Бузулгъан ашладан чыкъгъан уу

Алгъаракълада Москвада жамауатха аш этген предприятиядан салат алып ашагъан жюзден артыкъ адам ууланнганыны юсюнден эшитмеген болмаз. Бу адамланы экиден бири бек осалдыла, бирлерини жашауларын реанимацияда окъуна къутхарып кюрешедиле.

Роспотребнадзорда айтханларына кёре, анга тапсыз этилген аш келтиргенди. Ол кеси да кёп заманны жылыда тургъанды – алай этерге уа жарамайды. Аны ючюн салатда ботулотоксин деген уу къуралгъанды. Не затды ол, къайдан чыгъады, неге келтиреди кеси да – аны юсюнден Роскачествону специалистлери айтхандыла.

Ботулизм аурууну сылтауу клостридия бактерияды. Энчи айтханда, тюзюнлей кеси угъай, ол чыгъаргъан уу - ботулотоксин. Бу зат адамны нерва системасын бузады, ич органларыны ишин, ол санда солууун да тыйып башлайды. Заманында болушлукъ берилмесе, быллай шартланы 30-60 проценти ёлюмге келтиредиле. Багъыу этилсе окъуна, ол кёрюмдю 10 процентге жууукълашады.

Бу бактерия крахмал неда белок аслам болгъан ашлада (этде, къудоруда), кеси да хауа болмагъан жерледе иги ёседи. Къоркъуулу тизмеге къыймала, сора эт, чабакъ, кёгет эмда жууа консервала тюшедиле. Статистикагъа кёре ууланнганланы асламысы анга юйде этилген жууа консерваладан жугъадыла.

Клостридия адамны эмда жаныуарланы чегилеринде да жайылыргъа боллукъду. Ол не къыйын жерледе да чыдайды, суугъа, сууукъгъа тёзеди, топуракъда жылла бла жашайды. Ашханалада аш этиуню жорукъларын сансыз этселе чыгъаргъа боллукъду.

Къутулур амал бармыды?

— Жарсыугъа, ашны сыфатына неда татыууна кёре анда ботулизм болгъанын билирге амал жокъду, — дейди Роскачествону сынам ишле департаментини башчысы Лилия Котельникова. - Алай дагъыда, бу бактерияла жайыла баргъан сагъатда, консерва орун кёбюп башлайды. Аш тургъан пакет кёпсе да иги тюйюлдю: анда ботулизм болмаса да, ол шарт аны бузулгъанын кёргюзтеди. Консерваны башы кёбюп эсе, аны хайырланыргъа чыртда жарамайды!

Аш сатып алгъанда ма бу затлагъа эс буругъуз:

  • Юсюнде белгиге. Анда аны ким, къайда эмда къачан чыгъаргъаны, къурамы, хайырланыргъа жараулу болжалы, къалай хазырларгъа боллугъу жазылыргъа керекди.
  • Оруну сау болгъанына: ачылгъан, тешилген, кёбюп тургъан орунлада аш алмагъыз.
  • Салатлагъа къошуучу соусла башха орунчукълада болургъа керекдиле. Аш этген цехде соус бла къатыш этилген салат ызы бла терк бузулады.
  • Аш этген производстволада излемле, жорукъла болгъанлыкъгъа, юйде жарашдырылгъан затла, бегирекда консервала бла алай тюйюлдю. Аны ючюн аланы къолдан сатып алмазгъа кюрешигиз.
  • Кесигизге эте эсегиз консерваланы, этни, кёгетлени, жууаланы иги жууугъуз эмда тынгылы хазырлагъыз. Къуру хант туз угъай, сирке суу къошулгъан ашла бегирек къоркъуусузлудула – аны да эсде тутугъуз.
  • Тюкен консерваланы юслеринде белгиле суу бла кетген бояу бла жазылып эселе – ол жалгъан консерваладыла.
Улбашланы Мурат хазырлагъанды.
Поделиться: