Жашау болумланы юсюнден сагъышлана

РФ-ни Художниклерини союзуну келечиси, КъМР-ни Къырал саугъасыны лауреаты Ахматланы Леуанны биз барыбыз да фахмулу суратчыныча таныйбыз. Хар искусствогъа табыннган адамныча, Леуанны  жашауунда да поэзия магъаналы жерни алады. Хау, жазгъан затлары бла ол поэтлеге тенг болургъа  ахырысы бла итинмейди, алай экитизгинлери, тёрттизгинлери бла ич дуниясын, кёз къарамын, фикирин кесича энчи, айырмалы ачыкъларгъа излейди.

- Сёз бла ишлеген, сурат жазгъанча тюйюлдю, мында жюрегинги учунууун, тебиуюн, сюймеклик сезимни, ариулукъну да энчирек, бютюн теренирек, шатыгыракъ кёргюзтюрге амалынг барды, - дейди Ахмат улу ушагъыбызны кезиуюнде.

Белгилисича, чыгъармачылыкъ бла кюрешген адам кёп затны кёрюп, сынап, кёп затха къууана, сукълана, чамлана, жарсый да биледи. Жютю кёзлю инсанны, бютюнда суратха усталыгъы болгъанны уа, тёгерегинде жашау болумлагъа эс бурургъа, аланы юслеринден жашырынсыз хапарларгъа онгу бютюн уллуду. Алай поэтика тизгинле жаланда кёзге кёрюннген, уруннган затладан къуралып да бармайдыла. Асламысында ала авторну ол затла бла байламлы акъылын, оюмун, кёз къарамын, сюймеклигин баямлайдыла. Инсанны жюреги харкюнлюк жашауда неге жарсыйды, неге кюеди, инжиледи, неге къууанады? Леуанны сурат полотноларыны, акъ сёзюню сюжет ызлары да ол соруулагъа жууапладыла.

Бу тизгинледе, шаркъ газельледеча, рубаиледеча, хоккудача, авторну акъылы, жашау позициясы, инсанлыгъы, къаламыны жютюлюгю ачыкъ, туура эсленедиле. Аланы магъаналары терендиле, жюрек излемлени, урууланы, жарсыуланы кеслерича суратлайдыла. Къалай-алай болса да, быллай тюрлю чыгъармала  поэтика жаны бла энчи хунерлиликни, магъана жаны бла назикликни излейдиле. Ахматланы Леуан да бу жаны бла къаламыны жютюлюгюн сынап кёргени, баям, тынгысыз жюрегини излеми болур.

Жазмаларын а ол бизге, кесини тенглерине, жыйылгъан кезиулерибизде окъургъа сюйючюдю, алай аланы ачыкъ этерге  уа артыкъ излемейди. Бир жол Ахмат улуну жарыкъ къонакъбайлыгъы бла хайырланып, къол жазмаларын  басмаларгъа эркинлик алгъанбыз. Алайды да, газетни бу номеринде окъуучуларыбызны ала бла шагъырей эте, Поль Гогенни мен кёзлерими къаты къысама  дунияны игирек кёрюрча дегенин эсибизге келтиребиз. Келигиз биз да, бу тизгинлени окъугъандан сора, кёзлерибизни къысып кёрейик, жашау болумланы юсюнден энтта да бир кере сагъышланып оюмларча.

                      ***
Къая къаягъа ёмюрлюк кюзгю,
Бири биринде кёредиле тёзюмню,
Бетлерин сылайды дуния макъамы,
Эшитмейдиле кир сууда макъаны.
                    ***
Къара итинди тазалыкъгъа
Махтанып къонду акъ къаргъа,
Тёзюмсюз болуп жарыкъгъа
Учуп кетди терен агъачха,
Къоюп уллу къара тамгъа.
                   ***
Терен батып къара кёзюмде,
Жашайса тынгысыз жюрегимде.
Ай, ие болсанг эди сёзюнге,
Жюзер эдинг дуния тенгизинде.
                   ***
Сакъладыла кёп жылланы
Тау къушла къалаланы.
Итле бийлегендиле къушланы,
Мугут тышлагъанды ташланы.
                ***
Намысым бла бирге
Бисмиллах деп атлайма.
Ыспасны да бирге
Къат-къаты къатлайма.
          ***
Анамы нюрюн
Сакълайма жюрегимде,
Ариу юсюн
Кёреме тюшюмде.
        ***
Нюр жашайды
Ариу бетингде,
Насыбынг жукълайды
Къыз жюрегингде.
                         ***
Кюзгюге къарай, ариу чачынгы тарайса,
Жашланы эсге тюшюре, къашынгы сылайса,
Саугъа жюзюгюнгю бир тешесе, бир киесе,
Барысы да жангыз сени сюйселе сюесе.

Дунияны аязы суууруп барады заманынгы,
Тауларынг сакълаялмазла жаш жанынгы,
Умутларынг жомакъда къалырла,
Ариу къыз эди деп, жыр салырла.
                     ***
Жол узакъ,
Кёк чууакъ,
Тёрт мюйюз
Туякъ таууш,
Уллу тёзюм
Узакъгъа кёзюм
Эсимде сёзюм.
                      ***
Таудан, суудан дуниянг
Кенг къанатлы болсанг,
Къуру болмаз уянг.
                   ***
Сууукъ урады тангда,
Темир арбала тарда,
Бузлагъанды таза хауа,
Бир жан да къалмады тауда.
                       ***
Агъач кюйдю,
Кюн сюйдю:
Къара кюлде
Чыкъдыла гюлле.
                       ***
Тюз тепсеу тепсейдиле
Кюн бла ай.
Таза да ариу сюзюледи
Жылы жашил ай.
                         ***
Суу сылай къая ташны,
Чабакъгъа ушатды сыфатын,
Алай таш жюзалмай,
Къалды къаягъа къарай.
                   ***
Кюн ашырып барады
Тынгысыз жашлыгъымы,
Ашхамда къартла олтургъан ныгъышха,
Ырахатма ызымдан келлик алгъышха.