Оюнну да оюн биледи

Юй бийчесини  атын айтмагъан, аны жашыргъан таулу эр кишиге тёреди.  Бирле «эй», бирле кампыр дейдиле, тукъум къызы дегенле  да бардыла. Омар-Алий кёп сагъыш этди не айтыргъа билмей юйдегисине.

Кеси аты Ариукёздю. Атын айтып, Ариукёз деп турсанг, асыры ёхтем болуп къалырмы? Не зат къурасын мынга адам?  Атасы да анасыны атын бир заманда айтмагъанды. Акъбаш къызы деп, тукъум аты бла айтхан болмаса.  Андан юлгю алып, алай айтса да, къалай эсе ушамайды.

«Кампыр»  десенг да, бу къарт къатынмы болгъанды. «Эй»  деп да къалай къойгъун, адам ушайды да.  Муну  бир иги шарты болур, анга кёре ат къурайым дейди да, сагъыш этеди. Сора эсине тюшеди.

Омар-Алий элде «хайт» деген жашладан бириди. Кесини багъасын билип, элде кёп къызгъа бюсюремегенди. Бу уа къалай эсе муну алдап къойгъанды. Бир кёргенлей окъуна жюрегине тюшгенди. Бир обурлугъу уа болурму? Кёзлерине бир къарагъанлай, унуталмай къойгъанды. Сора обур деп айтайым деген акъылгъа келди. Дагъыда бираз  сагъыш  эте кетип, къубултуп, обурчукъ деди.

Алай  бла тиширыугъа  жангы ат жабышып къалды. Жылла оздула. Была сабийли да болдула. Омар-Алий байбийчесине Обурчукъ дегенлей турады. Ол да баш иесине, таулу тиширыулача,  атын  жашырып, Алан дейди.

Омар-Алий ара мюлкде малчыды. Къайда ийнек сауады, къайда тууар кютеди. Юйдегиси жюн затла эшеди. Аланы элтип базарда сатады. Сабийле уа школгъа жюрюйдюле.

Кюнлени биринде къоншула келин келтиредиле, уллу той болады. Битеу эл жыйылады. Жаш къауум тепсейди, абаданла алгъыш айтадыла. Омар-Алий да  хурметли къонакъланы санындады. Тойгъа баргъан уртламай хазна къутулмайды. Да алайсыз да къалай болгъун, бири биринден ариу алгъышла айтылсала. Аш къанганы юсю уа тюрлю-тюрлю ашарыкъладан, шешаладан топпа-толу.

Къууанч танг аласына дери барды. Андан сора адамла юйлерине жайылып тебиредиле. Омар-Алий да, тартаракъ болуп, тартаракъ десек да,  иги да кеф болуп келди. Ол аллай бир да ичмеучю эди. Не эсе да къоншуларына къууаныпмы  огъесе алгъышлагъа алдатыпмы, бираз оздуруп къойду. Къылыкъ этип, тауушу чыкъмады. Ундуругъуна жатды, башы жастыкъгъа тийгинчи, жукълады да къалды.

Обурчукъну уа базарлыгъы хазыр эди да, эрттенликде аланы элтип, сатып, терк ызына къайтды. Тюнене тойда къоншуланы терезе жабыулары артыкъ таза тюйюл эди деп, бир-бир къатынла сёзлерин этгендиле. Аллай сёзчюледен бири юйюме киргинчи мен да бу жабыуланы тешип, жуууп къояйым деген акъылгъа келеди. Ала уа кеслери  хар кюнден жуууп тура болурла. Бютюнда аллайланы юйлерине кирсенг, асыры тизгинсизден къачып чыгъарыгъынг келеди. Къалай болсада, терезе жабыуланы жууаргъа керекди.

Аны уа къалай тешгин. Бир адамгъа къыйынды. Шинтикге минип, узалып тешерге боллукъ эди. Алай аны да адам тутмаса, андан жыгъылып аберинги ачытсанг, жабыуларынгы унутурса. Хурулдагъаны мындан ары бара, баш иеси да жукълайды. Аны да къалай уятхын. Ол уяннгынчы да къалай сакълагъын, кюн озар да кетер. Сабийле уа – школда.

Къалай болсада, жабыуланы жууаргъа керекди. Тиширыу  уллу столну кётюрюп, терезе къатына келтирип, аны юсюне минип, жабыуланы алай тешер акъыл этди. Бу  стол да  бир аман ауурду. Жангыз кесинг да аны къалай кётюргюн.

Ариукёз столну юсюнде жабыуун къоюп, къалгъан затларын кетерип, тюбюне киреди. Аркъасын тиреп, столну терезе таба тартып тебирейди. Жабыу уллу эди, чачакълары полгъа жетедиле, тиширыуну толусунлай жабыпды.

Аракъыдан оздургъан киши уа ариу тюшлеми кёрлюк эди. Бир тюрлю сейир  затла аллына чыгъып, къазыкъла бла башына тюедиле. Кеслери уа бири биринден эриши уллу мюйюзлюле, къынгыр аякълыла. Аланы кёрген Омар-Алий элгене да - уяна, жангыдан къалкъый турады. Башы къазан кибик ауурду. Уянып къалалмайды. Жангыдан къалкъый тургъанлай,  башы болмагъан, тёрт аякълы «сарыуек», къанатлары да ары-бери чайкъала, къыжылдагъан таууш этип, аллына келип тебиреди.  Ол бирси эришиле бла да тюйюшюп къарыуун тауусуп тургъан кишини тёзюмю къуруду. Жангы «сарыуек» къатына жууукъ жанлагъанда, къатыныны тюз атын айтып: «Ариукёз, Ариукёз, о къайдаса, жет бери бу зат мени ашайды. Болуш, къайда къалдынг»,-деп битеу кючюн салып, къычырыкъ этеди.

Байбийче ангылайды эрини къоркъгъаныг Тохтайды. Тохтагъанда  да,  Омар-Алий жатып тургъан ундурукъну аллына келип. Аракъыдан иги аязмагъан киши «сарыуекден» кёзюн алмайды, къалтырауукъ тийгенди, энди къычыралгъан да эталмайды. Къабыргъагъа къысылып, ундурукъдан къаты тутханды.

Бир заманда столну жабыууну къыйыры ачылып, андан адам баш чыгъып: «Э, киши, менме, мен, къоркъгъанмы этдинг»,-азчыкъ тауушу  чыгъара  сёлешди Ариукёз. Омар-Алий аны эшитгенде, бираз эс жыйды, кесине келди, батыр болду, чынтты эр киши кибик сёлешип тебиреди.

Жанымы, ахымы алып къоя эдинг да, сен обурчукъ тюйюлсе, барып тохтагъан обурладанса. Кесинг да обур,  ишинг да обур. Къайры жаханимге  бара эдинг бу паровозну да тартып деп, болгъанны байбийчеге къутурду. Ол а харип иги кесекни стол тюбюнден чыгъалмай турду.

Андан бери Омар-Алий юй бийчесин обурчукъ деп къубултмайды. Къашларын да тюйюп, суху Ариукёз деп къояды. Кёбюсюнде уа атын айтмазгъа кюрешеди. Бу адам юйдегисини атын алгъынча нек  айтмагъанына арт кезиуде къоншулары сейир этедиле,  не болгъанындан а хапарлары жокъ.