АКЪБИЙЧЕНИ ЭГЕЧИ

(хапар)

КъМКъУ-ну магистри Кючмезланы Айза редакциягъа сейир хапар жазып жибергенди, аны бла сизни да шагъырейлендириге сюебиз.

Сабийлигимде атамы къарындашындан туугъан эгечлерими чиммакъ бетлерине, къолларына, аякъларына сукъланыучу эдим. Манга ала жомакъда айтылгъан патчахны къызлары, Акъбийчени эгечлерича кёрюннгендиле. Кертиди, тамата эгечибиз Жансурат, Рапунцельни, эгечине, аны кичиси Дарина уа Акъбийчени эгечине ушай эдиле. Къалай-алай болса да, мен аланы акъ бетлерине, къолларына болмагъанча сукъланыучу эдим.

Бир жол  тёзмей, анама: «Мени аладача бетим, къолларым, аякъларым акъ нек тюйюлдюле? Мен алача нек махтаналмайма?» – деп сорама. Анам, аз ышара, сабыр ауаз бла: «Къызым, Жансурат бла Дарина аякъларын, къолларын тынгылы жууадыла. Сен а бетинги, къолунгу терк чайкъап, ойнаргъа къачаса,» - деди.

Энди акъылы жыйыла тургъан гитче мыйычыгъым «оюн», «масхара» деген сёзле не болгъанын билмей эди. Баям, ол себепден анамы айтханын турушунлай ангыладым. Акъбийче болур ючюн, не этерге кереклисини оюмлай башладым: биринчи атлам: уллу тазгъа жылы сууну къуяргъа; экинчи атлам: сапынны уллусун алыргъа; ючюнчю атлам: жанжаулукъну хазырларгъа; тёртюнчю атлам: санланы акъсыл этер жумушну башларгъа.

Бир кюн юйде аттядан  бла анамдан башха адам жокъ эди. Ол болум ишими  тамамларгъа кёллендирди. Анам да ашыгъыш къайры эсе да тебирей эди сора аттям бла кесим боллукъма. Ол мени оюнларымы юсюнден соруп кюреширик тюйюлдю. Ол акъылман туудукъчугъуна ышанмай, ийнанмай къыйнарыкъ болмаз.

Анам арбаздан чыкъгъанлай, башында белгилеген жумушланы этерге умутума жетеригиме ишекли болмай башладым. Эгечлеримдеча, бетими, къолларымы, аякъларымы акъ этер ючюн, Феяны жомакъда айтылгъан таякъчыгъына ушагъан, аллай кючю болгъан зат изледим. Ол акъылда жаппа-жангы уллу, къара сапынны къолума алдым. Бир къауум заман озуп, аякъларым бла къолларым акъ болгъанларына толу ийнанып, сапын кёмюкден кёрюнмеген аякъларымы, къолларымы таздан чыгъарып, таза суу бла жууудум. Алай, мени аякъларым бла къолларым сапын кёмюкню жесирлигинден терк къутулмазлыкъларына ангылай,  иш  мен умут этгенча болмазлыгъына тюшюндюм. Чиммакъ бууунланы  бла аякъланы орунларына, биягъы къаралдым, кюн бираз кюйдюрген аякъларымы бла къолларымы кёрдюм.

Башха адам быллай болумда умутундан тюнгюлюр эди, алай жарты жолда тохтаргъа юйренмеген къыз а, угъай. Бир кесек замандан, мен жангыдан таз бла сууну, сапынны да алып олтурдум. Тазда сууну терк-терк алыша, «акъ ариулукъгъа» элтген жолдан чырт таймадым. Алай  хар атламымдан  сагъышлагъа бата башладым. Мендеги къайгъылы болум дунияда бир адамда да болмагъанча кёрюндю.  Ауур сагъышларымы, акъ санлы эгечлерим, не кюн кюйдюрген аякъларыны  бла къолларыны тюрсюню къайгъы этдирмеген къарындашым, неда хар заманда бир башха ишлеге бёлюнюп, къатларында адам эслемеген абаданла ангыламазлыкълары даулашсыз эди. Ол хыйсапдан, жаланда кесиме ышанып, бу къыйын жумушну жангызлай ахырына жетдирирге керек болгъанын оюмладым.

Тазгъа жангыдан суу алып, сапынны хазырлап, ишин андан ары башладым. Иги кесек заман озгъандан сора да, ол ишни ахырына жетдираллыгъыма ийнаннганыма, артда да сейир эте эдим. Анамы сёзлерине ийнаныуум  бла умутума талпыныу мени жесирге алгъан эдиле. Къолума жомакълы таякъчыкъгъа ушатып сапынны алгъаным ючюнмю болур эди, чырт затны ауурсунмай,  къайтып-къайтып сууну алыша эдим. Алай акъ тюрсюнню орунуна аякъ-къол бармакъларыны терилери, сууда кёп тургъандан, къарт ыннаны бармакъларыча,  жыйырыла бара эдиле.

 Бирде ол къызчыкъ ачыкъ, къычырыкъ этип жиляргъа хазыр эди. Болсада  жиляргъа заман къайда? Ол, сабий къызчыкъ, ишни ахырына жетдиралмагъаныны сылтауу тынгылы къадалып кюрешмегенинде сунуп, инжиле эди. Къызчыкъ Къар Аппагъа неда хар тилекни толтурлукъ жин олтургъан къошуннга ийнанмай эсе да, башха адам эталгъанны ол да эталлыгъына уа базынып, Акъбийчедеча, къолларынгы бла аякъларынгы кесинг акъ эталлыкъса деп ийнанып, къадалып кюрешеди.

Ашхамда, сууну кюн жарыгъы иги жарытмай, сапын да саулай эрип бошагъанда, арбазда анасыны аякъ тауушлары эшитилдиле. Эшик ачылды. Анам юйге ашыгъыш кирди. Сора сапын кёмюк суугъа къолларын, аякъларын салып тургъанымы  кёрюп.

– Сен не зат эте тураса? – деди анам.

– Анам, мен болдуралмайма ...– дедим жилярыгъымы  кючден тыя.

– Не затны болдуралмайса?

Къолларымы, аякъларымы суудан чыгъарып, аланы жан жаулукъ бла сюртюп, анам жумушуна барып келгинчи не бла кюрешгеними юсюнден хапар айтдым. Башланмагъан жангы сапынны чыгъаргъанымы, тазда сууну ненча кере алышханымы, не бек кюрешсем да, аякъларымы бла къолларымы акъсыл эталмагъанымы...

Анам мени тарыгъыулу, узун хапарыма тынгылап, сейирсинди. Сора ахшы умутундан тюнгюлген къызчыгъын кесине къыса: «Тохта, сора сен анча заманны къолларынгы бла аякъларынгымы жуууп тургъанса?» – деп сорду.

 Анамы къарамында  ахшы умутларым, ийнаныуум ууалгъанларын кёрдюм.