Дарман салыу хайырлымыды огъесе хаталымыды?

Бусагъатда сабийлерине ахырысы бла да дарман салыргъа эркинлик бермеген ата-аналаны саны ёсюп барады. Кимди тюз: салдыртханламы  огъесе аны терсге санагъанламы? Аны юсюнден Нальчик шахарны биринчи номерли поликлиникасыны терапевти Гыжгыланы Разият бла ушакъ этгенбиз.

-Прививкала нек этиледиле?

-Дарман жугъуучу ауруулагъа къажау салынады, алай барысына да угъай, жаланда бек къыйынларынданбла къоркъуулуларындансакъланыр ючюн. Бек алгъа уа сабийлеге къургъакъ жётел, бууала, чапыргъан ауруу, кёме, свинка, полиомиелит, дагъыда башхаауруула жукъмаз ючюн саладыла дарманны. Андан сора да, не тюрлю жыл сандагъыла да аурургъа боллукъ аурууладан - туберкулёздан, вируслу В гепатитден, столбнякдан къоруулар ючюн керекди ол амал.

-Жаланда жугъаргъа къоркъуу болгъан кезиуде салыннганла боламыдыла?

-Хау, боладыла.Сёз ючюн, къутургъан ауруугъа, эминагъа къажау. Жукъгъан аурууланы бир къауумларындан къажау иммунитет дарманны бир кере салыу бла чекленип къалыргъа жарамайды, ол заманда дарман жангыдан салынады.

Дарман салыуну болушлугъу бла дунияда чечек бла полиомиелит къурутулгъандыла. Россейде дарман салыу календарына кёре профилактика халда хакъсыз бардырылады. «Иммунопрофилактиканы юсюнден закон» муниципальный сабий поликлиникада ата журтлу вакцина хакъсыз салынады. Коммерциялы вакцина арададарман салдырыуну оноуун ата-анала кеслери этерге эркиндиле. Борчлу халдан сора да,башха жугъуучу ауруулагъакъажау дарман салыу дабарды. Аны адамны ыразылыгъына кёре неда эпидемиягъа керекли тап онгла къуралгъан, башхача айтханда,жугъуучу ауруула аслам жайылыргъа къоркъуу чыкъгъан кезиуде бардырадыла.

-Гриппни кёпле бош зат сунуп, дарман салыргъа сюймейдиле. Ол тюзмюдю?

- Грипп, алай бошауруу тюйюлдю, ол минглебла адамлагъа тынч жугъупкъалыргъа, кёп кезиуледе уажюрекге, ёпкеге, мыйыгъа уллу хата келтирирге боллукъ жугъуучу аурууду. Аны себепли гриппге къажау дарман салыу бек алгъа гитчесабийлеге бла къартлагъа, хронический ауруулары болгъан адамлагъа керекди.

Алгъын хронический ауруулары болгъан сабийлегедарман салыргъа жарамайды деген оюм жюрюген эсе, энди уа ол иш бек алгъа аллайла бла бардырылады -грипп, кёме, дагъыда башхажугъуучу ауруула, саулукълу сабийледен эсе, алагъа бегирекда къоркъуулудула.

Алай аны жаланда врач тохташдырады.Кёпле, адамны чархынвитаминлени болушлукълары бла кючлендире, инфекция жукъмазча этерге боллукъду деп, алай къарайдыла. Болсада ол неда бу тюрлю инфекциядан аурумай къалгъан, дарман салынмагъан бир къауум сабийлени юлгюсю бир затны даачыкъламайды. Алагъа таптюшюп къалгъанды, дарман салыуну хайырындан аллайла аздан-аз бола баргъанлары себепли ол аурумай къалгъан сабийле инфекцияны источниклерине тюбемегендиле.

Озгъан ёмюрню 90-чы жылларында Россейде бууаланы кенг жайылгъанын эсгетюшюрюрге боллукъду.Бирле жарата неда жаратмай эселе да, дарман салыуну тохтатыргъа жарарыкътюйюлдю.

- Сабийни чархы аллай бир дарман салыугъа чыдаргъа боллукъмуду?  Прививкаланы хаталарындан сабийле саусузла боладыла дейдиле бир-бир ата-анала, алагъа къошулуп анда-мында бийик билимли докторла окъуна.

- Сабийнииммунносистемасы туугъан кюнюнден окъуна бир кезиуню ичинде инфекцияладан бир ненчасына къажаутураллыгъын алимлеачыкълагъандыла. Аныхайырындан аурууладан бир ненчасына къажау комбинированный вакциналаны (сёз ючюн, къургъакъжётел, столбняк, бууала неда кёме, паротит,  чапыргъан ауруу эм башхалары)-хайырланыргъа боллукъду.

Аллай вакцина уколланысанын къысхартыргъа онгбереди.  Керти да къыйыннга айланнган кезиуле бек аз тюбейдиле. Сёз кёбюсюнде сабийни чархында къаллай тюрлениуле болгъанларыны - инъекция этилген
жер къызаргъаныны эмда кичигенини, аны температурасы аз заманнга бир
кесек кётюрюлгенини юсюнден барады. Вакцинациядан сора къыйыннга
айланнган кезиуле мингкере аз тюбегенлерин эсдетутаргъа керекди.

Сау адамгъа (ол санда сабийге да) дарман салыр ючюн, врач аны температурасын (къыйыннга айланнган ауруу чыгъып къалмазючюн) ёнчелегенден сорабашха бир тюрлю тинтиу бардырыргъа керек тюйюлдю. Жаш тиширыулагъа чапыргъан ауруугъа къажаударман салыуда аланы ауурлукълары болмагъанын билирге керекди.