Юйюр - ийманны жарымы

Аллахутала эр кишини бла тиширыуну жаратып, экисини арасында жорукъла салгъанды:  оноу кимде болгъанын,  бир бирлери бла къалай жюрютюрге кереклисини, юйюр къурагъанда болумланы.

Аллахутала  Сыйлы Китапны аятларында экинчи, ючюнчю, тёртюнчю кере юйдегили болууну,  алай бла умметни байыкъдырыуну, кёбейтиуню юслеринден айтады, эрге бармагъан тиширыу, юйленмеген эр киши  къалмазгъа кереклисине  юйретеди, сабийле арбазланы токъ толтуруп, умметибиз кёп болуп, аягъы юсюнде сюелир ючюн. 

Мухаммад файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, кёп хадислеринде юйдегили болургъа чакъырады. Юйюр ийманны жарымы болгъанын айтады. Сабийле тапхан тиширыуланы алыгъыз, мен сизни бла  умметни кёбейтирге сюеме, деп айтылады  хадиследе. 

 Аны бла бирге юйюрде оноу ким этгенин, мюлкюн, ахчасын къалай къоратыргъа кереклисине да кёргюзтеди:  «Эм ахшы динар эр киши   юйюрю ючюн къоратханыды. Андан сора Аллахны жолунда кесине,  ызы бла уа нёгерлерине, шуёхларына  къоратхан мюлкдю. Бу  ючюсю эм ахшы жумушладыла.

Муслийман эр киши юйюрюне къоратса,   Аллахуталадан сууаплыкъ умут этеди, ол анга садакъады, деп айтылады хадисде.  Аны къалай ангыларгъа боллукъду. Аллахутала халал этген мюлкюбюзню юй бийчелерибизге, сабийлерибизге къоратсакъ,  бизни Жаратханны  аллында  аны ахшы ниет бла этсек, ол  садакъады. Юйюрюню кереклисин тапдыргъан, сабийлени кечиндирген, ашларына, сууларына, башха кереклерине къарагъан, садакъа чыгъаргъанча сууаплыкъ ишди.   

Бизни заманда хар жумуш да  файгъамбар этген чакъырыуча бармайды, нек эсе да. Хау, юйдегили болабыз, сабийле да тууадыла. Экинчи, ючюнчю юйюр къураргъа сюйгенле да бардыла. Алай, нек эсе да,  садакъа юлешген заманда, фитирни чыгъаргъанда, закятны юлешгенде, аны алгъанланы арасында сабийлерин кеслери ёсдюрен тиширыула бардыла.

Юй башчылары ауушханла да бардыла. Алагъа сёз жокъду. Башсыз къалгъан тиширыу сабийлерин кечиндирирге керекди. Болалмаса, анга къарагъан, аны  кереклерин жалчытхан жамауатны борчуду. Болсада эрлери сау  кезиуде  садакъагъа тийишлиле  аз тюйюлдюле. Сабийге садакъа бериледи, атасы уа башха тиширыудан сабийлерин кечиндиреди.

Эр киши бла тиширыу келишмезге боладыла.  Жашауда аз тюрлю болмайды: даулашдыла, тюйюшдюле, айырылдыла. Алай ата сау къадарда    ана  сабийлерин кечиндиралмай, садакъагъа жашаргъа нек керекди? Фитирге тийишлилени тизмесинде ол нек турады?

Юйюр къурагъан заманда Аллахутала сабийлени кечиндириуню эр кишиге борч этип салгъанды. Юй бийченг бла  айырылгъанмыса,   тюйюшгенмисе, жарашханмыса, башхасы жокъду, сен сабийлени кереклери ючюн борчлуса. 

Экинчи юйдегинг бла тынч, ырахат жашай, биринчи юй бийченгден сабийлеринг а садакъа жыя. Ол бизни бюгюн жашауубузну суратыды. Мен аны къайдан эсе да  башха жерден келтирип айтмайма. Ол аракъы ичип, кеслерин танымай айланнганланы юслеринден тюйюлдю. Намазлары, оразалары, динлери болгъан, жамауатда  менме деген жашланы хапарыды. Хар ууахты намазгъа келген, жамауат жумушха жарагъан, изеуге биринчи сюелген адамланы. 

Сабийлери уа аталарын кёрмейдиле,  ёксюзле кибик жашайдыла. Жылгъа бир кере келип, ат башындан бир капекле атып, аны бла  болгъанны къуйгъан сунадыла.    Къырал сабийлеге ахча береди, анга кечиндир, деп къойгъанла бардыла.

Мухаммад файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун,  Аллахутала хар сюрюучюден да  аны къолунда болгъанланы  къалай сакълагъанын сурарыкъды, дейди.  Юй бийченг,  сабийлеринг не бла кечинедиле,  не зат ашап жашайдыла, къылыкъларын, адетлерин, къайры баргъанларын, ауругъанларын, сау болгъанларын билемисе? Мюлкюнгю, жюрегинги беремисе алагъа, жарсыймыса? Аллахутала   Къыяма кюнде аланы сураса, къаллай жууап берликсе?

  Тиширыуну да барды терслиги, хау. Алай ол сылтаумуду? Биз былайда юй бийчени юсюнден айтмайбыз, айрылгъандан сора аны  кечиндирирге керексе демейбиз.  Сёз сабийлени юслеринден барады.   Ана баймыды, кеси жетишаламыды – анга да къарамай, сабий акъылбалыкъ болгъунчу атаны боюнундады.

Башха жанындан къарагъанда, тиширыу аны бла хайырланып, эр кишини амалсыз этерге да боллукъду –   абызыратыр, дерт жетдирир ючюн керексиз къоранчла этип. Хау, аллай кезиуле да бардыла. Алай эки адам бир бирлери бла тартышханлары ючюн ортада сабийле жунчуйдула, абызырайдыла.   Атасы бла анасы ол халде кюрешселе, сабий дуниягъа къаллай кёз ачарыкъды?  

Тиширыуну эр кишиге аманат этгенди Аллахутала.   Эр кишиди оноу этген, олду юйюрню сакълаучусу. Багъалы къарындашла, кесибизге, жаныбызда къарындашларыбызгъа айтхан, насийхат этген тёреди.  Бир юйюрюн тас этип, орамгъа жайып, башхасын къурап кюрешгенни билип,   анга ышаргъанны,   ариу кёзден къарагъанны   гюняхха санаргъа керекди.  Биз бир бирибизге терслигибизни айтмасакъ, чакъырыу этмесек, ким тюзетирикди бизни?

 Ырахматлы кемчиликлерибизни тюзетип, биз да борчларыбызны ангылап, Аллахуталаны ыразылыгъына жетерча насып этсин. Аллахутала бизге берген аманатны сакълап, Къыяма кюнде сорууубуз женгил болурча  барыбызгъа да ийман берсин.