Сабийлеге тёрели болмагъан атла бериуню хыйсапларыны юсюнден

Баям, жууукъ заманда Россейде сабийлерине ушагъыусуз атла атаргъа эркинлик бермей тебирерик болурла. Бусагъатда уа сейир атлары бла аслам сабий барды, аланы къалай жашагъанларына эс бургъандыла «Комсомольская правда» газетни корреспондентлери. Бюгюнлюкде бизни халкълада да гитчелерине тёрели болмагъан атла берирге ёчдюле. Россейде аллай бир ненча юйюрню юсюнден жазылгъан материалда бизге сейир кёрюннген  шартла болгъандыла, аланы юсюнден материал бла сизни да шагъырейлендирейик.

Алгъаракълада Красноярскде загсны ишчилери сейир аты бла къагъанакъ къызчыкъны регистрациясын этгендиле – Радость. Алгъа экили да болгъандыла, ата-анадан къатлап да соргъандыла. Артда уа къол булгъап, мухур уруп, алагъа къагъытны тутдургъандыла. Сабийни атасыны бла анасыны атлары тёрелидиле – Андрей Нартов эмда Валерия.

- Къызчыгъыбыз атын кеси сайлагъаннга санайбыз, -деп ангылатады Валерия. – Ол аны къарынымда болгъанында билдирирге кюрешген сунама. Эшитген эдим, алыкъа жашчыкъ неда къызчыкъ боллугъун ангылагъынчы окъуна дери. Бизни тукъумда сейир атла тюбейдиле, сёз ючюн, эрими аппасы Феоктисди.

Жууукъларыбыз алгъа бизни ойнап айтхан суннгандыла. Къалай-алай болса да, артда дурус кёргендиле. Былай сагъыш этсенг, Россейде сезимлени белгилеген атла асламдыла: Надежда, Вера, Любовь, алагьа киши зат айтмайды да! Юйюрде бу атха юйреннгенбиз.

Москвачыла, художник Вячеслав Воронин эм графиканы реставратору Марина Фролова жашларына БОЧ рВФ 260602 - «Биологический Объект Человека рода Ворониных-Фроловых, родившийся 26.06.2002 года» деп атагъандыла.

- Сабий заманымда мен хар механикалы затны бек жаратханма, бютюнда роботланы, - деп хапарлайды Вячеслав Воронин. - Аланы атлары бир жашырын харфладан бла тарихледен къуралгъандыла. БОЧ рВФ 260602 – аламат атды. Мен тёрелеге табыннганланы ахырысы бла да сюймейме, ала техниканы, жамауатны да
айныуларын чырмайдыла. Андан сора да, сабийни туугъанына шагъат къагъытлада ол адам болгъанын нек билмейдиле? Алайсыз хар юй жаныуаргъа да къагъыт берселе, анда кимни юсюнден айтылгъаны ангылашыныусуз тюйюлмюдю? Жашымда уа ол адам болгъанын билдирген справкасы болса сюеме!

Загсда аллай аты бла къагъанакъны регистрация этерге унамагъандыла, 2009 жылгъа дери жашчыкъ россейли гражданствосуз жашагъанды. Эсепде ата-ана «Жер жюзюню гражданларыны битеу правительствосу» организацияны юсю бла анга халкъла аралы паспорт этгендиле, аны болушлугъу бла жаш медполис эмда школгъа жюрюрге эркинлик алалгъанды. Бусагъатда БОЧха рВФ 260602 онтёрт жыл толгъанды, анга россей паспорт алыргъа заман жетгенди.

- Ол юч школ алышындыргъанды, - деп хапарлайды атасы. - Кертиди, аты ючюн угъай, алада ремонт этилгенди эм башха сылтаула да чыкъгъандыла. Сёзге сейир окъуна этгенме, аны аты кишиге энчи кёрюнмегенди бир заманда, не устазлагъа, не тенгшилерине. Букъдурмай айтханда, окъугъан а алай иги этмейди, эринеди. Карате бла да кюрешеди, бир эсине тюшсе.

Паспорт алгъанда жашны Боч Фроловча кёргюзтюрюкдюле, анга киши угъай деп айтырыкъ болмаз. Юйюр а бир да сюймейди узун атны алай къысхартып жаздырыргъа.

- Юйде анга БОЧ дейбиз, школда да тюз алай, - дейди анасы Марина. – Жашыма ол ат чырмамайды, киши сейир этмейди, журналистле болмаса. Нек? Билмейме. Бизни оюмубузгъа кёре, тап атды, ол кёлге тиерча сёз неда ушагъыусуз магъаналы тюйюлдю.

Россия Олейникова 2014 жылны 12 июнюнда Кяхтада (Бурятия) туугъанды. Юйюр сабийни сакълагъан кезиуде, атасы – 37-чи гвардиялы энчи мотострелковый бригаданы замкомандири Олег Олейников – къызчыкъ 12 июньда тууса, анга Россия деп атарыкъбыз деген эди юй бийчесине. Алай болгъанды. Жууукълары эм ана
кеси да юйюр башчыны оюмун тюрлендирирге кюрешгендиле, алай ол бу жаны бла къатылыкъ кёргюзтгенди.

- Къызчыгъыбызгъа эки жыл толгъанды, биз анга аллай ат бергенибизге алыкъа бир да сокъуранмагъанбыз, - деп чертеди Олег Олейников. – Аны къылыгъы манга ушайды – чыгъармачылыкъ жанын бек жаратады, кесине эс бурсала сюеди, жырлайды, тепсейди, бир затдан да къоркъмайды. Аскер маршлагьа бла гимнге тынгылайды! Аланы эшитсе, къарс уруп башлайды.

- Бизде Бурятияда бу атха кёпле бир сейиргеча алай къарайдыла, - деп ахтынады анасы Анна. – Мен алагъа эс бурмазгъа юйреннгенме.

Къызчыкъны экижыллыкъ байрамына Анна анга триколор тюрсюнлю жыйрыкъ тикгенди, атасы да россей байракъны тюрсюнлерине келишген торт этдиргенди. Кертиди, гитче Россия, бирси сабийлеча, татлыны алай бек излемейди, конфетледен эсе жаулу этчикни ашарыкъды, тортдан эсе уа эти бла шорпаны сайларыкъды.

Сёз ючюн, юйюрге энтта да бир къызчыкъ туугъанды, алай анга уа ата-ана тёрели ат атагъандыла – Варвара.

Эки жыл мындан алгъа Пермьден Меньшиковланы юйюрлери битеу къыралгъа белгили болгъанды. Наталья бла Константин биринчи сабийлерине Люцифер деп атагъандыла. «Мени гитче, къолгъа юйреннген Люциферим барды, зарланыгъыз!» - деп махтаннганды Наталья соцсетьде страницасында.

Перьмден Люциферни бирси сабийледен башхалыгъы жокъду. Ат къадарны тюрлендирмейди, деп ийнанадыла Меньшиковла. Сёз ючюн, дуниягъа жаратылгъанлай, гитче Люцик (анга атасы-анасы алай айтадыла) кесини юйюрюн къутхаралгъанды. Наташа бла Костя тюйюшюп, хар бири башха жашагъандыла. Жашчыгъ а ол кезиуде тиш чыгъарып башлагъанды.

- Алай къыйын эди, кесимлей болалмай эдим, сора Костягъа сёлешгенме, - дейди Наталья. – Эрим келип, болушуп тебирегенди. Алай бла жарашханбыз. 2015 жылны октябрь айында Люциферге къарындашчыкъ туугъанды, анга Вольдемар деп атагъандыла.

Крым Шалагинов 2014 жылны 20 сентябринде Екатеринбургда туугъанды. Жашчыкъны аты Кърым бла Россейни бирге къошулгъанларыны белгисиди. Сабийге патриот атны атаргъа атаны акъылына келгенди, ана даулаша турмагъанды. Александр Шалагинов жашын регистрация этерге келгенинде, загсны ишчилери къатлап-къатлап соргъандыла, тюзмю ангылагъанбыз деп? Къалай-алай болса да, документни жарашдыргъандыла.

Крым юйюрде алтынчы сабийди. Арсений, Михаил, Лев, Василиса, Антонина гитче къарындашчыкъларына Крымушка, Крымчыкъ, бирде уа бизни Крым дейдиле. Анасы Оксана жашчыкъ жарыкъ кёллю, адамланы сюйген сабийди дейди.

Жууукъ заманда Оксана бла Александр Севастопольгъа кёчер умутлудула.

- Анда предприятиям барды, - деп ангылатады Александр. – Малла жаяма. Тамата сабийлерибизге 28 жыл эм 18 жыл толгъанды, ала мында къалыргъа излейдиле, гитчеле уа кёчерибизни ашыгъып сакълайдыла. Анда хауа игиди, бегирег а тенгиз кесине тартады.

Ата-ана гитче жашларын кадет училищеге берирге умутлудула. – Крым келлик заманда аскерчи – тенгизчи офицер – болса сюедиле.

 

Басмагъа Айдаболланы Джамиля хазырлагъанды.
Поделиться: