Ёмюрлюк жарсыу – ана бла бала

Жер башында жашагъан хар адам биреуню сабийиди. Хар инсанда да барды ананы къыйыны. Сабийле тууулгъан юйде атылгъанлада да.

Бир жол редакциягъа бийик къырал къуллугъу болгъан, эки къатлы юйде ариу юйюр къурап, эки сабийни эри бла ёсдюрюп жашагъан тиширыу келген эди. Ол жаланда жыйырма жылында билгенди роддомда атылгъанын, артда уа башха адамла аны ёсдюрюрге алгъанларын. «Бу дуниядан кетгендиле манга къарагъанла, аланы мюлклерин юлеширге заман жетгенде, эки къарындашым да сен бизни эгечибиз тюйюлсе,  деген эдиле.

Мен бек аламат жашайма. Анамы  излеп башлагъанымда билгенме ол мени эрге бармай тапханды.  Артда юйюр да къурагъанды, эки сабийи да болгъанды, алай ичип башлагъаны ючюн насыбы чачылгъанды. Юйден кетип, къайда эсе да айланады шёндю… Мен аны табаргъа керекме», - деген эди.

Не сейир, бу ишни юсюнден материал газетде чыкъгъандан сора къызны атасы табылады. Анасыны уа чууу да жокъ… Ол заманда кёпле: «Ичгичи анасын нек излейди бу? Айча-кюнча жашауу, неге керекди анга ол бузулгъан адам?» - дей эдиле. Ол а: «Менден сора, кимге керекди мени анам? Жилямагъан кюнюм жокъду. Къаллай  болса да, ол мени анамды, кёз аллымда турса сюеме», - дейди.

Бир кюн а газет окъуучу сёлешип: «Ол анасын излеген тиширыугъа жюрек ыразылыгъымы билдирлик эдим», - дейди. Ким биледи,  иги иш да, байлыкъ да, ариу юйюр да бу тиширыугъа  анасына тутхан ниети ючюн берилген эселе уа, деп сагъыш этген эдим мен. Не сейир, артда бу тиширыуну анасы бла бир палатада болгъан тиширыу сёлешеди манга. «Эрсиз сабий тапханы ючюн жунчуп, юйюне элтирге базынмагъан эди. Роддомда къоюп кетгени бюгюнча эсимдеди. Сабийни атасыны атын да айтхан эди», - деп, бир таулуну тукъумун да, атын да билдиреди.

Ол тукъум бу тиширыугъа къурманлыкъ да этедиле, танышадыла. Бираздан а ол табады анасын. Тюбейдиле… Ол а тюбешиуге ичип келген эди, къызындан да аракъыгъа ахча тилейди. «Суууп къалды жюрегим ол такъыйкъада. Сом да бермей, бурулуп чыгъып кетдим отоудан. Орамлада ичгичиле бла жашайды мени анам», - дейди кезиулю тюбешиуюбюзде ол тиширыу… Иги, ариу, акъыллы ана болса, сюерик эди, ичгичини уа угъай. Биринчи редакциягъа келгенинде уа: «Къаллай болса да, ол мени анамды, къарарыкъма, къол аязымда тутарыкъма», - дей эди. Тутмады. Сюялмады. Жашау бла биз сагъыш этген затла кёбюсюнде келишмейдиле.

Бир къауум замандан а бир башха юйюрню юсюнден жазгъанда, анда да  роддомдан алыннган къызчыкъ бла танышама. Ол школну бошай тура эди. «Сени тапхан тиширыугъа не кёзден къарайса?» - дегенимде, ол арсарсыз: «Мен аны ёмюрде да кечерик тюйюлме, излерге да, кёрюрге да сюймейме»,- дейди.

- Да бир къыйынлыгъы болуп  этген эсе уа  бу ишни, - дегениме артыкъ ыразы болмайды. Сора жазгъан хапарларын кёргюзтеди. Окъугъанымдан сора: «Бек къарыусузладыла. Жазыу иш бла кюрешир ючюн, тилни терен билирге керекди», - дейме. Къыз а: «Жазыучула уа  мени чыгъармаларымы махтайдыла», - дейди. Ол кертиси бла да ариу эди, жазыучуладан бири, къайсысы эсе да, бу факъырны алдагъаны баям эди. Бир-эки жылдан а эшитеме  къыз аны ёсдюрген ананы тюбюне салып тюеди деп…

Ислам, христиан динде да айтылады: атанга-ананга хурмет эт деп. Жаланда аламатлагъа угъай, барысына да. Атмырзаланы Тахир хажи бир сейир  хапар айтханды: «Бир жол келгенди манга болушлукъ излей биреу. «Алан, больницаладан чыкъмай къалдыкъ битеу юйюрюбюз бла. Не болгъанды бизге, бир къууанч кюн чыкъмай?»

Хажи ол  адамгъа: «Сен анангы кёре не заманда баргъанса?» - деп сорады. Жууап кёпню эшитген-билген хажини  окъуна титиретгенди: он жыл бола эди ол анасын кёрмегенли. Тахир: «Кюн сайын телефон бла сёлешип, саулугъун соруп тур, хар ыйых  кюн а барып, аны бла бирге олтур», - дегенди. Бир ненча айдан ол адам къайтып келгенди хажиге: «Сау бол, битеу юйюрюмю жашауу да игиге тюрленнгенди», - дегенди.

Биреу а, ёлалмай къыйналгъанында, жууукъларындан айтдырып, Тахир хажини чакъыргъанды, сора жюрегин къыйнап тургъан затны айтханды: «Анам бла бир жол сёз болабыз да, андан  бери беш жылны ичинде тил тутуп турама». Ол кюн аны кётюрюп машинагъа олтуртадыла, ол анасын кёрюп, андан кечгинлик тилейди. Юйюне къайтханлай, женгил жан береди.

Алгъаракъда бир тенг къызым аланы коллективлерине жангы ишчи алыннганын къууанып айтады. Алай бираз замандан жарсыйды: «Билемисе, анам экинчи кере эрге чыкъгъанды деп, анга аманла айтып турады. Бир кюн кабинетибизге бир тыш адам келгенди да, анга окъуна сёкгенди анасын. Ол а, сау къаллыкъ, тутханды да, тюзюнлей директоргъа  барып: «Алан, не тюрлю адамла ишлейдиле сизде, аналарыны юсюнден кир затла айтып», - дегенди да, тюз болгъаныча, хапарларын чык-чыгы бла жетдиргенди.

Алай ачыуланнганды таматабыз! Къызны чакъырып: «Энтта сени ауузунгдан анангы юсюнден бир эрши сёз чыкъсын да, ишден къысталлыкъса!»-дегенди. Андан бери, шукур, ачмайды ауузун».

Таулулада не  заманда да  ата-ана ыразылыкъгъа аслам эс бургъандыла. Ол болмай, сабийле кеслери этерге кюрешген ишле бир заманда да къуралмайдыла.

«Ыразыма сизге» деген эки сёзню кючлери чексизди. Атасыны-анасыны ыразылыгъы болмагъан адам сыртында ауур таш кётюрюп жашайды. Аны къыйынлыгъы сабийлерине, туудукъларына да жетеди. Терс эсе адам, заманында кечгинлик тилерге керекди. Кеч болуп къалгъынчы.  Бир ишге сюеле туруп да, ыразылыкъ алыргъа тийишлиди.

Ана-аталаны тилеклери сакълайдыла сабийлерин палахдан. Аланы сюймекликлеринден уллу саугъа жокъду дунияда.