Билим

Тёрт жыл мындан алгъа республикагъа «Къонакъбайлыкъ» проектни хайыры бла Тюркден сабийле келген эдиле. Аладан бири - Ойсу деген къызчыкъ-Хасанияда юйюрледен биринде тохтайды, окъургъа да элде 16-чы номерли  школгъа жюрюйдю.  Мектепни оноучулары тюрклю къызчыкъны орус тилге юйретиуню устаз Созайланы Кизикагъа буюрадыла. Ойсу аны хайырындан экинчи-ючюнчю кюнюнде окъуна кёп сёзню биледи.

Малкъар эллерибизде школлада, сабий садлада кеслерини билимлерин, къарыуларын аямай, биреуден махтау излемей ишлегенлерибиз асламдыла. Бу жол биз Хабазда садикни иши къалай баргъанын билирге сюйюп, аны тамата юйретиучюсю Башийланы Фатима бла ушакъ этгенбиз.

Отарланы Халимат Къыргъызстанда туугъан тёлюденди. Атасы Бапыналаны Юсюпню бла анасы Сакинатны (Магулаладанды) уллу юйюрлеринде ёсгенди. Кёчгюнчюлюкден къайтхандан сора ала Кёнделенде тохташхандыла. Сабийлери ахшы билим алырларына къайгъыргъан таматала аланы элде интернатха бередиле. Ары жюрюселе орус тилге иги юйренирикдиле, артда окъуугъа да къыйналмай кирликдиле деген акъылда. Болсада гитчеле кюндюз анда тургъанлыкъгъа, ингирде юйге келгендиле.

Жыл сайын билим бериуде бола келген тюрлениуле ата-аналаны, устазланы,  школну бошагъанланы да сагъайта эселе да, окъууну ахшы тауусуп, жюреклери излеген вузгъа кирирге сюйгенле асламдыла. Айхай да, ары дери Бир къырал экзаменни берирге, андан тийишли балланы алыргъа да керекди.

Быйыл да тёрт мингден аслам окъуучу школланы бошап, вузланы абитуриентлери болгъандыла. Аланы арасында башха-башха предметледен жюз балла алгъанла да иги кесекдиле. Эсгерте кетейик, былтыр аллайланы саны 23 эди. Бу жол а ЕГЭ-леде эм бийик жетишимле болдургъанла 32 адамдыла.

«Учительская газетада» эм башха журналлада бла газетледе халкъ педагогиканы юсюнден бек кёп жазадыла.  Бусагъатда уа халкъ педагогика терк айнып барады. Нальчик шахарны онтёртюнчю номерли гимназиясыны малкъар тил бла литературадан устазы Рахайланы Раиса Аслангериевна айтханнга кёре, кёп ата–анала  ёз  тилге эс бурмайдыла.

Быйыл 17 июльдан башлап айны ахырына дери  Къабарты-Малкъар къырал университетде 6-10 класслада окъугъанлагъа   кёп профильли  школ ишлерикди. Аны магъанасы жаш адамланы физикадан бла  математикадан даражалы  эришиулеге хазырларгъады эм бу илмулагъа эслерин  бурургъады.

Бу кюнледе Х.М.Бербеков атлы  Къабарты-Малкъар къырал университетге  документлени алыу къыстау барады. Бу жумуш бла кюрешгенле айтханнга кёре, быйыл мында окъургъа сюйгенле  башха жылладан эсе иги да кёпдюле. Республиканы школларын, лицейлерин бошагъанладан сора да,  Ингушетия, Къарачай-Черкес, Чечен, Шимал Осетия-Алания республикаладан да кёпле келедиле.  Документлерин информатикалы технологияла, медицина, стоматология эмда психология, физкультура-спорт   институтлагъа  бергенле асламдыла.

Узакъ эмда ариу эллерибизден бири – Хабаздан-редакциябызгъа экинчи классны окъуучусу Курданланы Назилядан алгъаракъда келген къагъыт бизге хычыуун тийгенди. Эм алгъа ол миллет газетибизни билип, анга биреуню болушдурмай, кеси жазгъаны бла.

Къабарты-Малкъар къырал аграр университетни студент къаууму энергетикле къурагъан «Эльбрус» деген къурулуш отрядны санында ишлерикдиле бир талай заманны. Алагъа урунуу кезиуню бу кюнледе къууанчлы халда Пятигорск шахарда «Бештау» подстанцияда ачхандыла, деп билдиргендиле «Каббалкэнерго» компаниядан.

Бюгюнлюкде жаш тёлюбюз тышына кетеди, республикада къалыргъа итинмейди деп, кёп айтылады. Алай ала башха жерледе бийик билим алсала, жетишимли болуп, тукъумларын, халкъларыны атларын иги бла айтдыралсала, айхай да, аман болмаз. Аллай умутландыргъан жаш адамларыбыздан бири Теммоланы Мурадинни къызы Фатимады. Ол, Нальчикде 2-чи номерли лицейни айырмалы бошап, Москваны авиация институтуну Аэрокосмический факультетинде ракета эм ракета-космос комплекслени проектирование, чыгъарыу, хайырланыу жаны бла билим алады.