Рейхстагда къол ызын къойгъанды

Немисли фашистлени ууатыргъа къыйын салгъан жигит жашладан бири Гюлюйланы Локъманны уланы Шарафутдин болгъанды. Къазауатдан къайтханда, башха саугъаларын санамай, Ата журт урушну орденини биринчи эм экинчи даражалары бар эдиле. Ала уа жигитлик этген офицерлеге берилгендиле. Аны аладан уллу саугъагъа да кёргюзтгендиле. Жарсыугъа, халкъыбыз «къара чёпге» тюшген кезиу эди.

Шарафутдин 1920 жылда Бахсан ауузунда Къызгенде туугъанды. Бахсан черегини сол жагъасында, ариу кюнлюм бетде орналгьан элде шапталдан башлап  кёп тюрлю кёгет, жемиш ёсе эди. Аладан да ашай, ариу хауасы бла солуй, сууну жырына тынгылай ёсген эди ол. Школну бошагъандан сора уа билимин андан ары ёсдюрюрге Нальчикде педучилищеге киреди.

  Эгечи Хадижат Црайланы Мустафаны юйдегиси эди. Ала Нальчикде жашагъандыла. Шарафутдин алада туруп, юч жыл окъуйду. Андан сора элине къайтады. Ол заманда район ара Кёнделенде эди да, анда тохтайды. Кёп ишлерге тюшмеди. Отуз тогъузунчу жыл аскерге чакъырадыла.

Житомир шахарда къуллукъ этип тебирейди. Алгъа 3-4 айны зенитчикге юйретедиле. Аны бошагъандан сора бир бёлюмню командири болады. Аскер борчун бошаргъа кёп къалмагъан эди. Не медет, уруш башланды.

Битеу Европаны къолгъа этип келген немисни кючю уллу эди. Къызыл аскерчилеге, шахарланы, эллени къоя, артха кетерге тюшеди. Шарафут­дин къуллукъ этген аскер бёлюм Сталинградда жетип тохтайды. Дуния башында бардырылгъан бек уллу сермешни биринчи кюнюнден башлап ахырына дери анда болгъанды. «Фельдмаршал Паулюсну тутхан заманларында мен да алайда эдим. Башха немисли генералла бла къолларын кётюрюп аллыбыз бла ётген эди. Кёп къызыу сермешледе болгъанма, алай Сталинграддача аслам адам ёлюп кёрмегенме. Эки жанындан да дуния бла бир солдат къырылгъан эди. Къайры къарасанг да, ёлген аскерчи» ,-деп эсгериучю эди Шарафутдин.

Андан сора Орёл-Курск тийрелеринде бардырылгъан атышыула зенит-пулемёт ротаны коман­дири лейтенант Гюлюйланы Шарафутдин нёгерлери бла немис самолётланы агъызгъандыла. Днепр сууну юсю бла ётген паромну къоруулагъан кезиуюнде маршал Жуков къарап кёрюп тургъанды. Артда таулу жашха ыспас этип кетгенди.

Шарафутдин Украинаны, Белоруссияны, Польшаны азатлау сермешлеге къатышханды. Польшаны бла Германияны чегинде Висла, Одер череклени ётерге керек эди. Немислиле алайны къорууларгъа уллу кюч салгъандыла. Снайперлери, пулемётлары баш кётюртмейдиле. Полкну командири Гюлюй улуна, ротасы бла ары ётюп, гитлерчилени къурутургъа буюрады. Бёлюмюнде уа жюзден артыкъ адам барды.

Командир алда, къалгъанла да аны ызындан черекге киредиле. Жюзюп, ары жанына ётерге керекди. Гитлерчиле болгъан сауутларындан атдырып тебирейдиле. Асыры кёп топ, окъ атылгъандан Висла черек къайнагъан суугъа ушайды.

Шарафутдинден узакъ болмай топ атылып, жаш суугъа тумаланады. Энди батдым, ёлдюм, жарлы анамы жилятдым деп, тюнгюлюп тургъанлай, солдатларындан бири, билегинден тутуп, чыгъарады. Душман огъу жетип, кёпле суудан чыгъалмай къалдыла. Андан къутулгьанла немис окоплагъа чапдыла. Къызыу сермеш башланады. Бир-бир жерледе къол тюйюшге окъуна кёчеди. Ол кезиуде къалгъан аскерчиле да суудан ётюп тебирейдиле. Ала жетерге рота гитлерчилени къырып, кеслеринден а жаланда алты адам къалып тура эди.

Полкну командири, Шарафутдинни къучакълап: «Уллу кишилик этдинг. Совет Союзну Жигити атха тийишлисе», -деди. Бир къауум кюнден а, кесине чакъырып: «Кёчгюнчю миллетден болгъанынг ючюн жарашдыргьан къагъытларымы алыргъа унамадыла. Аны орунуна орден берилликди»,- деп, жарсып айтды.

Андан сора капитан Гюлюй улу кесини ротасы бла Берлин ючюн сермешге да къатышханды. Бранденбург къабакъладан биринчи ётгенлени санында эди. Аны ючюн майдал бла да саугъаланнганды. Рейхстагны къабыргъасында уа «Элбрусдан Берлиннге» деп жазгъанды.

Жетинчи майда Эльба сууну жагъасында бизникиле 14 минг немис солдатны къолгъа этгенден сора Шарафутдинни уруш жоллары бошаладыла. Алай юйюне барыргъа эркин этилмейди. Лейпциг округну Рохлице шахарында аскер комендатурада штабны начальниги да болгъанды. 1948 жылгъа дери анда турады. Нёгерлери бла бирге шахарда заводланы, фабрикаланы ишлерин тинтеди. Ол жыл таматаларындан тилеп, аскерден эркин этилип, туугъан элине Бахсан ауузуна келеди. Бош къалгъан журтларына къарап, жарсыйды. Ызы бла, жууукъларын излей, Къазахстаннга кетеди!

Къарындашы Харун, бир эгечи, анасы Зурум Алма-Ата областьда Каскелен районда тура эдиле. Шарафутдин да анда тохтайды. Жигит аскерчини фермагъа тамата этедиле.

Ариу адам эди Шарафутдин. Кёп къыз андан умут эте эди.  Гюлюй улу уа Жанмырзаланы Мадинаны сайлайды.

Къазахстандан келгенде, Шарафутдинни Нальчикде военкоматда ишлерге чакъырадыла. Алай анасы туугъан элине кетерге излейди. Жаш анасы бла бирге барады. Анда кёп жерледе ишлегенди. «Иткъол», «Чегет» къонакъ юйлени коменданты болгъанды. Къайда, къаллай жерледе уруннган эсе да, алчы болгъанды. Аны таныгъанла: «Шарафутдинча адам болургъа кёп керекди»,- деп тургъандыла.

Ата журт урушну юч орденине: «За взятие Бер­лина», «За освобождение Варшавы», «За взятие Кёнигсберга» эм кёп башха аскер эм урунуу саугъалагъа тийишли болгъан Гюлюйланы Ша­рафутдин 2003 жылда дуниядан кетгенди. Аллах ол дуниясын жарыкъ этсин.

 

ЛЕЙЛУН улу X. СУРАТДА: (солдан онгнга) Гюлюйланы Шара­футдин.
Поделиться: