Байрамны жангы чакъырыуу бюгюнлюкню э муллу жарсыуларындан бириди

Хар жыл сайын 15 мартда Хайырланыучуланы эркинликлерин къоруулау Халкъла аралы кюн белгиленеди. АБШ-ны президенти Джон Кеннеди 1962 жылда бу кюнде сёлешиуюнде эм башына хайырланыучуланы  къоркъуусузлукъгъа, информациягъа, айырыугъа эмда айтханларын бирсилеге эшитдирирге затлагъа эркинликлери болгъанын белгилегенди. Артда аланы юсюне энтта да тёртюсюн къошхандыла: инсаннга салыннган хатаны багъасын къайтарыргъа,  (хайырланыучу) билим алыргъа,  жашау этерге керекли излемлерин жалчытыргъа,  саулукълу тёгерекдеги къудуретге.

Бизни къыралда Хайырланыучуланы эркинликлерин къоруулау кюн 1992 жылда белгиленип башлагъанды. Ол жыл жетинчи февральда тийишли закон чыкъгъан эди. Анда хайырланыучуланы бла товарла сатыучуланы эмда жумушла бериучюлени арасында байламлыкъланы тюзетиуню, алыучуланы эркинликлерини эмда къыралны аны къоруулау жаны бла борчларыны, жарыкъландырыу жумушланы юсюнден айтылады.

Бу кюн   жыл сайын бир жангы темагъа жораланады. Быйыл ол «Пластик материалла бла кирлендириуге къажау иш» деген чакъырыу бла белгилениригин тохташдыргъанды Хайырланыучуланы Битеудуния союзу.

Тёгерек-баш пластик  къалгъан-къулгъанладан кирлене баргъаны саулай дунияда эм уллу проблемагъа саналады. Тергеулеге кёре, къыралла, адамла кеслери да ашыгъышлы мадарла этип, хайырланыу жаны бла къылыкъланы тюрлендирип башламасала, 2040 жылгъа тенгизлеге бюгюнлюкден эсе юч кереге кёп пластик тёгюлюп боллукъду. 2050 жылгъа уа долайда чабакъдан эсе пластик кёп жыйыллыкъды. Быллай къалгъан-къулгъанланы хатасындан аслам суу жаныуар, тенгиз къанатлы къырылады. Пластикден этилген затланы экиден бири, бир кере хайырланылгъандан сора  атылып къалады.

Бизни къыралда хайырланыучуланы эркинликлерин къоруулау жаны бла баш орган Россей Федерацияны Хайырланыучуларыны союзуду (СПРФ). Ол 1990 жылда къуралгъанды, регионлада аны жюзден артыкъ бёлюмю ишлейди. Алагъа сёлешгенлеге юристле тынгылы болушлукъ бередиле.

Арт жыллада бу  кюнню белгилеуге Роспотребнадзорну регионлада Управлениялары да къатышадыла. Ведомствону специалистлери хайырланыучуланы эркинликлерин къоруулаугъа эмда санитария-эпидемиология болумну игилендириуге атап  пресс-конференцияла, тюрлю-тюрлю жамауат акцияла да бардырыучудула. Соруулары болгъанла уа ишчи кюнледе эрттенликде сагъат ондан, ингирде  тёртге дери 42-03-32 эм 42-16-64 телефон номерлеге  сёлешип  Управленияны специалистлеринден тынгылы консультация алыргъа боллукъдула.