Жангызда эллижыллыкъ  чекни андан сора не этеригибизни билмей ётебиз.

Ол сейир тюйюлдю. Аны юсюнден къайдан боллукъду билимибиз, ата-аналарыбызгъа бу кезиуден къартлыкъ «официальный» халда башланып, ала кеслерин андан ары жашаргъа угъай, ёлюрге хазырлай тургъан эселе. Биз алгъа тёлюле кёргюзтюп кетген жол бла баргъанлай тургъаныбызны иги ангылаялмайбыз. Ала сезимибизни къурагъан китапланы жазгъандыла, фильмлени алгъандыла, билим бергендиле. Алай 50-ден сора жашауну юйреталмагъандыла, алагъа аллай онг да чыкъмагъанды.

Болсада сексен жылда келген къартлыкъ къоркъутмайды, ол угъай, аны сакълагъан хычыуун окъунады. Биз 25-жыллыкъ саугъаны хайырлана билирге керекбиз. Тас этмегиз бу сейирлик кезиуню! Сюйген затыгъыз бла кюреширге, бир зауукълу ишни башларгъа, жолоучулукълагъа атланыргъа ашыгъыгъыз. Ала барысы да сизге, жашауну жашырынлыкъларына тюшген адамгъа, бютюн «татлы» кёрюнюрюкдюле.