Майдал ючюн – миллион

   Олимпиаданы чемпионаларын саугъалау бурун заманлада да тёре болгъанды. Аланы толу ёсюмлерине мермерден эсгертмеле ишленнгендиле, жумушлары хакъсыз жалчытылыннгандыла, театрлада эм иги жерле берилгендиле.

   Бусагъатдагъы ёмюрледе олимпиада тарыхларында жетишимли спортчулагъа ахча берирге эркин этилмегенди. Алай 20-чы ёмюрню 80-чи жылларындан сора алагъа хорламлары ючюн ахча берип башлагъандыла, андан бери аны ёлчеми тохтаусуз ёсе баргъанды. Алай былайда белгилерге керекди: Халкъла аралы олимпиада комитет алагъа тёлемейди. Саугъаланы миллет олимпиада комитетле юлешедиле. Кёп спортчулагъа уа бу ахчала жашауларын толусунлай тюрлендирирге болушадыла.

  Риода эм уллу ахча саугъаланы Азербайджандан спортчулагъа берирге айтхандыла. Алада бир алтын майдалны багъасы 510 минг долларды. Алай Къытай бла тенглешдиргенде, ол алай кёп да тюйюлдю. Ала 2008 жылда кеслеринде бардырылгъан Олимпиадаларында хорлагъанларына бирер миллион саугъаларгъа умут этгендиле, Сингапур а 2012 жылда аны ёлчемин 800 мингде тохташдыргъанды. Алай бу эки къырал артда саугъаларыны ёлчемин 50 минг долларгъа дери тюшюрюп къойгъан эдиле.

   Алай артха Азербайджаннга къайтайыкъ. Аны призёрлары да бир жанында къаллыкъ тюйюлдюле. «Кюмюш» ючюн ала – 255 минг, «доммакъ» ючюн а 130 минг алгъандыла. Кёбюсюнде призёрлагъа эм уллу премиальныйледен 70 процентин бериучюдюле. Чомартлыгъы бла экинчи жерде Къазахстан барады. Мында «алтын» ючюн атлетлеге 200-250 минг берилгенди. Аны юсюне юч отоулу фатарладан да ачхычла къошулгъандыла. Таиландны бла Филиппинылени Къазахстандан бийигирекде болургъа онглары бар эди – ала жигитлерине 314 бла 240 мингишер берирге хазырдыла. Алай ала бу ахчаны кезиу-кезиу 20 жылны ичинде тёлерге дейдиле. Ол а саугъаны стипендиягъа ушатып къояды.

   Аладан сора тизмеде Латвияды. Ала чемпионларына 190 мингишер доллар хазырлагъандыла. Баям, бу къырал чемпион-атлетлеге бек тансыкъ болгъанды: латвиячыла тарыхларында жангыз да эки кере алалгъандыла «алтынны». Италия бла Узбекистан да спортчуларындан ахчаларын аямайдыла: ала 180 эм 150 мингле саугъаларыкъдыла.

  Украина да аладан артыкъ узакъ кетмегенди. Мында къытханла 125 минг долларгъа бай болгъандыла. Сора, хорлагъанла бла призёрла къытдырыргъа жарамазлыкъ лотереягъа къатышхандыла, анда саугъагъа уа фатарла бла машинала салыныпдыла.

   Россейли спортчуланы юслеринден айтханда, премияла Лондонну заманындача къалгъандыла. Биринчи жер ючюн – 4 миллион сом, экинчи ючюн – 2,7 миллион эм ючюнчю жер ючюн – 1,7 миллион. Алай бу ахчаны долларгъа кёчюргенде, экономика сылтаула бла, ол, алгъадача, кёп боллукъ тюйюлдю. «Алтынны» - багъасы жангыз да 60 минг долларды.

  Кёп жылланы тюрленмеген саугъа уа, баям, АБШ-дады. 1984 жылдан бери хорлагъанлагъа мында 25 минг тёленеди. Ол, башхала бла тенглешдиргенде, кёп да тюйюлдю. Сёз ючюн, айтхылыкъ Майкл Фелпс 22 алтын майдалы ючюн битеу да 500 минг доллар алгъанды, аладан иги кесек ахчаны налог халда къырал казнагъа ётдюргенди. Аны сылтауу уа Америкалы законлагъа кёре олимпиада премияла тыш къыраллада тюшюрюлген файдагъа саналгъанларындады. Анга 39-процентлик налог салынады.

   Алай барысындан да аз американлы чемпионла аладыла дерге да жарарыкъ тюйюлдю. Немислилеге онсегиз минг доллар берилип къалады, Бразилияда уа саугъа онбир минг долларды. Алай кризис ючюн ол да анда уллу ахчагъа саналады. Великобритания, Швеция эмда Хорватия уа хорламлы спортчуларына шай да бермейдиле.