Аскерчи, актёр, ата...

Бюгюннгю ушакъ нёгерим къашхатаучу Чеченланы Борисни жашы Эльдарды. Таулу жашны юсюнден биринчи кере мен ол 2012 жылда «Бригада. Наследник» деген фильмде Саша Белыйни ойнагъан Сергей Безруковну бир кезиуге алышханы бла байламлы эшитген эдим. Дагъыда ол «Склифосовский», «Кухня», «Ольга» деген россейли сериаллада ойнагъанды.

Андан бери  жигитими жашауунда кёп тюрлениуле болгъандыла. Ол юйюр къурагъанды, сабийле ёсдюреди, кесини аскерчи усталыгъына да къайтханды. Бюгюнлюкде запасда капитан Чеченланы Эльдар «Ата журтну къоруулаучула» деген къырал фондну регион бёлюмюню таматасыны орунбасарыды. СВО-гъа къатышхан аскерчилеге право жаны бла болушлукъ тапдырады. 

- Къырал тамата энчи аскер операция башланнганда мобилизациягъа сынамлары болгъан аскерчиле чакъырылыргъа керекдиле дегенинде, военкоматха барама. Эки жыл мындан алгъа 3 сабий ёсдюргеним себепли, ол жумушдан мен эркин эдим. Алай жюрегим тынчлыкъ тапмай эди. Ата журтубузну чеклерине къаршыда жауну техникасы тургъан къадарда, ким не айтса да, халкъыбызны мамыр жашаууна къоркъуу бар эди. Ол себепден манга чакъырыу къагъыт жиберирлерине ыразылыгъымы билдирген къагъыт жазып кетген эдим.

-Ары дери къайда къуллукъ этгенсе?

- Школдан сора Россейни Ич ишле министерствосуну Санкт-Петербургдагъы аскер институтуна кирип, аны бошагъандан сора,  мында кесибизде къуллукъ этгенме. Биринчи сынам а 2005 жылда 13 октябрьде Нальчикде бардырылгъан жарсыулу ишледе болгъанды. Ызы бла Ингушетияда бла Чеченде да болгъанма. Аскерчиликни 2009 жылда къоюп, Москвагъа кетеме. Кюнлени биринде уа орам бла озуп бара, кино алдыргъанларын кёреме. Сора ол съёмкаланы бардыргъан къауумдан биреу ызымдан жетип, массовкада тюшерими тилейди. Мени Сергей Безруковха ушагъанымы да эслейдиле анда. Бир къауум замандан а аны «Бригадада» кезиуледе алышыргъа да чакъырадыла.

- Сергей Безруков бла уа танышмыса?

- Хау, таныш болмай а. Алай эрттеден бери да тюбемегенбиз. Мен сабийле туугъандан сора,  республикагъа къайтыргъа сюйюп, Москвадан кёчюп кетгенме.

- Жангыдан кинода ойнаргъа чакъырсала барлыкъмыса?

- Угъай, шёндю къалай эсе да ол ишге сейирим жокъду. Болсада бир патриот халда аскер тематикалы фильм болса, анда баш рольну ойнаргъа хазырма.

- Къаллай саугъаларынг бардыла?

- Энчи аскер операция ючюн саугъагъа кергюзтюлюпме. Дагъыда «Участник боевых действий» эм «КТО-гъа къажау операциягъа къатышханы ючюн» деген майдаллагъа тийишлиме.

- Эльдар, СВО-гъа къатышыргъа сюйгенинги билдиргенингде, атанг-ананг, юйдегинг не айтхан эдиле?

- Мен энчи аскер операциягъа къатышыуну кесими аскерчи борчума санагъанымы битеу кёре эдиле. Аны себепли ол атламыма къажау сюелген болмагъанды. Бютюн кёл этдиргендиле.

- Ары тюшгенингде санга къыйын кёрюннген не зат болгъанды?

- Мен ич ишлени ызы бла билим алгъаным себепли, Къоруулау министерствону жаны бла хазырлыгъым бир кесек азыракъ эди. Шахар ичинде уруш бардырыуну ачыкъ жерде бардырыудан энчилиги болгъаны себепли эмда мобилизация бла танк аскерлеге тюшгеним бла байламлы, эки айны юйрениулени ётерге тюшгенди. Дагъыда бир шарт. Мен окъугъан заманда БПЛА-дан хапар да жокъ эди. Аны себепли аланы не болгъанларына да юйреннгенме. 80-90-чы жж. туугъанланы аллай затладан хапарыбыз жокъ эди.

- Къоркъуу бармы эди жюрегингде?

 - «Жаланда тели къоркъмайды» деген сёз барды. Аны мен тюзге санайма. Юйюне сау къайтыргъа хар инсан да сюеди.

- Психология жаны бла болумунг а къалай эди?

- Башхала бла тенглешдиргенде, ол жаны бла халим аман тюйюл эди. Нек дегенде институтда бизни ол затлагъа хазырлай эдиле. Аскер сынамлары болмагъанла бла тенглешдиргенде, кечеги тревогалагъа юйренчек эдим.

-  Аскерчилени жалчытылыныулары уа къалайды?

- Къоруулау министерство не жаны бла да иги жалчытады. Аш-суу да бек элпек эди. Регионладан да бек кёп зат жибередиле. Хау, хычыуунду. Алай чексиз кёп затны бир- бирде биргелерине алып айланнган къыйыныракъды. Сёз ючюн,  жауну чабыууллугъу болгъан кезиуледе аскерчилеге аланы къоюп кетерге тюшеди. Болсада артда, онг болгъан къадарда, келип хар нени да жыйып кетедиле солдатларыбыз.

- Эльдар, сен анда жыл чакълы тургъанса. Ол жерлиле бла сёлешир онгунг болгъанмыды? Аланы кёз къарамлары къалайды энчи аскер операцияны юсюнден?

- Мен сёлешгенле барыда бизни аскерлерибизни анда ашыгъып сакълай эдиле. Сермешле бошалгъан жерледе инфраструктура жангыртылып башланнганды. Ала анга бек ыразы эдиле.

 - Энди бери къайтханынгдан сора,  «Ата журтну къоруулаучула» деген къырал фондну регион бёлюмюню таматасыны орунбасарына уа сени къалай бла сайлагъандыла? 

- Энчи аскер операциядан къайтханымдан сора,  Черек районну администрациясыны таматасы Къулбайланы Алан бла тюбешгенибизде, ол манга Нальчикге барып, Фондну таматасы бла тюбесем иги боллугъун айтады. Ол айтханча этеме. Муаед Алиевич Дадов бла ушакъ бардыргъаныбыздан сора, ол мени кесини орунбасары болургъа чакъырады. Алай бла былтыр сентябрь айдан бери Фондда аскерчилеге бла ветеранлагъа право жаны болушлукъ тапдыра ишлейме.   

- Юйюрюгюзню юсюнден айтханда, эгечинг, къарындашынг бармыдыла?

- Тамата къарындашым барды. Бюгюнлюкде ол да Къырымда къуллукъ этеди. Экибиз да бир бийик окъуу юйню бошагъанбыз. Анам 40 жылдан артыкъ заманны Къашхатауну школунда устаз, завуч да болуп ишлегенди. Шёндю юйде туудукълары блады.

- Сен кесинг да бюгюнлюкде 4 къызны атасыса. Юйдегинг Фатима бла уа къалай танышхан эдигиз?

 - Москвадан бир ненча кюннге келген заманымда, мени бир къыз бла танышдырыргъа дейдиле. Сёлешип, тюбеширге сюйгеними билдиреме. Къыз а эгиз эгечи бла чыгъады. Къадар алай болур эди, алай юйюр ол эгечи бла къурайбыз (кюледи). Кёп да тюбешмегенбиз. Москвадан дагъыда бир кере келгенимде кёрюшебиз. Сора эки-юч айдан а юйюрлю болабыз.

- Сени кёз къарамынга кёре, ананы баш борчу недеди?

-  Ол, бек  биринчиден, юйде таматалагъа иги болургъа керекди. Экинчиден - а сабийлеге. Ма бу шартлагъа келишген тиширыугъа  бир тюрлю чурум тапхан къыйын боллукъду.   

- РФ-ни Президенти Владимир Путинни буйругъу бла «Ата журтну къоруулаучула» деген къырал фонд СВО-гъа къатышхан аскерчилени юслеринден алдырылгъан документли фильмни жигитлеринден бири сенсе. Аны бла биз алгъаракъда социал  сетьледе шагъырей болгъанбыз. Сени къалай бла сайлагъанларыны юсюнден къысха айтсанг эди?

- Ара шахардан Фондну регион бёлюмюне фильмге жарарча биреуленни кёргюзтюрлерини юсюнден информация жиберирлерин тилеп сёлешедиле. Сора мени биргеме ишлеген тиширыу  анкетамы ашырады. Фильмни авторларына мени актер болгъаным сейир кёрюнеди эм дагъыда энчи аскер операцияда да болуп къайтханым мени сайлаугъа себеплик болгъандыла.

- Юйде болгъан заманынгда аш этерге сюйюучюмюсе?

- Хау, бек сюеме. Эт бла кюреширге, дагъыда духовкада да жарашдырыргъа да фахмум барды. «Кухня» деген сериалны съёмкаларыны кезиуюнде бек кёп затха юйреннгенме.

 -   Сау бол.