Мураты аны Бахсан ауузуна келтиргенди

Кёп болмай  ишни юсю бла Минги таугъа альпинистлени элтген гидледен бири Реза Бардаран бла танышыргъа тюшгенди. Аны бла телефон бла сёлешген заманда, гюржюлю суннган эдим. Нек дегенде орус тилде сёлешгени аланы сёлешиулерине ушай эди. Болсада, бетден-бетге тюбешгенибизде, ол иранлы болгъанын айтады.  Алай бла тыш къыраллы жерлешибиз бла ушакъ бардыргъанма. Бюгюн сизни да, багъалы окъуучула, аны бла шагъырей этерге сюеме.

Биринчи кере Россейге  бюгюннгю жигитим  1994 жылда, туристча, Тверьде билим алгъан шуёхуна келгенди. Жангы къыралны  жаратып, визасын андан ары созаргъа таукел болады. Андан сора Москвада  жерлешлери аны  ишге чакъырадыла.

- Ары ала бузланнган халлы тортла келтирип сата эдиле. Сора манга уа орус тилни иги билсенг, кесибизге къошарбыз, дейдиле. Болсада Ата журтумда  иги ишим бар эди. Усталыгъыма кёре металлургма. Кесибизде Истахрандагъы технологиялы институтну бошагъанма. Алай орус тилге юйреналмай кёп къыйналгъанма, - деп эсгереди ол кезиуню ушакъ нёгерим.

Кюнлени биринде Реза москвачы къыз бла танышады. Артда ала бир юйюрлю да боладыла. Башха динни келечиси бла юйюр къурар ючюн, ол артха юйюне кетип, ата-анасыны ыразылыгъын алып, артха алай къайтады.

- Катя бла юйюр къурардан алгъа келишим этген эдик, Ираннга кетип, анда жашаргъа деп. Орус тилни тынч-тынч биле башлайма. Сора Москвада той этгенден сора, ары кетебиз. Анда алты жыл жашагъанбыз. Алай тилманчлыкъ бла кюреше, Россейге да келе турабыз. Туугъан шахарым Тебризде бардырылгъан кёрмючледе ишлей, кёпле бла танышама. Сора жашыбызгъа 2 жыл толгъандан сора, Россейге къайтып, мында жашаргъа таукел болабыз,- дейди ол.

Алай бла мени жигитим бери 2002 жылда кёчюп, артха къайтмай къалады. Бир къауум жылдан а юйдегиси бла да айырыладыла. Америкагъа кетер онгу болуп тургъанлай,  жашындан узакъ болургъа сюймей, мында къалады.

- Юйюрюбюзде бир ахшы тёре барды: хар жылдан 21 мартда юйге анабызда жыйылабыз. Ол кюн бизде Жангы жылны белгилейдиле. Алай бла бир жол, самолёт бла Кавказ тауланы тизмесини башы бла учуп бара, энишге къарап, аланы кёргенимде, сабий заманымда, кесибизде тенглерим бла къалай таугъа жюрюучюм эсиме тюшеди. Таула манга жаланда ташла тюйюлдюле. Ала бла сёлеширге, ушакъ бардырыргъа къачан да сюйгенме. Ма алай бла жюрегими Кавказ тауланы башында къоюп, алай учама юйге, - деп кюледи Реза.

Кавказда уа ол биринчи кере 2016 жылда болгъанды. Минги таугъа юч кюнню ичинде чыгъар мурат бла келген альпинист артыкъ хазыр болмагъанын ангылап, тюбюнде Терс-Къолда къалады. Ызы бла белгили альпинистибиз Ёлмезланы Абдулхалим бла да танышып, шуёхлукъ жюрютюп башлайды. 2017 жылда уа Реза аны бла бирге Мера пикде (6476 метр) болгъанды.

Андан сора ол бери жыл сайын туристча терк-терк келе башлайды. Тауласыз болалмагъанын ангылап, Москвада тюкенлерин да жабып, Реза  Минги тауну этегине кёчеди.

- Бизнес манга артыкъ сейир кёрюнмей башлайды, таулада жашауну кёз аллыма келтирсем. Алай бла ара шахарда  болгъанымы  сатып, эки жыл мындан алгъа Терс-Къолда фатар алама.  Андан бери бу жерледе жолоучулукъгъа элтиу бла кюрешеме, - деп эсгереди жигитим.

Кюрешген ишине ол артыкъ уллу реклама этерге да излемейди. Социал сетьлени хайырланып тебирегенли да жаланда жарым жыл болады. Аны да москвачы шуёхлары айтып башлагъанды. 

- Хар сюйгенни да алып бармайма кесиме. Адам бла танышып, аны бла келишиуюбюзню да эсге алама. Кесими тёрели гидге санамайма. Жолоучулукъда ариулукъну, мындагъы табийгъатны сейирлигин ачыкъларгъа бек сюеме.

Асламында жангызлай ишлейме. Бир-бирде уа башхалагъа да болушама. Бу жумушха бизнесгеча къарамайма. Алай бла  кесими сабий муратларымы жашауда бардырама деп айталлыкъма.  Ыйыкъгъа бир ненча кере кеси аллыма чыгъып кетип, тауда жюрюп къайтама. Ол манга хауача керекли затды, - дейди Реза. 

Бир-бирледе жигитим туристледен ахча да алмайды. Болушлукъ керек болгъанлагъа да угъай демейди. Бютюнда бек ол жаш тёлю бла тюбеширге, ала бла ушакъла бардырыргъа сюеди.

- Аладан кёп жангы затха юйренесе. Жыл саныма кёре эм юйюмде телевизорум да болмагъаны себепли, жаш адамладан шёндюгю жашауну юсюнден сейир затла, оюмла да эшитирге боласа. Не билейим, жашым бла байламлыкъда болургъа анасы эркин этмегенинде да болур ол затны сылтауу. Алай кесим тенглиле бла да энчи къауумларыбыз бардыла. Ала бла таулагъа барыргъа, тюрлю-тюрлю экологиялы акциялагъа къатышыргъа да бек сюеме. Сёз ючюн, «Eсo Lоvе Elbrus» деген организация бла кёп акциялада болгъанма, - деп билдиргенди Реза.

Озгъан ыйыкъда Минги таугъа чыгъаргъа келген иранлы альпинистлени да ол элтгенди. Къонакъланы араларында сакъатлыгъы болгъан Саджджад Саларванд да бар эди. Аны муратына жетиуюнде мени бюгюннгю ушакъ нёгерими къыйыны уллуду. Жерлешлери да анга энчи ыразылыкъларын  билдирип кетгендиле.

- Мени таугъа сакъатлыгъы болгъан альпинистни элтиуде сынамым болмагъаны себепли бек жарсый эдим. Сора кюнню халы да бир кезиуде тюрленип тебирегенде, къауумну артха къайтарыргъа деп эсиме да бир келген эди. Алай, Аллахны буйругъу болуп, Минги тауну тёппесине чыгъалгъандыла да, мен ол шартха бек къууаннганма, - дейди ол. 

Адам тутхан ишинден зауукълукъ таба, башхалагъа да болуша биле эсе – ол  аламатды. Анга ашхы юлгю уа мени бюгюннгю жигитимди.