Саулукъгъа себеплик-хобуста

Хобуста. Бу кёгетни тахтадан алгъанлай, къууурулгъанлай, тузланнганлай да хант къангабызгъа салмагъан юйюр арабызда не хазна табылыр.

Кёгетни файдалыгъын санап чыгъаргъа окъуна къыйынды. Сёз ючюн, буруннгулу грекли математик Пифагор ол тириликге бла ачыкъ кёллюлюкге себеплик этеди деп жазгъанды. Римли эскулапла уа халкълары жаланда хобустаны хайырындан дармансыз жашагъаннга санагъандыла. Ала аны жукъламай къыйналгъанлагъа, башлары ауругъанлагъа, сангыраулукъ къысханлагъа себеплигин энчи чертгендиле. Сууда аз къайнатылгъан кёгетни ичи къатханнга ашатхандыла, иги да биширилгенни уа - чегилери ауругъанлагъа.

Орус халкъ багъыу жазмалада хобустаны аслам ауруугъа  хайырлылыгъын белгилеген юлгюле келтириледиле. Андан сыгъылгъан суу  губусланы тюшюреди, тузланнганныкъы уа тутхан ауруугъа себеплик этеди, эски жараланы бла хыппиллени  къатдырады, сабийли тиширыуланы ашларында болса, сютлерине къошулады, кёзлени къоркъуулу къарангылыкъдан сакълайды.

Кырдыкла бла багъыу амалланы юсюнден кечирек чыкъгъан китаплада аны файдалы амаллары бютюн кенгертилгендиле: бусагъатда тахтадан алыннган хобустаны бла андан сыгъылгъан сууну  геморройдан, диатезден, солуу органланы, талакъны, бауурну аурууларындан къыйналгъанлагъа буюргъандыла эмда ол цингагъа жарагъан кючлю дарманнга саналгъанды.

Хобустада хайырлы затланы тизмеси уллуду.  Андан сора да, хар сортну жаланда анда тюбеген энчиликлери барды. Битеу да бирге алып айтханда, сёзсюз, анда баш магъананы тутхан а  С витаминни асламлыгъыды. Ол бу жаны бла лимоннга, апельсиннге окъуна оздурмайды. 

Кёгетде В, РР, К эм U къауумланы витаминлери,  пантотеновая бла фолиевая кислотала, провитамин А да бардыла. Минерал къушулмала а да асламдыла: калий, кальций, фосфор, марганец, железо. Бу хайырлы затлагъа дагъыда фитонцидле, бал тузла, ферментле да къошуладыла. Анда углеводланы азлыгъы уа кёгетни  диабетиклени ашларына къошаргъа да онг береди. Тартроновая кислотаны болгъаны уа жауланы эритирге себепди. Ол дегенибиз, къаллай бир сюйсенг да аша – ауурлукъгъа къошулмайды.

Байсыланы Марзият хазырлагъанды.
Поделиться: